از آنجا که ادب داستانی به ویژه رمان ، آیینه ی تمام نمای اوضاع اجتماعی و سیاسی ملّت هاست، از گذرگاه رمان های « داستان یک شهر » و « درخت انجیر معابد » از احمد محمود ، و « دزد و سگ ها » و « میر امار » از نجیب محفوظ ، کوشیده شد همانندی ها و نا همانندی ها ، از دو دریچه ی شهر نشینی و سیاست ورزی به قصد تطبیق بررسی شود . پس لایه های مهّم فکری و فرهنگی و مدنیّت و سیاست دو ملّت باستانی ، با هدف نزدیک تر ساخت...

داستان کوتاه در ادبیات معاصر عرب به عنوان مهمترین نوع ادبی بعد از شعر و رمان ظهور و گسترش یافت و همگام با شعر و رمان به صورت زیبا و هنرمندانه به تعبیر همه جانبه در مورد هستی و انسان می پردازد و نجیب محفوظ نویسنده و ادیب مصری در رشد و شکوفایی این فن نقش بسزایی داشته است. و یکی از ویژگی های داستان کوتاه داشتن پیرنگ است که نجیب محفوظ از آن در مجموعه داستان "الشیطان یعظ " در جهت دهی به داستان و انت...

با توجّه به اینکه رمان، تصویری عینی از چشـم­انداز و برداشت نویسنده از زندگی است که اوضاع فکری- فرهنگی هر عصری را به تصویر می­کشد؛ پژوهش مذکور تلاش کرده است با رویکردی توصیفی- تحلیلی و بر اساس مکتب تطبیقی آمریکایی، رمان­های  الشّحاذ (گدا) اثر نجیب محفوظ و اشک سبلان نوشتة ابراهیم دارابی را از منظر جامعه­شناسی مورد بررسی قرار دهد تا تصویری از سیمای مصر پس از انقلاب 1952 و ایران سال­های 1324 تا 1357 ...

إنّ الخطاب عن العدل والحریة إحدى القضایا التی طرحتها روایات محفوظ، وعلى هذا أساس استطاعت روایاته أن تنفذ إلى أعماق المجتمع من حوله فتعکس أبرز همومه وآماله وانکساراته الداخلیة والخارجیة، فصورت الروایتان قضایا کالحریات الاجتماعیة وصراع المرأة من أجل الحریّة والمساواة، فأظهرت المرأة إمّا مهزومة أمام الوسائل المستخدمة لاستعبادها وتقییدها – وهی الجنس والفقر والجهل – أو ثائرة علیها؛ باللجوء إلى التعلیم ...

در اوایل قرن بیستم، نقد اجتماعی مجالی برای جولان یافت. یکی از عرصه های نقد اجتماعی در ادبیات معاصر و به طور خاص در رمان تجلی یافته است؛ زیرا رمان به دلیل گستره وسیع و فضای باز خویش، بیش از هر نوع ادبی دیگر، تحت تأثیر شرایط و اوضاع جامعه قرار دارد و می تواند ساختار اجتماعی جامعه را در خود بازتاب دهد.. در ادبیات معاصر عربی و فارسی نیز به ویژه در رمان های نویسندگان برجسته، حقایق جامعه به خوبی ترسی...

تفاوت ساختار زبان متن با زبان ترجمه یکی از مشکلات مترجم به شمار می‌رود. تفاوت ساختاری در ضمایر جنسیّتی Gender-specific pronoun)) در زبان فارسی و عربی چنان مایة ابهام‌ است که مترجم ناچار می‌شود توضیح اضافی دهد. این رفتار مترجم «تصریح» (Explication) نام دارد. در واقع، مترجم اطّلاعاتی را که در متن اصلی نیست، در ترجمة خود می‌آورد تا معنای متن را روشن‌تر سازد. این پژوهش در پی آن است که با روش تحلیل کمّ...

یکی از دستاوردهای مثبت استفاده از مبانی مکتب­های ادبی، تحلیل و واکاوی دقیق متون ادبی و پی بردن به اوضاع و احوال شرایط جامعه و اعضای آن است. در جوامع ایران و مصر، با توجّه به شرایط نامناسب سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در دوران معاصر گریبان­گیر مردم این دو کشور بوده است، نویسندگانی متعهّد و مردمی ظهور کردند و با تکیه بر مؤلّفه­های مکاتب ادبی گوناگون به ویژه رئالیسم به تبیین اوضاع نامساعد پرداخته­اند و...