تبریز به سبب قرارداشتن بر مسیر موسوم به جاده ابریشم و راه های ارتباطی مهم شرقی – غربی و شمالی – جنوبی کشور ، همواره از جایگاهی ویژه برخوردار بوده چندان که در دوره های گوناگون پایتخت حکومت های ایرانی بوده است. مطالعه تاریخ توسعه شهر نشان می دهند که مهران رود حد شمالی شهر بوده است تا هنگامی که باتوسعه شهر در دوره آق قویونلوها، سوی دیگر رودخانه نیز جزو شهر می شود. در شهرهای اسلامی بازار قلب تپنده ...

فضاهای همگانی شهر نیز همچون دیگر مکان های زندگی خود و « من » شهروندان، در شکل گیری شناخت فرد نسبت به نسبتی که میان خود و دنیای پیرامونش می سازد مهم می شود. مفهوم معرف جنبه هایی از هویت فرد است که با تجربه « هویتِ مکانی » مکان ها شکل می گیرد. در این پژوهش با رویکرد پدیدارشناسی، نقش فضای همگانی در هویت مکانیِ شهروند، و عمق « فهم » بخشیدن به یافته های دانش طراحی شهری درباره رابطه میان مکان و هویت فر...

ایران کنونی هر چند پیر و خسته و پس از پشت سر گذاردن تاریخچه ای پر فراز و نشیب به ناگزیر مسیر دستیابی به جامعه ی مدنی را طی می کند بدین ترتیب ایران در حال گذار با چالش های گوناگونی مواجه است ، معماری و فضای شهری در این فرآیند گذار چه نقشی را ایفا می کنند ؟ و یا چگونه می توان به وسیله ی این ابزار این فرآیند را تسریع کرد ؟ در این پژوهش دو مقوله مورد بررسی قرار گرفته است : از یک طرف عرصه ی عمومی ب...

منطقه قفقاز جنوبی که متشکل از کشورهای گرجستان، آذربایجان و ارمنستان می باشد، به دلیل بر خورداری از منابع انرژی و همچنین موقعیت خاص، به عنوان چهارراه ارتباطی شرق و غرب و شمال و جنوب، اهمیت ویژه ای در محاسبات استراتژیک قدرت های بزرگ دارد. پس از فروپاشی شوروی و وضعیت خلا قدرتی که در این منطقه به وجود آمد، این بخش از جغرافیای جهان جولانگاه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای شد. چنانکه مهمترین رقابت بین...

 هند پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی جهت برقراری پیوند و ارتباط موثر با کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی، بیش از دو دهه به امید دریافت کمک‌های امریکا و گروه غرب بیهوده به انتظار حمایت آنها نشست. از سوی دیگر، اقدام این کشور جهت دسترسی مستقیم به آسیای مرکزی و قفقاز از طریق کریدور بین المللی حمل و نقل شمال– جنوب و راه‌های مواصلاتی ایران به عنوان پل ارتباطی هند با آسیای مرکز...

رشد شتابان شهرنشینی ایران همراه با مهاجرت روستاییان به شهرها باعث به وجود آمدن حاشیه‌نشینی به صورت گسترده شده است. اولین مبدا مهاجران روستایی و شهرهای کوچک مناطق مرزی شهرهای بزرگتر منطقه می‌باشد. شهر زابل به عنوان مادر شهر سیستان در سال‌های اخیر با رشد حاشینه‌نشینی به خصوص در محورهای مواصلاتی خود به مناطق و روستاهای اطراف مواجه بوده است. هدف این تحقیق بررسی جامعه شناختی عوامل موثرحاشیه نشینی شه...

سابقه حضور قدرت‌های استعماری بخصوص انگلیس و روسیه در شرق ایران به سال‌های قبل از جنگ جهانی اول و رقابت آن‌ها بر سر مسئله هندوستان بازمی‌گردد اما در گیرودار جنگ جهانی دوم بار دیگر ایران، بخصوص نواحی شرقی، کانون توجه قدرت‌های بزرگ واقع می‌شود. در جریان جنگ و با شدت گرفتن و تغییر معادلات و باوجود اعلام بی‌طرفی از سوی ایران، قسمت‌هایی از این سرزمین به اشغال نیروهای متفق درآمد. نخستین کارکرد شرق ایر...

مناره در معماری اسلامی تقریبا عمری به درازای تاریخ اسلام دارد. این عنصر معماری با توجه حاکمان مرکزی و محلی توانسته است به یکی از نمادهای استوار قدرت اسلامی بدل شود که با کارکردهای گوناگون در سرتاسر دنیای اسلام به اشکال مختلف خود را نمایان کند. در دوره ی تاریخی سلجوقی از مناره در اکثر مناطق ایران برای استفاده های همچون میل راهیابی و یادمان پیروزی استفاده میشد. در این دوره مناره ها با تزئینات بسی...

در پایان دومین دهۀ قرن نهم هجری، حکمران تیموری قم، به قرایوسف- رهبر ترکمانان قراقویونلو و نیرومندترین رقیب شاهرخ تیموری- پیوست و به دنبال آن، سراسر ناحیۀ عراق عجم، دچار ناآرامی‌شد. قراقویونلوها با درک نارضایتی مردم عراق عجم از حکومت تیموریان، اندیشۀ سلطه بر این ناحیه را در سر می‌پروراندند. با آشفته شدن اوضاع در عراق عجم، خطر سلطۀ ترکمانان بر آن فزونی یافت. موقعیت راهبردی عراق عجم- به ویژه تجارت...

کوتاه زمانی پس از تشکیل مجلس شورای ملی، مشکلات متعددی در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی به وقوع پیوست. این مشکلات، ناامنی را در حوزه‌های مختلف به همراه داشت که از آن جمله می‌توان به ناآرامی‌ها و شورش‌های محلی در نقاط مختلف کشور اشاره کرد. به سبب خلاء قدرت و تحت تأثیر عوامل دیگر، ناامنی در مسیرهای ارتباطی شهرهای مختلف و اطراف آنها شکل گرفت که اصفهان نیز از این امر مستثنی نبود. دزدی‌ها و غارت...