در نگارش تاریخ علم تا نیمه دوم قرن بیستم رویکردی درون گرایانه غلبه داشت. بر اساس این رویکرد وظیفه مورخ این است که تاریخ عقلانی نظریه ها را بنویسد و نشان دهد که تاریخ علم، تاریخ انباشت یافته ها و ابداعات فردی است. با انتشار آثار کوهن تحولی انقلابی در تاریخ نویسی ایجاد شد. او تحت تأثیر مورخینی مانند کوایره و باترفیلد علم را به عنوان نهادی جمعی مورد مطالعه قرار داد و بر این اساس تاریخ علم را تاریخ...

ارادایم به عنوان یک شیوة دیدن جهان که میان گروهی از دانشمندان یک رشتة علمی مشترک است، هدایتگر جریان‌های علمی اعم از تولید دانش، جذب تسهیلات و منابع برای فعالیت‌های علمی، و رفتارهای دانشمندان در هر رشتة علمی است. در هر رشته، این پارادایم است که تعیین می‌کند چه سؤال‌هایی پرسیده شوند، چگونه پرسیده شوند و چگونه به این سؤالها پاسخ داده شود. فرایند بازیابی اطلاعات نیز جستجوی پرسشی است که متن یا نظام ...

ادعای کوهن مبنی بر تغییر جهان به هنگام انقلاب‌های علمی، مسائل و ابهاماتی ایجاد می‌کند؛ مثلاً آیا تغییر در خود جهان رخ می‌دهد یا فقط در ذهن ما؟ آیا تغییر جهان با ثبات محرک‌های حسی سازگار است و آیا صرف تغییر ذهن (و نه خود جهان) با قیاس‌ناپذیری ادراکی قابل جمع است؟ کوهن با رویکردی کانتی ـ داروینی از شرایط پیشین دیدن جهان و تغییر جهان سخن می‌گوید. چنان‌که بحث خواهیم کرد این شرایط پیشینی همان ساختار ...

هدف اصلی این نوشتار، تحلیل و تبیین نقش جنگ عراق علیه ایران در جامعه‏پذیری و هویت ایرانیان است. نقش جنگ عراق علیه ایران از لحاظ هویتی در چارچوب دو سطح داخلی و بین­المللی و همچنین جامعه‏پذیری ایرانیان از اهمیت بسزایی برخوردار است. به عبارت دیگر، بررسی مفهومی هویت مبتنی بر نقش[1]و نوع[2]، در دو سطح داخلی و بین‏المللی متأثر از جنگ عراق علیه ایران قابل تأمل است. علاوه بر آن، نقش جنگ مذکور بر نوع جام...

پیشرفت چشمگیر مطالعات حوزة علم، فناوری و نوآوری در دو دهة گذشته این پرسش را مطرح کرده که آیا جریان پژوهشی این حوزه به سمت ایجاد یک دیسپلین علمی جدید حرکت می‌کند یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، در این مقاله بر اقتصاد تطوری به‌عنوان ساختارمندترین بخش مجموعه مطالعات حوزة علم، فناوری و نوآوری تمرکز شده است. از نظر پارادایمیک نیز پنج پارادایم کلان علمی مبنا قرار گرفته است. ساخت درونی اقتصاد تطوری با ...

چکیده اگرچه بالاترین سطح معرفت از انسان، معرفت فلسفی اوست، ولی انسان به عنوان یک واقعیت اجتماعی زمانی قابل درک تجربی است که معرفت فلسفی بتواند به سطح پارادایمی و پس از آن به سطح معرفت علمی نازل گردد. در این بین پارادایم، مجموعه گفتارهای منطقی است که در ارتباط بین‌الاذهانی اندیشمندانی مورد پذیرش جامعه علمی قرار می‌گیرد و به سؤالات اساسی درباره پیش‌فرض‌های هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، روش‌شناختی، ...

در این مقاله در پی آنیم تا مفهومی از مفاهیم بنیادی پزشکی را مورد بررسی و پ‍‍ژوهش فلسفی قرار دهیم. معمولاً هدف از چنین مطالعاتی که در حوزه ی مطالعات فلسفه ی پزشکی جای می گیرند، ایجاد تصوری واضح و متمایز از اصول فلسفی پزشکی است تا عمل پزشک را بر اساس درکی روشن از بنیادهای دانش خویش تنظیم کند. در این مقاله مفهوم علیت در پزشکی را با رویکرد فلسفی و تحلیل تاریخی مورد ارزیابی قرار می دهیم و در پی آن هس...

اگر در کارآفرینی به عنوان یک حوزه فکری- علمی تناسبی میان موضوع و روش وجود نداشته باشد یا ضعیف باشد (وضعیت کنونی در کارآفرینی به عنوان رشته ای علمی و استراتژی های تحقیق برخاسته از پارادایم کارکردگرایی نظیر: پیمایش، تک روش های توصیفی و....) آن حوزه علمی در آموختن و یادگیری به مخاطبان ناتوان است. شاید همین مسئله، شیوه ای را مطرح می سازد که چرا تعدادی از مباحث عمده و بنیادی در حوزه مطالعات کارآفرین...

علم اقتصاد مثل هر علم دیگر، برای تبدیل شدن به یک علم تجربی باید یک «مسئله روش شناختی» یعنی «مسئله استقراء» را حل کند. بنیانگذاران پارادایم اقتصادسنجی فکر می کردند که می توان با استفاده از نظریه های «آمار و احتمالات» مسئله استقراء را حل کرد. ایده مقاله حاضر این است که پارادایم اقتصادسنجی در راه رسیدن به این هدف ناکام مانده است. این ناکامی نیز یک دلیل روش شناختی (عدم حل مسئله استقراء) داشته است ک...

هدف این مقاله طرح مؤلفه های اساسی روش شناسی علوم اجتماعی در اسلام است. به این منظور، با بهره گیری از روش اسنادی و در قالب مقایسة تطبیقی، دیدگاه های اندیشمندان غرب (کوهن و پوپر) و مسلمان (چودهاری) مقایسه می شود تا بتوان به چگونگی سلسله مراتب معرفتی، بر اساس جهان بینی اسلامی دست یافت. نتایج تحقیق نشان می دهد که جهان بینی اسلامی ماهیتاً توحیدی است؛ در حالی که اندیشة غربی مبانی دوگانه انگارانه دارد....