میر شهداد خان تالپور متخلص به حیدری از شاعران و حاکمان ایالت سند است که در قرن سیزدهم هـ..ق می زیسته است. از وی دیوانی بر جای مانده که شامل غزل، قصیده، مثنوی، ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط، قطعه، رباعی و مفردات است که در گنجینه ی نسخ خطی تالپوران در حیدرآباد سند نگهداری می شود در سال 1386 براساس قراردادی که میان مرکز مطالعات شبه قاره وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان و موزه و گنجینه ی نسخ خ...

یکی از جنبه‌های تاریخ‌نگاری شبه قاره هند، مساعدت فارسی‌زبانان به اعتلاء و رشد این علم است.بخشی از این مهم، به وسیله ایرانیانی انجام گرفته که به دلایل مختلف به هند مهاجرت کردند.یکی از مهاجران ایرانی که در ترقی تاریخ‌نگاری شبه قاره ایفای نقش نموده، اسدبیگ قزوینی است.وی با تألیف یک اثر کم‌حجم ولی پرفایده، به نام تاریخ اسدبیگ، توانسته است به تبیین تاریخ‌ سیاسی و اجتماعی دوره‌ای کوتاه از تاریخ هند د...

عناصر علم و فرهنگ و تمدن از مهم ترین شاخصه های هویت یک ملت است. برای نشان دادن موقعیت تمدن و فرهنگ یک ملت، باید به تاریخ علم، تمدن و فرهنگ در گستره حیات آن از آغاز تا کنون توجّه شود. بخشی از میراث فرهنگی در قالب نسخ خطی، علاوه بر ارزش ادبی، حاوی اطلاعات ارزنده ای در حوزه های اجتماعی، سیاسی، تاریخی و دینی است. ما در این رساله بر آن شده ایم تا به احیا و معرفی یکی از متون مهم عرفانی قرن هشتم در شبه...

«قوانین دستگیری» اثری گرانبها در زمینه دستور زبان فارسی و معانی بیان است که به صورت نسخه خطی باقی مانده و در صورت تصحیح به شیوة علمی و دقیق، منبعی بسیار ارزشمند به میراث زبان و ادبیات فارسی خواهد افزود. این نسخه خطی متعلق به قرن سیزدهم و اوایل دوره قاجاریه است و به دست مولانا غلام دستگیر به منظور آموزش دستور زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان شبه قاره هند، نگاشته شده است. سبک نثر آن ویژگی‌های خاصی د...

تجلی عرفان اسلامی در ادبیات فارسی به درجه­یی است که همچون طاووس در آثار مختلف زبان فارسی جلوه­های گوناگون و متنوع دارد.این چشم اندازهای دل­فریب وقتی با  سایر نحله­ها از قبیل عرفان هندی-بودایی همجوار می­گردد دلبری صد چندان پیدا می­کند. اقبال شاعر جامع­الاطراف شبه قاره که از زیور علم و دین و نظر و عمل توامان بهره­مند است، در خصوص مبانی و اصول تصوف و عرفان نیز، با عنایت به همجواری با مکتب غنی عرفا...

سادات حضرمی منتسب به ناحیه حضرموت یمن، متشکل از خاندان‌های بزرگ و معروفی چون باعلوی، بافقیه، بلفقیه، سقاف و باطاها، بیشتر جزو طبقات علما، تجار و صوفیان بودند، برای مدت‌ها در تریم از شهرهای مهم حضرموت زندگی می‌کردند. از اواخر قرن ششم هجری، شماری از این سادات به مناطق مختلف شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا مهاجرت کردند. این خاندان شافعی مذهب، همواره می‌کوشیدند اسلام و به ویژه مذهب خویش را در آن مناطق...

پیدایش فنّاوری جدید چاپ دسترسی عامۀ مردم به اطلاعات و گردش سریع تر آن را امکان پذیر کرد. معیار سازیِ زبان های بومی برخاسته از چاپ امری پذیرفته شده است که آگاهی هویتیِ جدیدی را میان گروه های اجتماعی سبب می شود. تا پیش از سال 1837 م/ 1253 ق، فارسی زبان رسمیِ حقوقی ـ دیوانی، بازرگانی، و فرهنگی شبه قاره بود و نخبگان هندو و مسلمان از آن استفاده می کردند و نیز زبان نوشتاریِ مسلمانان هندی برای مقاصد دینی ب...

میرسیدعلی همدانی یکی از عارفان بزرگ تاریخ اسلام است که حضور و نقش او در بخش وسیعی از جهان اسلام، ازجمله ایران، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و کشمیر واضح و محسوس است. کشمیر در شمار سرزمین هایی است که از شخصیت میرسیدعلی بسیار اثر پذیرفته و این اثرپذیری انتقال فرهنگ ایرانی را به این منطقه به همراه داشته است؛ همین موضوع سبب توجه بسیاری از محققان پاکستانی به شخصیت میرسیدعلی شده و آن ها را به خلق آث...

اندیشه های والا و تاب ناک مولانا از درخشان ترین تجلیات معنویت و روحانیت در مشرق زمین بشمار می رود و همین معنویت اصیل است که در جهان امروز که ماده پرستی از هر سویی بشریت را تهدید می کند، اهمیتی فوق العاده یافته است. در حقیقت، ذوق زایدالوصف و اندیشه های بلند و آسمانی و روح عمیق و عرفانی مولانا بزرگ ترین گنجینه و ارمغانی ارزنده بوده که امکان دارد ملتی به فرهنگ و ادب و تمدن جهان اهدا کرده باشد؛ تا ...