چکیده هدف از نگارش این مقاله بررسی اشتقاق دو واژۀ ایرانی میانه، یکی از زبان فارسی میانه و دیگری از زبان سغدی می‌باشد. برای واژۀ فارسی میانۀ madrm تاکنون اشتقاقی ارائه نشده و اشتقاق پیشتر ارائه شده برای واژۀ سغدی mazn نیز مورد تردید نگارندۀ این مقاله می‌باشد. با بررسی متن‌‌های حاوی این دو واژه و در نظر گرفتن فرایند‌های واجی در دو زبان فارسی میانه و سغدی برای هر یک از این دو واژه اشتقاقی پیشنه...

چکیده تاکنون در زبان فارسی کتاب‏های گوناگونی با عناوینی چون ضرب‏المثل‏ها‏ی زبان فارسی، امثال و حکم فارسی، فرهنگ عوام، اصطلاحات زبان فارسی، فرهنگ لغات عامیانه، فرهنگ امثال فارسی، زبان کوچه، و غیره تألیف شده است. به طور کلی، از نقصان‏ها و اشکال‏های اساسی و مهم در نگارش این گونه کتاب‏ها تفکیک‏نشدن انواع گونه‏ها‏ی ادبی مشابه، یا به تعبیر دیگر، تفکیک‏نشدن انواع گوناگون عبارت‏های زبانی و خلط آن‏ها با...

یکی از مهمترین مباحث زبان‌شناسی «سبک‌های زبانی» (language styles) است. در یک جامعة زبانی، افراد بر اساس میزان رسمی بودن موقعیت مکالمه، میزان صمیمیت خود با مخاطب و میزان فاصلة جایگاه اجتماعی خود از مخاطب، اشکالی کاربردی از زبان را به کار می‌برند که به «سبک زبانی» معروفند. هدف از نگارش مقاله این بوده است که سبک‌های متفاوت زبانی در فارسی امروزی مشخص شوند. یکی از دستاوردهای این پژوهش این است که چار...

فارسی‌زبانان در دورۀ اسلامی از خط عربی برای نگارش آثار خود استفاده کردند. برخی کاستی‌ها در این خط موجب شده است تا شماری از ضبط‌ها و ویژگی‌های زبانی، مخصوصاً در حوزۀ مصوّت‌ها و برخی صامت‌های خاص زبان فارسی، در آن خط منعکس نشود و بخشی از پژوهش‌های زبان‌شناختی مرتبط با زبان فارسی با کاستی‌هایی روبه‌رو شود. از سویی، آگاهی ما از ضبط بسیاری از واژه‌ها منحصر به شماری از لغت‌نامه‌ها است که بیشترآن‌ها متأ...

در قرن بیستم میلادی با آغاز نگارش رمان‌نویسی و داستان‌های کوتاه در زبان‌های فارسی و اردو، نهضت‌ها و مکتب‌هایی همچون رئالیسم، رئالیسم اجتماعی و سوررئالیسم بر ادبیات داستانی معاصر دو کشور ایران و پاکستان سایه افکنده است. نثر جدید فارسی و اردو در برگیرندة سرمایة بزرگی از رمان‌ها و داستان‌های کوتاه و گنجینه ای سرشار از آن است. طی دوره‌های متفاوت رشد و شکوفایی ادبیات داستانی، داستان کوتاه پیشگام مقو...

یهودیان حضوری دیرپای در ایران دارند. ایشان برای ارتباط کتبی با یکدیگر خط و زبان «فارسی یهودی» را که به زبان فارسی و خط عبری است، ابداع کردند. قدیمی ترین سند از این شیوة نگارش به قرن دوم هجری باز می گردد. شاعران و نویسندگان فارسی یهودی آثار فراوانی را در تفسیر کتاب مقدس، دستور زبان و فرهنگ لغات عبری، هلاخا، میدارش، اشعار، امثال و حکایات، جادو، نامه ها و اسناد حقوقی، در قالب این خط عرضه نمودند. د...

ازجمله مهارت­های لازم در ترجمه دقیق و صحیح، یکی درک و فهم متن در زبان مبدأ و دیگری توان برگردان آن در زبان مقصد است؛ و مترجم گذشته از درک و فهم متن در زبان مبدأ باید در زبان مقصد قدرت و مهارت نویسندگی داشته و      به­عبارت دیگر در زبان مقصد نویسنده باشد. مترجمان و خبرگان در این مورد تأکید دارند که ترجمه برتر ترجمه برابر است.(مظفرالدین­حکیم،1989م.: 195) اما ترجمه تحت­اللفظی، ترجمه آزاد، و یا ترج...

متون فارسی- عبری، متونی هستند که به زبان فارسی و به خط عبری به نگارش درآمده اند. سابقة پیدایش این متون به پیش از نخستین اثر فارسی به خط عربی، یعنی کتاب الابنیه عن حقایق الادویه اثر ابومنصور موفق هروی به کتابت اسدی طوسی (447 هجری قمری) بازمی گردد. بنابراین تحقیق دربارة این متون برای بررسی های تاریخی زبان فارسی امری حیاتی و بسیار مهم است. یکی از حوزه های بسیار مهم متون فارسی- عبری ترجمه های تورات...

در این مقاله با استفاده از کتب معتبر لغوی مانند: «المخصص» ، «المزهر»، «الخصائص»، «سر صناعه اعراب» و همچنین کتب جدیدی که در فقه اللغه به نگارش درآمده است، عقاید و آرای کلی لغوی ابو علی فارسی پیرامون پدیده‌های لغوی ترادف، تضاد، اشتراک لفظ، قلب لغوی و نظایر آن که تاکنون منتشر نشده است تحلیل و به آرای لغوی که سهواً به ایشان نسبت داده‌اند و تفاسیر ناصواب از آرای وی نیز به گونه‌ای تحلیلی اشاره شده است.