از بدو اختراع رباعی، این قالب مورد توجه و استقبال شاعران در ادوار مختلف شعر و ادب فارسی بود. از دلائل عمده ی اقبال شاعران به این قالب، سهل ممتنع بودن،کوتاهی، نکته سنجی، تصویرسازی، خیال انگیزی، کشف، زاویه ی دید، «آنِ» شاعرانه و مهمتر از همه غافلگیری لذتبخش در پایان بندی آن است. مجموعه ی پیش رو جستاری در رباعی معاصر از نیما تا اکنون است. شکل گیری رباعی ازدیدگاه ساختاری و درون مایه ای آن، همراه با ...

بلاغت و فصاحت از جمله علوم ادبی است که در عین حال به ناقدان در ‏نقد متون کمک می کند. بلاغیون برخی قوانین خاصی را برای کلمه، کلام و ‏متکلم قائل می شوند که گاه در برهه ای از تاریخ ادبی همراه با تغییر ذائقه ادبا و ‏ناقدان آثار، دچار تحولاتی می شود. یک متن ادبی از حیث دارا بودن ویژگی های ‏فصاحت و بلاغت امکان دارد در هر دوره از تاریخ به نوعی متفاوت بررسی شود. ‏در عصر صفویه نیز با درآمیختگی شعر پارسی...

عظمت بلاغی کلام در مجموعه ی انسان ساز «نهج البلاغه»، شارحان مختلف را با توانمندی ها و بضاعت های علمی متفاوت، مسحور نموده است. «منهاج­البراعه فی شرح نهج­البلاغه»، اثر میرزاحبیب الله هاشمی خویی، یکی از مهم ترین و مبسوط ترین شروح «نهج البلاغه» در قرون اخیر به شمار می آید. در این نوشتار مهم ترین مؤلفه های بلاغی که در این کتاب تفسیری با هدف تبیین غنای ادبی عبارات علوی، مورد اهتمام قرار گرفته، بررسی ...

کتاب نهج البلاغه آینه اندیشه های سیاسی، تربیتی و کارنامه حکومتی امیرمومنان علی (ع) است که شامل بخشی از سخنان، کلمات و نامه های ارزشمند حضرت علی (ع) است که ایشان در مناسبتهای گوناگون بیان داشته اند که دو خصّوصیت ویژه داشتند اوّل: زیبایی و فصاحت و بلاغت بی نظیر آن دوّم : تأثیر شگفت انگیز که هر شنونده ای را تحت تأثیر قرار می دهد. نهج البلاغه چندین بار به فارسی ترجمه شده است و فاضلان بزرگوار شرح هایی...

التفات به عنوان یکی از شگرد ها و آرایه های ادبی در بیشتر کتاب های بلاغی عربی و فارسی به صورت انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر عکس تعریف، و انواع محدودی برای آن بر شمرده شده است. هر یک از این انواع، قابل بررسی در یکی از حوزه های علوم بلاغت (معانی و بدیع) و دستور می باشد. بی تردید عرب جاهلی پیش از نزول قرآن، با موازین و معیار های ادبی آشنایی داشته است، اما شناخت این آرایه ی ادبی مدیون پژوهش های...

قرآن کریم دستور جامعی است برای احکام اسلام و چشمه گوارایی که با خیر و برکتش برقلوب مومنین جاری شده است. این کتاب عظیم،کتاب هدایت انسان، ومشتمل بر دستورات انسان سازیست که بشر را به سر منزل مقصود می رساند . دعا از مهمترین عباداتی به شمار می رود که انسان را به پروردگار و خالقش متصل می کند. و در این راستا خداوند به تناسب مقتضی از دعا استفاده نموده است. دعا کردن امری فطری در وجود آدمی محسوب می شود ز...

این مقاله نشان می دهد که اسطورة مهر به عنوان یکی از عناصر مهم خیال شاعرانه می تواند زمینه های ساخت تصاویر بلاغی، استعاری و تشبیهی را برای شاعر فراهم نماید. نویسنده کوشیده است روایت های اساطیری مهر را با مصادیق هنری آن در شاهنامه تطبیق دهد. مهر در شاهنامه صورت خیال شاعرانه و رنگ ادبی و اعتلای هنری و زیباشناختی یافته است. سایه روشن های سنّت پرستش و ستایش مهر و آیین میتراییسم و آراسته شدن مهر به او...

تأمّلی در ادبیات منثور و منظوم عرب، گاه اصحاب اثر را در قامت ساحرانی می­نمایاند که استادانه قلوب را مسحور، لب­ها را ممهور، عقول را متحیّر و فحول کلام و ادب را متغیّرالحال می­کردند؛ اما این ساحت پر نقش و نگار با آمدن قرآن قرار از کف بداد و زیبایی و دلربایی را در سایۀ کلام خدایی تجربتی نو نمود و شاید راز سر به مهر تأکید پیامبر صاحب مهر بر تمحّض بر کلام به عنوان مرام اعجاز خویش در همین مقوله قابل پی­ج...

چکیده:    قرآن کریم منشوری آسمانی است که سرشار از جلوه هایی زیبا، جذاب و پویاست؛ یکی از این جلوه ها، صحنه ها و تصویرهای هنری شگرف و نفیس آن است که هر یک به روشنی، پرده از جمال خالق همه زیبایی ها بر می دارد. این مصحف شریف با به کارگیری یک رشته الفاظ و تعابیر ظاهراً ساده، گاه صحنه هایی باشکوه و تصاویری زیبا ارائه می دهد که می تواند ضمن برانگیختن احساسات و عواطف آدمی، عقل و اندیشه وی را نیز به تکا...

زمانی­که گوینده یا نویسنده، سخنانی را بر زبان یا صفحه کتاب، جاری می­سازد و با کلام خودگروه خاصی را مخاطب قرار می­دهد، بی گمان با گزینش واژگان ویژه در پی تحقق اغراض خاصی است و با توجه به این اغراض است که واژه ها، جمله ها، ساختارها و اسلوب های خود را تعیین می­کند و در قالب آنها کلام خود را هدفمند ساخته و سامان می دهد.از جمله این ساختارها، اسلوب تهکم و استهزاء است که متکلم در بهره گیری از آن،اغراض...