به دلیل اهمیت آب در باروری و زایندگی طبیعت، بخش مهمی از اساطیر به این عنصر حیاتی اختصاص یافته است. آب و ابرهای باران زا در گستره اساطیر، گاه به شکل زن و گاو پدیدار شده است که اژدهایی (نماد خشکسالی) با حبس آنها، مانع طراوت و زایندگی طبیعت می شود. سپس پهلوانی با شکست اژدها و آزادی گاوها یا زن های در حبس (آب و ابرهای باران زا) دوباره زایندگی و سرسبزی را به طبیعت بازمی گرداند. در این جستار، اهمیت آ...

هنر در جوامع مختلف، ظهور یکی از معانی خلقت و اسطوره های مربوط به آن است که به صورت نماد و در نتیجه به صورت نقوش در آثار بشری نمایان گشته است، این نقوش صرفاً جنبه تزئینی ندارند و معانی و مفاهیم عالی تری ارائه می کنند و به خاطر جنبه های نمادین یکی از متنوع ترین نمادگرایی ها هستند. بته که به عنوان نقشی گیاهی و تزئینی در هنرهای سنتی، به صورتی فراگیر مورد استفاده قرارگرفته، نگاره ای است نمادین از اعت...

0

به دلیل اهمیت آب در باروری و زایندگی طبیعت، بخش مهمی از اساطیر به این عنصر حیاتی اختصاص یافته است. آب و ابرهای باران زا در گسترة اساطیر، گاه به شکل زن و گاو پدیدار شده است که اژدهایی (نماد خشکسالی) با حبس آنها، مانع طراوت و زایندگی طبیعت می شود. سپس پهلوانی با شکست اژدها و آزادی گاوها یا زن های در حبس (آب و ابرهای باران زا) دوباره زایندگی و سرسبزی را به طبیعت بازمی گرداند. در این جستار، اهمیت آ...

مسجد جامع یزد یکی از مساجد سبک آذری در ایران است که بکارگیری نقوش در قالب گچبری وکاشیکاری در آن درخور تفسیر است. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نیز که در سال 753 ه.ق احداث و در دوران حکومت صفویه، واحد‌های مختلفی به آن اضافه گردیده حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین رشته‌های مختلف هنری از قبیل:کاشی کاری معرق، مقرنس، گچ بری، کتیبه‌های نفیس، منبت کاری، نقره کاری، تذهیب و طلا کاری می‌باشد. محور اصلی این پژو...

کشف ساختار یک اثر، نقشی برجسته در دستیابی به مضمون و محتوا و لایه‏های پنهان معنایی آن دارد. بسیاری از اساطیر، افسانه‏ها، قصه‎های پریان و روایاتی با درونمایة نمادین، دارای ساختارهایی نظام‎مند و نمادین هستند که اعدد و اشکال و نگاره‏ها در آنها کاربردی برجسته دارند. از جملة این متون، منظومة خسرو و شیرین نظامی است که روایتگر داستانی تاریخی است که به افسانه‏ها پیوسته و از این روی دارای مضامین و مفاهی...

رمان جای خالی سلوچ اگر‎چه از جنبة واقع‎گرایانة بسیار نیرومندی برخوردار است و در روند روایت گاهی آن چنان از تخیل تخلیه می‎شود که همراهی مخاطب با آن بسیار دشوار می‎شود- البته این روند با درون‎مایة رمان و توالی کند حوادث سازگار است- ؛ اما به‎نظر می‎رسد با توجه به همین جنبة واقعی، بخش بزرگی از ساختار روایی این رمان بر پایة شبکه‎ای از تصویرهای نمادین استوارشده است. در این مقاله با بررسی دو تصویر نما...

این مقاله بدین موضوع پرداخته است که چگونه بکارگیری نمادهای شیعه در مقابل نمادهای باستانی و غربگرایانۀ رژیم پهلوی سبب پیروزی انقلاب شده است. از الگوی نظری جامعه شناس فرانسوی پیر بوردیو در خصوص نمادها بهره برده و نشان دادیم که هیات های تولید کنندۀ نماد یعنی روحانیان و روشنفکران در دهۀ 40 و 50 شمسی با کمترین خشونت فیزیکی زمینه های پیروزی انقلاب اسلامی را فراهم نمودند. از آنجا که رژیم پهلوی با بی ...

پل تیلیش (1886 - 1965) متکلم مسیحی آلمانی است که زبان دین را نمادین می‌داند. به این معنا که حوزۀ دین سرشار از نمادهای دینی استو نماد دینی را نمادی می‌داند که بیانگر دلبستگی واپسین باشد. از دیدگاه تیلیش، تمام گزاره‌های دینی نمادین هستند مگر یک گزاره که «خدا خودِ هستی است» و هر چیز دیگری غیر از این گزاره دربارۀ او بگوییم، نمادین است. تیلیش معتقد است خدا یک وجود در میان سایر وجودات نیست، بلکه خدا خ...

برای درک معنایی تصاویر کهن، نیاز به شناخت مؤلفه‌های نمادینی است که زمانی چون زبان کلامی، معنایی مشخص در فرهنگ‌های کهن داشتند و به نوعی بازنمایی باورهای اسطوره‌ای بودند. در این باره، آیکونولوژی[1] می‌کوشد با ارائه روشی علمی در تفسیر تصاویر، معنای این مؤلفه‌ها را روشن کند و بر اساس تحلیل و رده‌بندی آیکونوگرافیک آنها، به ارزش‌های نمادین فرهنگی دست یابد. مؤلفه‌های نمادین در نظام نمادین زبانی، خود ر...