اهمّیت نسخه های خطّی، در شناخت جامعه در دوره های مختلف تاریخی، امری است که بر کسی پوشیده نیست. متون ادبی ما در بردارنده اطّلاعات باارزشی از آداب، سنن، فرهنگ و اعتقادات هر دوره بوده، مسیر شناخت تحوّلات فکری، سیاسی و ساختارهای حکومتی آن دوره را بر ما هموار و روشن می کند. این پژوهش به معرّفی و بررسی یکی از نسخه های خطّی « الفیّه »میرزا محمد تقی تبریزی متخلص یه نیّر می پردازد که از شاهکارهای ادبی در حوزه ط...

مقاله حاضر چنانکه از عنوان آن برمی آید، تطبیقی است بین طنز و طنزپردازی در ادبیات ایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانی به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شده است. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملی از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخی سوءتفاهمات اجتماعی لازم دیدم از ذکر پاره ای از طنزهای درخشان او صرف نظر ک...

رشد چشمگیر ادبیات کودکان و نوجوانان و به ویژه شعر در سالهای اخیر این انتظار را ایجاد می کند که شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان در آثارشان به طنز توجه ویژه ای نشان دهند و از کارکردها و قابلیت های این گونه ی ادبی در آثارشان بهره ببرند. موضوع این پژوهش، به بررسی و تحلیل نمونه اشعار طنزآمیز کودک و نوجوان در دهه ی هشتاد اختصاص یافته است. این بررسی در سه حوزه ی «ساختار»، «موضوع و مضمون» و «شگردها و ...

طنز گونه‏ای ادبی است که با دیگر گونه‏های شوخ طبعی از جمله هجو، هزل و مطایبه پیوندهای مشترک و ناگسستنی دارد. به همین دلیل طنزپژوهانی که در تعاریف خود سعی داشته‏اند بین طنز و واژگان پیرامون آن تفکیک و مرزبندی دقیق قائل شوند، معمولاً دچار اغتشاش و سر در گمی شده‏اند؛ بویژه اینکه میان طنز در معنی سنّتی آن با طنز مدرن تا حدودی تفاوت است. زبان طنزآمیز برخی از متون عرفانی، منعکس کننده اوضاع اجتماعی و فره...

از آن جا که یکی از راه های ایجاد لذت و شادی در مطالعه، به کار گیری هوشمندانه طنز و درنظرگرفتن تناسب شیوه های طنز پردازی با سن کودک و نوجوان است، و با توجه به اینکه تاکنون شناخت درستی از سبک و شیوه های ایجاد طنز در کتاب «اسمت چیه؟ تربچه» نوشته عزت اله الوندی ارائه نشده بود، بررسی و تحلیل این موضوع در قالب پژوهشی سودمند به نظر می رسید. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نویسنده در این اثر از د...

در این مقاله به توصیف و بررسی طنز منثور در مطبوعات رسمی طنز کشور پرداخته شده است. داده های این تحقیق شامل 260 متن منثور برگرفته از 7 مجله طنز می باشد که در 25 سال اخیر در ایران منتشر شده اند. این داده ها براساس رویکرد «نظریه عمومی طنز کلامی» که شامل شش متغیر پایه یا منابع دانش است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که چارچوب معرفی شده این قابلیت را دارد که برای تحلیل متون ط...

خندیدن کنشی انسانی است که در نظام های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی- فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند شدن مفاهیم...

طنز، انتقاد غیرمستقیم از پلیدیها و کجرویهای جامعه با بیانی خنده آور است و هدف آن، اصلاح پلشتی ها و تهذیب عیوب. آن را تصویر هنری اجتماع نقیضین و یا ضدین دانسته اند، با دو ارزش اجتماعی و ادبی که مکمل یکدیگرند. ارزش ادبی طنز، زاده عناصر بلاغی خاص و کاربرد آنها با شگردهای ویژه است. این مقاله به روش آماری و توصیفی به بررسی این عناصر و شگردها در طنزهای دیوان خروس لاری پرداخته است.کنایه شاخصه اصلی طنز...

عقایدالنسا تألیف آقاجمال خوانساری یکی از ارزشمندترین رسائلی است که به حوزۀ ادبیات عامه تعلق دارد. این رساله از نظر محتوا ارزش فراوانی در شناخت زنان و به ویژه زنان عصر صفوی دارد. اگرچه در این اثر به رفتار و آداب زنان در ارتباط با دیگران، تعریض و انتقاد شده است؛ اما محتوای آن تنها بیانگر روابط و عادات زنان نیست، بلکه اهمیت بسیاری در شناخت اجتماع آن دوران و روابط حاکم بر افراد جامعه دارد. گذشته از...