نوشته های باقی مانده از دوره هزار ساله ایلامی قدیم، از حدود 2500 تا 1500 ق م. به زبان ایلامی نادر هستند، اما از شوش در دوره سوکل مخ­ها؛ یعنی نیمه اول هزاره دوم ق م. چند صد سند حقوقی به جا مانده­است که منبعی دست اول برای مطالعه تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایلام فراهم می­کند. مقاله حاضر در ضمن ویرایش و ترجمـه فارسی و انگلیسی دو سند مشارکـت برای سفرهای تجـاری، به تحلیـل شکل و محتوای این اسنـاد پرداخته...

هنر ایران در سیر تاریخی خود از ویژگی های بی شماری برخوردار بوده است. حال در این پژوهش سعی شده با استناد به نقوش ظروف سفالین تمدن حصار به بررسی ویژگی های بصری نقوش به لحاظ ترکیب بندی در هنر سفال پیش از تاریخ ایران، پرداخته شود. دلیل انتخاب تمدن حصار، اهمیت سفال آن در بررسی روند عمومی سفال پیش از تاریخ ایران و همچنین در دسترس بودن گزارش حفاری و طبقه بندی منظم دوره های تمدنی آن است. لذا برای دستیا...

هدف پژوهش: در مُهرهای مورد مطالعه، پوشش های سَر همان کلاه ها و تاج  کلاه های شاهان قاجاری است که در سکه ها قابل مشاهده است. این مقاله، با هدف جست وجوی تاثیرپذیری نقوش مُهرها از سکه ها و مدال ها به تحلیل و مقایسۀ تصاویر آن ها پرداخته می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، با ماهیت و روش تاریخی، توصیفی، و تطبیقی بر پایۀ منابع کتابخانه ای و میدانی به تطبیق نقوش مُهرها با سکه ها و مدال های دورۀ قاجا...

سوزن‌دوزی از رایج‌ترین و در عین حال شاخص‌ترین هنرهای متداول در میان زنان قوم بلوچ است که علی‌رغم برخورداری از شهرت فراوان در اغلب پژوهش‌های انجام شده در این عرصه، کمتر به ساختار صوری حاکم بر نقوش آن پرداخته شده است. این تحقیق، که با هدف تبیین و نمایاندن هرچه بهتر هنر سوزن‌دوزی بلوچ (در شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان) و جنبه‌های ارتباطی ساختار نقوش آن با عناصر طبیعت صورت پذیرفته است، با ...

یکی از نقوش پرکاربرد در دیوارنگارة کاخ‏ها و خانه‏ها نقوش زنان است. این نقوش به صورت‌های گوناگونی تصویرسازی شده است. دیوارنگاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. دورة صفویه زمان توسعه و تحول نگاره در زمینة اشکال و مفاهیم به کار برده در آن است. از نمونه‏های آن می‏توان به بناهایی در اصفهان در کاخ‏ها همچون عالی‌قاپو و چهلستون اشاره کرد. در خانه‏های ارامنة اصفهان نقاشی‏های دیواری وجود دارند که در آن‌ها نق...

نسخه هفت اورنگ جامی در گالری فریر واشنگتن وجود دارد و شامل هفت منظومه است. یکی از این منظومه‌ها، منظومه یوسف و زلیخاست که 6 مجلس از این داستان مصور شده است. با توجه به تنوع و گستردگی نقوش روی ابنیه نگاره‌های منظومه یوسف و زلیخا، لزوم شناسایی و دسته بندی این نقوش احساس شد تا برای علاقمندان و پژوهشگران آینده مورد استفاده قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر شناسایی و معرفی انواع نقوش روی ابنیه نگاره‌های منظ...

نقوش گچبری امامزاده عبدالله اراک، از نقش‌مایه‌های ایرانی ـ اسلامی رایج در دوران سلجوقی و متأثر از دوره ساسانی است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی تهیه شده است. سوال‌های پژوهش عبارتند از اینکه، چه میزان هنر گچ‌بری اسلامی وامدار دوره ساسانی بوده و تغییرات ایجاد شده بر سطوح گچ‌بری‌های اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بنی...

نقش مایۀ درخت سخنگو یا درخت واق واق، که در داستان ها و افسانه های سرزمین های گوناگون ریشه دارد، به اشکال مختلفی بر آثار هنری نمایان شده است. این نقش سرچشمۀ پیدایش نقوش تزیینی واق است که ترکیبی از سر جانداران طبیعی یا تخیلی با ساقه ها و گل های اسلیمی و ختایی است و به عنوان یکی از نقش مایه های اصلی قالی بافی ایران مطرح می شود و در طرح های مختلفی چون لچک ترنج و درختی جلوه گر می شود. این نقوش گونه ...

معماری کرمان در سه دهه ی آخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم، یعنی با آغاز دوره حاکمیت اسماعیل خان وکیل الملک دستخوش تغییر می شود. بنیاد عمارت های نو و مرمت عمارت های کهنه از جمله آستانه شاه نعمت الله ولی در همین دوره رخ می دهد. مهم ترین عمارت های این دوره را باغ ها تشکیل می دهند. بنابراین رویکرد تزیینی جدید متناسب با تزیینات ویژه این گونه عمارت ها است. به همان نسبت که معماری این دوران در خانه س...

قالی‌‌های دورۀ صفوی که اغلب محصول کارگاه‌‌های درباری بودند حاوی نقوش گوناگونی‌اند که یکی از پرکاربردترین آنها نقوش جانوری است. همچنین خانۀ پیرنیای نایین نیز یکی از کاخ‌‌های سلطنتی مربوط به این دوره است که دارای دیوارنگاره‌‌هایی زیبا و همچنین نقوش جانوری مشابه با قالی‌‌های دورۀ صفوی است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعۀ منابع کتابخانه‌‌ای و تحلیل تصاویر میدانی سعی در شناسایی، طبقه‌‌بند...