نقاشی و نقد نقاشی از دو نظام نشانه‌شناختی متفاوت بهره می‌برند، به این معنا که نقدْ نشانه­های زبانی را به­­کار می­برد و نقاشیْ نشانه های بصری را. در نتیجه، نقد نقاشی بین دو قطب نشانه‌های بصری نقاشی و نشانه‌های زبانی نقد قرار می‌گیرد و باید آنها را در یک شاکله‌ی منسجم با یکدیگر سازگار کند. اما بنابر فرضیه  ی ما در این مقاله، این سازگاری با چالش‌های متعدّدی روبه‌روست. اولاً، تصویر و واژه به یکدیگر تحو...

سیر تحول نقاشی ازبکستان با توجه به پیشینۀ غنی دیوارنگاری و نگارگری مکتب بخارا، به شناخت جریانات هنریِ نقاشی معاصر ازبکستان کمک خواهد کرد. چرا که نقاشی معاصر این کشور از دید پژوهشگران دور مانده و نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورها نیز پژوهشی جدی به نقاشی معاصر و جریانات مرتبط با آن اختصاص نیافته است. از این جهت نویسندگانِ مقاله، بنا به ضرورت، درباره هنر منطقه آسیای مرکزی به ویژه نقاشی ازبکستان ک...

نقاشی و معماری همیشه در کنار هم بوده اند و با ویژگی های انحصاری در مبانی و صور به دیگری کمک کرد هاند.گاهی نقاشی ایده اولیه معماری بوده و گاهی معماری موضوع نقاشی شده است. بنابراین درک فضایی از هر کدام، از زاویه دید هنرمند، به گونه ای مددرسان خلق فضا به شکلی متفاوت است.حلقه ای گمشده که در تنها عنصر غیر قابل حذف آن ها یعنی فضا مشترکند، فضایی که در نقاشی دو بعدی و سه بعدی، مجازی و در معماری عینی آف...

تشبیه مرکّب گونه‌ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می‌شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می‌خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته‌اند: تشبیهی است که می‌توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...

بیان مسئله: باز‌زنده‌سازی «باغ» به عنوان نمادی از ارتباط همیشگی با طبیعت، نیازمند بازشناسی هندسۀ باغ ایرانی است. افرادی که درگذشته باغ را با کاربرد اصلی آن تجربه کرده‌اند، در برخی منابع، تصویری از باغ نقاشی کرده‌اند که بررسی آثارشان می‌تواند درک کاملی از هندسۀ باغ در اختیار ما قرار دهد.هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین هندسۀ «باغچه‌های درگزین» در نگارۀ «مطراقچی» است. واضح است که ارائۀ این هندسه،...

چکیده نقاشی قهوه خانه ای سبکی از نقاشی است که توسط نقاشان مکتب ندیده در دوران قاجار بنابر شرایط اجتماعی و سیاسی زمان خود شروع به بالیدن کرد و بارزترین نمودهایش را می توان در دوران مشروطیت به نظاره نشست. نقطه ی اوج این آثار در دوره ی قاجار بوده و بیشترین مخاطب آن انسان هایی از میان مردم کوچه و بازار بوده اند؛ فرض بر این است که نقاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی خصوصاً واقعه کربلا، تأثیرات عم...

معرفی کتاب کتاب همگامی ادبیات و نقاشی قاجار به قلم علی محمدی اردکانی با تأکید و توجه بر فاصلۀ تاریخی(1210-1264ق) نوشته شده است. این دوران -که تقریباً نیمۀ نخست قاجار را شامل می شود- با حکومت آقا محمدخان(1210-1212ق)، فتحعلی شاه(1212-1250ق) و محمدشاه(1250-1264ق) مصادف بوده است. وضعیت فرهنگی و هنری این دوران نیز از یک طرف در ادامۀ جریان فرهنگی زندیه قرار دارد و از سویی دیگر مقدمه ای برای شکل گیری ف...

ریتم یکی از ارکان مهم استتیک دلوز است. این مفهوم نزد او رویداد هم طنینیِ ساحت های مختلف است. سوال اصلی این مقاله این است که چگونه وحدت امور کثیر و متفاوت در نقاشی بدون توسل به عاملی فراتر از سطح نقاشی فراهم می شود؟ در نقاشی سطوح متفاوت احساس، رنگ ها، تاش ها و ضربه قلم ها، رنگ و نور، امور نامتناجس و قیاس ناپذیر به ترکیب بندی، سرهم کردن و مدولاسیون نیاز دارند تا هماهنگ شوند. با اتکا به مفهوم ریتم،...

انتزاع گرایی که از سال 1910 به گونه ای مستقل و به صورت سبکی هنری در دنیای هنر مدرن غرب مطرح شد، آفرینش آثاری به دور از تقلید و بازنمایی از دنیایی مشهود را مورد توجه قرار داده است. آثار انتزاعی پس از شکل گیری نقاشی نوگرا در ایران رواج پیدا کرده و تا به امروز ادامه دارد. پژوهش حاضر با محوریت شکل گیری نقاشی انتزاعی در ایران آغاز شده و در ادامه به کمک رویکرد فرمالیستی به بررسی ویژگی ها، دسته بندی و...

به رغم تحریم نقاشی در میان مسلمانان - دست کم اهل سنت - این هنر هیچ گاه در جهان اسلام فرو نمرد. نگاره‌های قصور، صفحات نخستین کتب عربی و تصاویر حک شده بر سکه های اسلامی، از جمله مظاهر تداوم نقاشی در قرون اولیه اسلامی به شمار می‌رود. رواج عمومی تر سکه در میان مردم تأثیری بسزا در تداول نقاشی اسلامی به جا گذاشت. سکه‌های اسلامی مصور به دست آمده، مانند سکه‌های المقتدر بالله عباسی (حک 295- 320 هـ) از ن...