سه دهة اخیر را باید دهه‌های تجدید نظر در مبانی معرفت شناسی علمی تلقی کرد.انتشار نظریة عمومی سیستم‌ها در سال 1972 یعنی یکسال بعد از مرگ لودیگ فون برتالنفی, طرح منطق فازی توسط لطفی‌زاده[1] و تبیین نظریة Chaos درسال 1986 توسط هریسون و بیسواس, پایه‌های خدشه‌ناپذیر بودن تفکر علمی را فروریخت . بدون تردید غایت‌گرایی و عدم الزام علّیّت در نظریه سیستم‌ها, مردود دانستن منطق علمی[2] در تبیین بسیاری از پدیده...

در این مقاله ابتدا به معرفی اجمالی نظریة مطابقت و سپس اشکالات آن پرداخته‌ام و آن‌‌گاه نظریة صادق‌‌ساز را در پرتو نظریة مطابقت بررسی کرده‌ام. پس از معرفی این نظریه، به بحث چگونگی صدق گزاره‌‌های سالبه به واسطة اصل صادق‌‌ساز پرداخته‌‌ام و به انواع راه‌‌حل‌‌هایی که این نظریه برای پشتیبانی صدق گزاره‌‌‌های سالبه آورده است، اشاره کرده‌‌ام.  

نظریة افعال گفتاری(theory of speech acts)  نظریه ای فلسفی است که جان لنگشاو اَستین استاد فلسفة اخلاق دانشگاه آکسفورد در سال 1962 عرضه کرد و پس از او شاگردش جان سرل، فلیسوفِ ذهن و زبان معاصر در کتابی با عنوان افعال گفتاری آن را بسط و توسعه داد. هدف این نظریه ارائه تحلیل جامعی از نحوة ارتباط زبان با عالم خارج است  و در نهایت، به این پرسش اساسی و مهم در حوزة فلسفة زبان پاسخ می گوید که چگونه می توان ...

نظریة موسوم به «مبناگرایی سنتی» که اول بار ارسطو مطرح کرده بود، در قرون وسطی نیز مورد توجّه قرار گرفت. توماس آکوئیناس نظریة مبناگرایی ارسطویی را با اندکی تغییر همچنان حفظ کرد. امّا ویلیام اکام با تلقّی خاصّ خود از سازوکار حصول معرفت، مبناگرایی‌‌ای را ارائه داد که بر واقع‌گرایی مستقیم مبتنی بود و با تأکید بر یقینی بودن تجربه و رد نظریة صورت، طریقی را پیمود که برخی از ایرادهای وارد بر مبناگرایی ا...

این مقاله به معرفی مختصر و مقایسة تحلیلی دو نظریة عمدة روانسنجی، یعنی نظریة آزمون کلاسیک (CTT) و نظریة سؤال-پاسخ (IRT) همراه با محسنات و محدودیت‌های هر کدام از آنها پرداخته است. هرچند نظریة آزمون کلاسیک در اوایل قرن بیستم پایه‌ریزی شد اما به دلیل داشتن محدودیت‌های متعدد، همواره متخصصان را برآن می‌داشت تا جهت رفع این محدودیت‌ها تلاش کنند. در فرآیند پیدا کردن راه حل‌هایی برای از بین بردن نقاط ضعف...

به‌لحاظ تاریخی می‌توان نشان داد که «نظریة انبساط» از ابتکارات و ابداعات منطق‌دانان قرون وسطای متأخر مانند ویلیام شروود، راجر بیکن، پطرس اسپانیایی، ویلیام اکام، و جان بوریدان بوده است. این نظریه با رویکردی کاربردی در دورة معاصر، در آثار آموزشی منطق عمومی، برای تشخیص اعتبار «قیاس ارسطویی» استفاده شده است. در این پژوهش، با تمرکز بر تفکرات منطقی جان بوریدان (1295 - 1361 م)، متفکر برجستة قرون وسطی، ...

پس از نهضت ترجمه و انتقال نظریة شعری یونانی به حوزة اسلامی، رساله های شعری یونانیان موجی از نظریه پردازی را در میان فیلسوفان مسلمان ایجاد کرد؛ چنان که فارابی، ابن سینا، ابوالبرکات بغدادی، ابن رشد و خواجه نصیر طوسی هرکدام بخشی از آثارشان را به نظریة شعر اختصاص دادند. نظرگاه فیلسوفان از طریق کسانی چون حازم قرطاجنی وارد آثار مدرسة بلاغیون مسلمان هم شد. تا آنجا که به نظریة شعر مربوط می شود، فلاسفة ...

نظریه‌های کلامی عمدتاً در مبانی فلسفی پیشین ریشه دارند و برای نقد آن‌ها می‌توان ریشه‌های آن‌ها را کاوید و نقد کرد. از این رو در این مقاله، ریشه‌های فلسفی نظریة بسط تجربة نبوی بررسی و تحلیل شده است تا زمینة نقد نظریة مزبور فراهم‌تر شود. در این تحلیل، از مبانی فلسفی عبدالکریم سروش در طرح نظریة بسط تجربة نبوی پرده برداشته شده و نشان داده شده که نظریة یادشده بسیار وامدار رویکرد سوبژکتیویستی کانت و پ...