پژوهش حاضر به تبیین سه رابطه؛ الف: «تناسب آیات با اسباب نزول»، ب: «تناسب آیات با ترتیب نزول»، و ج: «تناسب آیات با ترتیب و اسباب نزول»، پرداخته است. تناسب آیات، اسباب نزول و ترتیب نزول سه مقوله علوم قرآنی و به عنوان ابزارارهای فهم متن قرآن بسیار حائز اهمیت هستند. این سه علم، رابطه های تنگاتنگی با یکدیگر دارند. فهم چگونگی این رابطه ها و توجه به آن ها، فهم صحیح قرآن را در پی خواهد داشت. قرآن دارای...

این نوشتار به گزارش و نقد دیدگاه ها راجع به روش تفسیر بر اساس ترتیب نزول می پردازد. در این راستا نویسنده نخست به مجموع اندیشه های مطرح در این زمینه اشاره کرده و آنها را در سه محور دسته بندی می کند: 1- اندیشه ای که معتقد به ضرورت روش تفسیر بر اساس ترتیب نزول برای آسان و روان ساختن فهم قرآن است 2- اندیشه ای که معتقد به ضرورت روش یاد شده جهت تحول آفرینی در جامعه است 3- اندیشه ای که معتقد به تاریخم...

از جمله تحقیقات مؤثر در زمینۀ شأن نزول و فقه، بررسی تأثیر شأن نزول آیات قرآن در برداشت‌های فقهی است. نگارنده در این مقاله به دنبال آن است که به بررسی تأثیر شأن نزول در برداشت‌های فقهی در محدودۀ آیات ازدواج از دیدگاه فریقین بپردازد.  شأن نزول می‌تواند مصادیق احکام کلی در آیات را مشخص نماید. از جملۀ تأثیرات شأن نزول در برداشت‌های فقهی عبارت است از: درک تناسب میان احکام موجود در آیات قرآن، تبیین ...

اسباب نزول بـه معنی شناخت موقعیـت زمـانی، مکـانی، فردی، اجتماعی و دیگر زمینه هایی است که نزول آیه یا بخشی ازآیات یا سوره ای را سبب شده است که شامل روایات گرد آمده درباره شأن نزول آیات نیز می شود. اعتقاد به تاثیر اسباب نزول در تفسیر آیات به معنای مسدود ساختن راه اندیشه و تفکر در زمینه آن آیات و روی آوری و سطحی نگری و محدود اندیشی نسبت به پیام آن نیست؛ بلکه در کنار بهره بردن از تمامی ابزارهای علم...

 تبیین نقش اسباب نزول در تفسیر قرآن و تعیین حوزه‌هاى کاربرد آن در فهم معانى آیات است. یکى از دانشهاى مورد نیاز مفسّر، علم اسباب نزول است. آشنایى با موقعیّت زمانى، مکانى، فردى و اجتماعى نزول آیه‌اى یا بخشى از آیات، این امکان را به مفسّر مى‌دهد تا حقایق و معارف وحى را در زمینه‌هاى پیشینى و مقارن با آن مورد بررسى، تحلیل و نتیجه‌گیرى قرار دهد. از سوى دیگر، اسباب نزول در فهم مقاصد و اسلوب تعابیر قرآن ک...

چکیده استوارترین تفسیر از قرآن کریم تفسیری است که در کلام و بیان داناترین مفسران و عالمان به قرآن ـ پیامبر(ص) و اهل بیت طاهرش(علیهم السلام) جاری شده وتجلی یافته است در درازای قرنها عالمان و مفسرانی به جمع آوری روایات تفسیری همت گماشته و تفاسیر روایی را سامان داده اند. در این پژوهش تلاش شده تا بر پایه روایات معصومان به فضا و محتوی سوره فتح دست یابیم و از سوی دیگر چگونگی روایات را، بدین معنی ک...

با وجود این که بسیاری از مستشرقان و دانشمندان اسلامی بر این نکته اصرار دارند که قرآن از گسیختگی ویژه ای برخوردار است و همین امر موجب سردرگمی خواننده خواهد شد، لکن می دانیم هدف داری و غایت مندی قرآن، ساختار نظام مند لفظی و معنایی را برتافته است، چه از متن گسسته و نامنظم، هدف و غایتی سر نمی زند واندیشمندان گذشته و بخصوص متأخرین این نظام هندسی معنادار و هدف جو را هم در کلیت پیکره قرآن هم در درون ا...

خبرها و احادیثی دربارۀ زمینه­ها و موجبات نزول آیات قرآن نقل شده که اسباب نزول نامیده می‌شوند. بعضی از مفسران و نویسندگان علوم قرآنی از «نقش مؤثر اسباب نزول در تفسیر قرآن» سخن گفته‌اند، ولی برخی کتاب خدا را در تفهیم مقاصد خود بی­نیاز از اسباب نزول دانسته­اند. طرفداران تأثیر، معترفند که بیشتر اخبار اسباب نزول ضعف سندی دارند و تعدد، تعارض و تنافی نیز گریبانگیر آنهاست، ولی تلاش کرده­اند تا ضعف سنده...

مساله این مقاله، دستیابی به روش قدم‌به‌قدم برای کشف اسباب نزول آیات قرآن و شاخص‌های اعتبارسنجی آنهاست. در این بحث که از مباحث علوم قرآنی است، با روش کتابخانه‌ای، پس از تعریف و کاربرد دانش اسباب نزول، منابع متقدم و متأخری که سبب نزول آیات را ارائه کرده‌اند، بر اساس تاریخ تدوین فهرست شده و تفاسیری که بیشتر به بحث اسباب نزول پرداخته‌اند، معرفی شده است. سپس پنج شاخص برای ارزیابی و اعتبارسنجی این من...

در این مقاله نویسنده نخست نگاهی دارد به زندگی نامه، گرایش قرآنی و علاقمندی دروزه به تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول. سپس مبانی و مباحث مقدماتی روش تفسیری وی را به مطالعه می گیرد و در آن قداست ترتیب موجود قرآن، ضرورت چینش آن بر اساس ترتیب نزول، جهت تفسیر، نقش روایات اسباب نزول و خود قرآن در رابطه با کشف ترتیب نزول، اهمیت سیاق و کاربردهای آن را از نظر مؤلف توضیح می دهد. آن گاه میزان پایبندی نویسنده...