پژوهش حاضر به دو بخش تقسیم شده است : بخش اول شامل دو فصل است که در فصل اول تاریخچه مختصر دستورنویسی از یونان باستان تا عصر حاضر آورده شده است و در انتها تاریخ مطالعات دستور زبان فارسی بررسی شده است . در فصل دوم، نظریه حاکمیت و مرجع گزینی که پژوهش حاضر براساس آن انجام شده است معرفی و هر یک از زیر نظریه های آن به اختصار توضیح داده شده و نظریه نحو ایکس تیره که زیربنای پژوهش را تشکیل می دهد با تفضی...

پژوهش حاضر که بر اساس آرای نظری و روش‌شناسیِ به‌کاررفته در آثار دوبوآ (1980، 1987، 2003 و 2006) شکل گرفته، تلاشی است در‌ جهت بررسی پدیدۀ نحویِ کنایی و ارتباط آن با الگوهای دستوری و جریان اطلاع در کلام. پرسشِ پژوهش این است که آیا زبان فارسی در کلام، الگوی نحویِ خاصی را ترجیح می‌دهد؟ با اشاره به مطالعات دوبوآ، فرض شده است که الگوی کلامیِ زبان فارسی، الگوی کنایی-مطلق است. پیکرۀ مورد بررسیِ این پژوهش، رو...

این نوشتار نقدی است بر دبیرمقدم و ناصری (1396). اثر نقدشده که تحلیل مسیرنماهای چند زبان ایرانی بر پایۀ نحو ذره­بنیاد است، اگرچه یک رویکرد نوین را معرفی نموده و به تحلیل مقولۀ کمتر بررسی­شدۀ حرف­اضافه پرداخته است، کاستی­های فراوانی دارد: دارای مشکلات ساختاری است، بسیاری از همبرنهادهای پیشنهادی مبهم و نارسا و زبان نوشتار و مطالب ترجمه­شده گنگ است، متن دارای انسجام معنایی نیست و تقریباً همۀ مطالب آ...

گویش‌های ایرانی با فراوانی بسیار، در پهنه جغرافیایی وسیعی گسترده‌اند و در طول زمان، همچون زبان فارسی تحول بسیار داشته‌اند. بررسی این گویش‌ها، علاوه بر شناخت  پیوندهای فرهنگی جوامع زبانی ایران ، برای درک ناشناخته‌های زبانی نیز، راهگشایند. این مقاله به دو بخش تقسیم می‌گردد. هدف از بخش نخست،  مقایسه شیوه تقسیم بندی موضوعات زبانشناسی، در سه کتاب زبان فارسی متوسطه قدیم، با کتاب های نگارش متوسطه دوره...

کتاب شرح ابن­عقیل سده­هاست در حوزة ادبیات تعلیمی در مکتب­خانه­ها و حلقه­های درس جهان اسلام از گزیده­ترین متون در علم نحو به شمار می­رود. این پژوهش می­کوشد کتاب مذکور را از لحاظ شکلی و بیشتر محتوایی به عنوان متنی آموزشی بررسی و تناسب و کارایی آن را با فضای جدید آموزشی در دانشگاه­های ایران ارزیابی کند. در بخش محتوایی به اصالت علمی، سازواری با سطح علمی دانشجویان، روزآمدی اطلاعات، کیفیت ارایه، نظم ...

چکیده کتاب صرف و نحو عربی 1 و 2 تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش 8 واحد به چاپ رسیده و زان پس دو بار تجدید چاپ شده است. در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد بخش صرف این کتاب در چندین محور پرداخته‌اند. انطباق مطالب ...

«قید» نامی است که دکتر آذرنوش در سال 1367 ش بر منصوب های غیررکن در نحو عربی نهاده است و نشانه آن را نصب دانسته است.مسئله مقاله حاضر این است که ضمن تایید این نامگذاری، با دلایلی قید را دارای دو قالب می داند: یکی مفرد و منصوب که دکتر آذرنوش به آن اشاره کرده بود و دیگری مرکب و مجرور با حرف جر که ما آن را ادعا کرده ایم و دلایلی برای اثبات آن آورده ایم. آن دلایل عبارت است از: خویشاوند شمردن نصب و جر...

گویش «رونیزی»، گویش رایج در منطقه رونیز علیا از بخش-های شهرستان استهبان، از توابع استان فارس است. گویش رونیزی یکی از گونه های زبان فارسی محسوب می شود از آنجا که درک متقابل بین فارسی زبانان و رونیزی ها امکان پذیر است، بنابراین گویش رونیزی در هر یک از سطوح سه گانه تفاوت چندانی با فارسی ندارد که باعث عدم درک متقابل شود. این گویش مانند هر یک از گونه های فارسی، با زبان فارسی معیار تفاوت هایی دارد.ای...

در چارچوب علوم رایانه و هوش مصنوعی، هستان شناسی سامانه ای رایانه ایینههای یۀ معین مانند اصطلاحات یۀ علمی را گردهم می آورد و روابط معنایی- مفهومیِ میی دهد. در این مقاله، ضمن معرفی مفهوم هستان شناسییم به سه پرسش پاسخ دهیم: 1). چه گونه می توان برای حوزۀ ساخت واژه در زبان فارسی، هستان شناسی تهیین هستان شناسیِ حوزۀ ساخت واژه در زبان فارسی و هستان شناسیِ اصطلاحات زبان شناسیِ گولد در زبان انگلیسی تاچه میز...

بر اساس رویکرد لامبرکت (1994)، اجزاء، مفاهیم و زیربخش های مهم نظریه ساخت اطلاع مانند مبتدا، کانون، تشخیص پذیری، فعال سازی ونحوه بازنمائی آنها در فارسی و انگلیسی مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت های زبانی در رابطه با نحوه بازنمائی مفاهیم فوق در فارسی و انگلیسی به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا مترجمین با بهره گیری از نتایج بدست آمده بتوانند ترجمه ای ارائه نمایند که در آن ملاحظات کلامی و نقشی...