کاربرد سخنان شطح­آمیز در شعر دفاع مقدس تداعی‌کننده فضای عرفانی حاکم بر جبهه‌ها و نشان‌دهنده معرفت و بصیرت رزمندگان است. شاعران برای ملموس نشان دادن حضور خدا در جبهه‌ها برای او قائل به رنگ، بو و نور شده‌اند و با هدف بیان نزدیک بودن خداوند به دلیرمردان عرصه‌های نبرد، برای حق­تعالی مکان متصور شده‌اند. همچنین به منظور بیان محسوس در محضر خدا بودن رزمندگان از تعابیری که یادآور تجسیم خداوندست، بهره بر...

این مقال در مجالی مغتنم می کوشد با روش دین پژوهی و به شیوه ی توصیف و تحلیل، هسته ی حماسه ی بهارات را به بازگفت آورد. بی گمان طرح چنین مسئله ای نیاز به بررسی تحلیلی حماسه و نیز معرفی جایگاه متن مهابارات این بزرگترین حماسه ی هندوستان دارد. بررسی این متن بیانگر آن است که همچون حماسه های باستانی دیگر این خدایان و آدمیان هستند که در رزمی آشکار به نبرد برمی خیزند تا در یک جنگ تمام عیار که به گونه ی ...

درگیری ها در افغانستان، عراق و لبنان نشان دهنده نوع جدیدی از جنگ می‌باشد که توسط گروه یا کشوری که  از نظر فناوری و امکانات نظامی در سطح پایین‌تری نسبت به دشمن قرار دارد به کار می‌رود. در یک نبرد با دشمنی همچون امریکا، اگر عناصر پدافند هوایی شامل هواپیماهای شکاری/ رهگیر، سامانه‌های موشکی و جنگ افزارهای توپخانه پدافند هوایی به روش‌های متداول و شناخته شده برای مقابله با حملات هوایی...

میرسیدعلی همدانی در سال 773ق/1372م، یعنی دو سال بعد از به تخت نشستن امیرتیمور در فرارود، به ختلان آمده و ساکن شده بود. گذشت زمان و محبوبیت بیش از حد سیدعلی‌ بخل و حسد شیوخ محلی را برانگیخت و موجبات خروج سیدعلی همدانی از ختلان و سفر او به کشمیر را فراهم کرد. بعد از وفات سیدعلی همدانی در سال 786ق/1384م خرقۀ ولایت و جانشینی وی به دامادش، خواجه‌اسحاق، رسید. در بین مریدان خواجه دو نفر، یعنی شیخ‌محمد...

یکی از داستان‌های مشهور شاهنامه رفتن رستم به مازندران برای رهایی کاووس و سپاهیانش است که با کشته‌شدن دیو سپید، رهایی کاووس از بند او و واگذاری مازندران به اولاد پایان می‌یابد. این داستان، که به «هفت‌خان رستم» نیز اشتهار دارد، نفوذ بسیاری در شماری از منظومه‌های پهلوانی، طومارهای نقالی و روایت‌های شفاهی/مردمی شاهنامه داشته است. اثرپذیری این دسته آثار از روایت نبرد رستم با دیوان مازندران به دوگونه...

هدف از نوشتن این مقاله، معرفی روایتی نویافته از نبرد رستم با کک کوه­زاد و مقایسۀ محتوای آن با روایات دیگر، خصوصاً دو روایت مصحّح غفوری و ماکان است. سرایندۀ روایت نویافتۀ 350 بیتی دقیقاً معلوم نیست، ولی آن را باید حدّ وسط دو روایت 710 بیتی ماکان و 266 بیتی غفوری دانست که هم در جزئیات رخدادها با دو روایت مذکور تفاوت دارد و هم بخش­ هایی از داستان به آن افزوده و یا از آن کاسته شده­ است. روایت نویافته ا...

        نبرد تاریخی چالدران، بارها در قالب متون مکتوب و تصویری بازنمایی شده­است. یکی از شناخته شده­ترین این بازنمایی­ها دیوارنگاره­ایست که در تاریخ 1210 ه.ق –سال تاجگذاری آقا محمدخان قاجار- بر دیوارکاخ چهلستون اصفهان نقش شد. قاجاریه از بازتولید این روایت در جهت مشروعیت بخشی به حکومت خود و تثبیت قدرت نوپای قاجاری بهره برد. اما پیش­تر در عصر صفوی این نبرد که شکستی سنگین را برای ایران در پی داشت، ...

چکیده تیپ44 قمر بنی هاشم(س) براساس مأموریتی که در اوایل دی ماه 1364 به این یگان ابلاغ شد، با 6 گردان و با هدف تأمین و حفظ جناح راست عملیات، در عملیات والفجر8 شرکت کرد. این یگان یکی از موفق‏ترین یگان‏ها در محور عملیاتی البحار بود و موفق شد در شب اول عملیات با 3 گردان، 100 درصد اهداف را تصرف کند. در ادامة عملیات نیز نیروهای این یگان با مقاومت در برابر پاتک‏های دشمن به مدت 12 روز، از پیشروی نیروها...

در سلسله روایاتی که از پهلوانی های رستم در دوران جوانی اش به دست ما رسیده است با دو روایت منظوم روبه رو می شویم که به «ببر بیان» و «داستان پتیاره» اشتهار دارند. موضوع این دو منظومه که تاکنون پیرایش و تصحیح نشده اند، چنین است که رستم برای نبرد با اژدهای مخوفی به سرزمین هندوستان می رود و با تدبیری که می اندیشد آن اژدها را از بین می برد. با وجود آنکه این دو منظومه از نظر مضمون مانند یکدیگرند، می...