in this article, the author examines the copy of complaints and petitions’ booklet of the years 1874-1875. this booklet is the copy of “sandoq-e-edalat’s” (a box that people have their com­plaints on it) report that written by its agent in those years and shows the social and judgement situation of iran in qajar era.in this collection, there are 712 copeis of complaints in 8 months from differe...

شرح و تفسیر متون ادبی یکی از کارهای دشواری است که هر ادبیات شناسی توان و همت وارد شدن به آن را ندارد. برای شرح یک دیوان لازم است به مجموعه‌ای از اطلاعات و آگاهی‌ها تسلط داشت تا آن گونه که لازم است، به شرح و تفسیر و تبیین آن اشعار پرداخت. دیوان ناصرخسرو یکی از دیوان‌هایی است که تعداد اندکی از محققان به شرح آن پرداخته‌اند. یکی از شروحی که بر این دیوان نگاشته شده‌است، شرحی است که آقایان محمد حسین ...

دنیاگریزی، از مضامین عمده در شعر و ادب فارسی و عربی است که از بن مایه های شعر زهد و تحقیق (قرن دوم هجری) ابوالعتاهیه، شاعر قدرن دوم و سوم هجری است. شاید بتوان گفت در سیر تکامل شاعر زهد و تحقیق ادب فارسی، ناصرخسرو و سپس اوج آن سنایی است. هدف از این تحقیدق ، پیدا کردن نقار مشترک این دو شاعر مانند بسامد بالای مضمون در شار، وابستگی به دربار و مهجور شدن شان می باشد. تصاویری که از دنیا در ذهن و اندیش...

حکیم ناصر خسرو قبادیانی در سال 427 ه.ق، براثرخوابی که در جوزجانان دید عزم سفرحجاز کرد. سفر او هفت سال به طول انجامید؛ کتاب سفرنامه ره آورد اوست؛ که از حیث اطلاعات معماری و شهرسازی برخی جوامع از متون معتبرفارسی است. او علم معماری و شهرسازی به معنای امروزی را نخوانده بود؛ اما طی سفر، درباره نوع استحکامات و سیستم تدافعی شهری برخی شهرها و دیه ها، هرچه راکه دیده و شنیده، درست یا نادرست،واقعیت یا افس...

 نگارنده می‌کوشد از شرح بسط اضافی کلام بپرهیزد و مقال خود را با ذکر مطالبی که در زیر هر عنوان فهرتس می‌کند،به پایان برد.فراوانی که برای ایشان قایل است،بر آن شد که اغلاط چاپی و نگارشی، کاستی‌های بخش توضیحات و ضبط و ارجاع نادرست ابیات و...را فهرست‌ کند و به محضر گرانقدرش تقدیم نماید. طبیعی است که تذکر نکات نگارشی و چاپی و جلب دقت اهل قلم در کار نوشتن موجب شرمندگی است ولی چاره‌ای نیست که گفته شود....

این پایان نامه شامل بررسی جنبه های معنوی صناعات ادبی در دیوان ناصرخسرو است. هدف از این پژوهش، پرداختن به گوشه ای از وجوه زیباشناختی اشعار ناصرخسرو است که در پرتو شخصیّت سیاسی و مذهبی اش، بدان توجه نشده است. در این پایان نامه، ابتدا مقدّمه ای کوتاه درباره ناصرخسرو آمده؛ که شامل بررسی شخصیت او و تلقی اش از هنر شاعری و جایگاه وی در ادبیات فارسی است. سپس به بررسی آرایه های به کاررفته در دیوان او پرد...

چنان‌که از عنوان برمی‌آید، مسألة اصلی مقاله تعیین نقش سنائی در تاریخ تحول قصیدة فارسی است؛ نقشی که به همان اندازة «تحول در غزل فارسی» مهم است. با وجود تحقیقات پراکنده‌ای که در پیشینة تحقیق بدان‌ها پرداخته-ایم، هنوز جای تحقیقی که این بُعد شخصیت شاعری سنائی را آشکار کند، خالی بود. بدین منظور قصاید او را در دو سطح ساختار صوری (ناظر بر فرم) و نظم گفتمانی (معطوف به محتوا) بررسی کردیم و در مقایسه با س...