با ورود مغول‌ها نظام اجتماعی کوچ‌رویی در ایران غلبه یافت و از آن‌جا که نسبت به تجربة اجتماعی زندگی کوچ‌رویی ایرانیان شرایط بسیار ابتدایی‌تری داشت، پیامدهای ‌اجتماعی ناگواری به بار آورد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل تاریخی، ضمن بررسی ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی جماعت کوچ‌رو و یک‌جانشین، پیامدهای ناشی از گسترش تضاد بین زندگی یک‌جا‌نشینی و صحراگردی و مناسبات حاکم بر آن در دورة مغول در ایران...

دولت غزنوی، یکی از دولت­های مقتدر ترک است و تاریخ بیهقی شرح حال شاهان و سلاطین، نبردها، مصالحه ها، سخن­چینی ها­ و رقابت­های درباری است که در آن زمان نگاشته شده است. در تاریخ بیهقی، مطالب گسترده­ای دربارة زنان و جایگاه آنان یافت نمی­شود؛ اما بررسی و پژوهش در مطالب موجود آن کتاب، ما را در یافتن وضعیت زنان در دوره‌ی غزنویان، به ویژه زنان درباری، یاری می­نماید. تاریخ جهان‌گشای جوینی نیز از کتاب‌ها...

از دیدگاه سبک شناسی نظم ، شعر دورة قاجاریه ، شعر دورة بازگشت نام دارد . این نامگذاریها در آغاز کار سبک شناسی مناسب و مفید بودهاند. اما حقیقت اینست که اگرچه شعر هر دوره ای ویژگیهای مشترکی دارد که بر اساس آن ، برای آن دوره نام‌گذاری کرده‌اند ولی در عین حال ، نمیتوان شعر هر شاعر یا هر منطقه ای را که در آن بازة زمانی بوده است دارای همان مشخصات ثابت دانست . برای رفع این نقیصه لازم است تا با دقت و حو...

یکی از ویژگی‌های اصلی ادبیات فارسی تجلی اندیشه‌ها و کردارهای تعلیمی است که بخش گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. از رسالت‌های فکری شاعران در این حوزه، بازتاب تجربه‌های ملموس و بیان هنرمندانة موضوعاتی است که راه روشن را در مسیر پیشرفت انسانی قرار می‌دهد. گفتنی است ابن‌ایمین در میان سرایندگان دورة مغول، در دیوان خود به‌ویژه در قطعات دل‌انگیزش، افق روشنی را پیش رو دارد. اشعار سرشار از نکته‌های ...

تحوّلات هنر تصویری ایران از روزگار پیش از تاریخ آغاز شد. روند چند هزار ساله هم آمیزی سنتهای تصویری آسیای غربی نهایتاً در الگوی ایرانی عصر هخامنشی (559 تا 330 ق.م) تبلور یافت. این الگو طی چند قرن زیر موج یونانی مآبی پوشیده ماند؛ اما در زمان ساسانیان ( 22 م تا 652 م) از نو رخ نمود و در شرایط اجتماعی و فرهنگی این عصر ویژگی هایی جدید کسب کرد. در این میان، پارتیان یا اشکانیان (250 ق.م تا 226م) با رویک...

این رساله بازتاب کوششی است برای نشان دادن ارزش و بررسی انتقادی شعر ستایشی در ادب فارسی .بازه ی زمانی مورد بحث در این پژوهش، از آغاز حضور شعر ستایشی در ادبیات فارسی، تا پایان قرن هشتم است. با توجه به تأثیر اتفاقات وامور سیاسی در شعر ستایشی، طول مدّت مورد بحث را به چهار دوره ی سامانیان، غزنویان، سلجوقیان و مغول وایلخانی تقسیم شده وبر اساس این سلسله ها شعر ستایشی را مورد تحقیق وبررسی قرار داده ایم....

اگـر بتوان ادبـیات را آیـینة جامـعه دانسـت که در آن فــراز و فـرود فرهــنگ و انـدیشـه بازتابانده می شود، سنّت پذیری و سنّت گذاری و نیز سنّت و نوآوری در آن جایگاه بارزی دارد. برای شناخت هر چه بیشتر این جایگاه، مباحث جریان شناسی ادبی، به خوبی می تواند پژوهشگر را با عوامل برون ساخت و درون ساخت ادبیات، «تحوّل» در چارچوب پویایی و «انحطاط» در چارچوب ایستایی و دلایل این پویایی و ایستایی آشنا کند. جریان شن...

تأکید مقالة پیش رو بر تفاوت شیوة شاعران ایرانی دورة صفویه و شعرای هندی دورة گورکانی در سدة یازدهم هجری است که از آن با نام های سبک اصفهانی و سبک هندی یاد می شود.نگارنده بر این باور است که تفاوت اصلی، در میزان روی کرد شاعران این روزگاران به شعر شاعران و مضمون های مرسوم ادبی (motiv) در سبک عراقی رایج در ایران است.بیدل دهلوی تماس با سبک عراقی را در همان حد وزن و قافیه و بی یادکرد مکرر از نام شاعر ...

سیزده فرش و فرشپارۀ شرقی از سده‌های شانزدهم و هفدهم که در تاریخ هنر به فرش‌های پرتغالی شناخته می‌شوند، از منظر طرح و نقش جالب توجه و چشمگیرند، چه یک صحنۀ دریایی شامل کشتی‌ها و اشخاص اروپایی به‌علاوۀ مردی مغروق و هیولایی سر از آب به در کرده را در بخش لچک‌ها جلوه‌گر می‌سازند. مطالعات فرش‌شناسی با تردید گاه این فرش‌ها را به ایران و گاه هند نسبت می‌دهند. در این جستار فرش‌های پرتغالی در پیوند با مین...