تصوف به ‌مثابه یک نهاد اجتماعی در تاریخ ایران از اهمیت فراوانی برخوردار است. اصول، قواعد و تعالیم آن دارای آیین خاصی بوده که صوفیه ملزم به رعایت آن بوده‌اند. تصوف به ‌موازات تغییرات سیاسی و اجتماعی، فراز و فرودهایی داشته و دارای گرایش‌ها و شاخه‌های بسیاری بوده است، اما با همة گستردگی، همچنان می‌توان آن را به عنوان یک گفتمان فوکویی در نظر گرفت. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ تطبیقی در پی کشف کارکرده...

حفظ نظم داخلی و صیانت از کشور در برابر تهاجم خارجی مهم‌ترین کار‌‌‌ ویژه نیروهای مسلح در هر کشوری به‌حساب می‌آید؛ این نیروها باید در درون سازمان خود مظهر نظمی ‌باشند که نوید‌بخش آن نظم برای جامعه هستند؛ البته این سخن بدان معنی نیست که نظم داخلی نیروهای مسلح در زیر لفافه نظم ظاهری مخفی شود. ازاین‌رو، حفظ شکل ظاهری نظم و آسیب‌شناسی پیوسته فرهنگ سازمانی این نیروها باید یکی از اولویت‌های اصلی در پژو...

فوکو با بکارگیری مفهوم گفتمان شیوه جدیدی برای تحلیل تاریخی و اجتماعی ارائه نمود و بعد از استقبال وسیع پژوهشگران، اکنون گفتمان به یکی از پرکاربردترین مفاهیم علوم اجتماعی تبدیل شده است. تحلیل گفتمان شیوه پژوهشی فوکو است که او طی کارهای خود، دیرینه‌شناختی و تبارشناختی، از آن برای تحلیل تاریخی و کنونی جامعه غربی استفاده می‌کند. در این مقاله ضمن بررسی مفهوم نظری گفتمان، روش تحلیل گفتمان فوکویی بررسی...

روش یا متد تحلیل گفتمان امروزه جایگاه خاصی در نظام معرفت‌شناسی علوم اجتماعی و انسانی به خود اختصاص داده و بسیاری از پدیده‌های اجتماعی از منظر تحلیل گفتمان مورد بررسی و تبیین قرار می‌گیرند. در این مقاله سعی خواهد شد تا با بررسی مفهوم گفتمان و تحلیل گفتمان در نظام اندیشة نحلة پسامدرنیسم و بخصوص میشل فوکو، انقلاب اسلامی بر اساس این روش مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. فرض اولیة این گفتار این است ...

آثار هنری هماره از دیدگاه های مختلفی مورد ارزیابی قرار گرفته اند.عده ای هنر را از بستر اجتماعی جدا کرده و آنرا به عنوان حقیقتی که دارای غایتی در خویش است و به هیچ امر دیگری ارجاع نمیدهد؛ میشناسد_ایمانوئل کانت و پیروا مکتب هنر برای هنر از این دسته اند_و در مقابل، نظریه پردازان دیگری، هنر را امری اجتماعی و شکل گرفته در اجتماع میدانند. هنر بر طبق این دیدگاه بر اساس فرهنگ و تفکر حاکم بر یک جامعه شک...

بنیاد دوئالیسم فلسفة غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم های وی بر آن ها می پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

بنیاد دوئالیسم فلسفة غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی‌بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه‌های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم‌های وی بر آن‌ها می‌پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

پرسش اصلی جستار حاضر این است که مساله سرقت ادبی یا دستبرد فکری چه نسبتی با کارکرد مؤلّف در گفتمان ادبیات دارد. کارکرد مؤلّف اصطلاحی است که فیلسوف فرانسوی، میشل فوکو (1926ـ1984 م.) در تحلیل مفهوم مؤلّف و شکل‌گیری آن در درون گفتمان مدرنیته به کار می‌برد. در این نوشتار، سرقت ادبی را با توجّه به کارکرد مؤلّف و همچنین با توسّل به این پیش‌فرض که گفتمانی که ادبیات نام دارد، متعلّق به دوره مدرن و شکل‌گرفته در...

در این پژوهش نسبت فلسفه سیاسی و قدرت در اندیشه سیاسی لئو اشتراوش و میشل فوکو بررسی شده است. تا قبل از نیچه و تعریف متفاوت وی از قدرت، این مقوله با تمرکز و حاکمیت سیاسی پیوندی تنگاتنگ داشت؛ به گونه ی که فلسفه سیاسی تلاشی برای نیل به حقیقت، نسبتش با قدرت به صورت پاسخ به مساله توجیه حاکمیت اقلیتی حکومتگر بر اکثریت تحت حکومت، یا ایجاد سامان سیاسی نیک تعریف می شد، اما با نیچه و طرح مباحثی چون "ار...