چالشهاى نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامى است که ابعاد گسترده‌اى را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامى، موضوعاتى همچون حسن و قبح عقلى، جبر و اختیار، تفضّلى یا استحقاقى بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن مى‌گفتند، شیعه و معتزله حقوقى را نیز براى بنده قائل بودند. از این میان، ح...

یکی از رویکردهای هستی‌شناسانه و انسان‌شناسانه‌ی حکمت متعالیه به تحلیل نحوه فاعلیت انسان مربوط است. با تبیین این مکتب هر فعلی که از انسان سر می‌زند لاجرم در یک سیر ضروری علی معلولی قرار می‌گیرد تا نهایتاً به مسبب الاسباب می‌رسد. در عین حال فیلسوفان قائلند که انسان در فعل خود مختار است چون تعریف فلسفی قدرت درباره‌ی وی صدق می‌کند. میرزای نائینی و تابعان وی این توضیحات حکمت متعالیه را به چالش کشیده‌...

چکیده انقلاب مشروطه زمینه‎ساز تحولاتی ژرف در پهنۀ گوناگون زیست اجتماعی ایرانیان گردید. این انقلاب که خود دارای زمینه‎های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی ویژه و متأثر از برخورد نخبگان و جامعۀ ایران با فرهنگ و تمدن غربی بود، مبانی انضمامی و اندیشگی جامعۀ ایرانی را دچار دگرگونی فراوان کرد. از برجسته‎ترین مواردی که در جریان انقلاب مشروطیت نمود می‎یابد، دگرگونی و تحول روش‎شناختی‎ای است که این انقلاب...

انسان در بعضی موقعیت‌ها، حالت انفعالی به خود می‌گیرد؛ برای مثال خشمگین می‌شود؛ ماهیت این انفعالات چیست؟ و آیا با اختیار انسان و با ثواب و عقاب هماهنگ است یا از انسان سلب اختیار می‌کند؟ هدف پژوهش تحلیل روان‌شناختی انفعالات و اشاره‌ای به رابطه آن با اختیار است؛ برخی از پرسش‌‌های پژوهش عبارت‌اند از: «انفعالات در ساحت روانی انسان چگونه تحلیل روان‌شناختی می‌شود؟»، «اقسام انفعالات از دیدگاه قرآن کدام...

هدف مقاله حاضر بررسی فلسفه وجودی آزمایش الهی و نقش آن به‌عنوان یک راهبرد تربیتی در آیات قرآن است. برای تحقق هدف، باید انسان‌شناختی، هستی‌شناختی و رابطه مفهومی آنها در آیات قرآن بررسی شود تا بر اساس تحلیل محتوا و استنتاج به تعریف تربیت و اصول آن دست یافت و از ملاک‌ها و معیار‌های رسیدن به این هدف به عنوان راهبرد‌ تربیتی استفاده کرد. بر اساس این تحلیل رابطه انسان و خداوند رابطه ربوبی است، خداوند ا...

شهر ری در قرون پنجم و ششم هجری، یکی از پایگاه‌های فکری شیعیان و اهل‌سنت به شمار می‌رفت که در این مقطع تاریخی، عالمانی بزرگ را در خود پرورانده است. در این دوره، به خاطر تولید انبوه نوشته‌های کلامی و ردیه‌های فرقه‌های مذهبی مختلف علیه یکدیگر، علم کلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این میان، شیخ ابوالفتوح رازی با طرح مباحث اعتقادی، همراه با استناد به آیات قرآن کریم و روایات متواتر و ذکر د...

جنبش اعتزال یکی از مهم‌ترین جنبش‌های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه‌ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل‌گیری بغداد در 145 ه.ق. و حضور عباسیان در این شهر معتزله نیز به بغداد روی آوردند. با گذشت زمان، اختلاف‌هایی میان معتزله بغداد و بصره شکل گرفت ...

مطالب مورد بحث و بررسی در این رساله عبارت است از : شرح کتاب مفاتیح الفرائض و المواریث ، باب اول : در موجبات ارث و مراتب وارث شامل مفتاح 1201 تا 1227، فهرست آیات ، فهرست روایات و اسامی اشخاص و کتب

رودخانه ها همانطور که برای بشر فوایدزیادی دارند ممکن است در مواقع طغیان و وقوع سیلابهای مخرب و سهمگین در سیلاب دشت ها و نواحی همجوار رودخانه موجبات ویرانی و بدبختی فراوانی را نیز به دنبال داشته باشند

در این رساله نخست به بررسی مفاهیم لغوی هریک از دو واژه فلاح و فوز پرداخته ایم و مقایسه ای میان آندو بعمل آورده ایم . سپس بطور مشروح پیرامون عوامل و موجبات فلاح و تبیین فوز و امتیازات فائزین و موجبات و نتایج آن سخن گفته ایم . و مقایسه ای میان فلاح وفوز و وجوه تشابه و امتیاز آنها بعمل آورده ایم در پایان بحث مختصری پیرامون عوامل سعادت آفرین انسان در کشمکش با دنیای تکنولوژی و لزوم بهره گیری از قرآن...