ابن‌سینا شرطی لزومی با مقدّم ممکن و شرطی لزومی با مقدّم ممتنع را لزومی به‌حسب نفس‌الامر و لزومی به حسب الزام نامیده، و قسم دوم را در واقع و نفس‌الامر کاذب دانسته است. این حکمْ شگفت بلکه خلاف شهود است و، از این‌رو، نزاع‌های بسیاری در ردّ و قبول آن درگرفته است. در این مقاله، با گزارش انتقادی نزاع‌های یادشده، لزومی حقیقی و لفظی را به زبان منطق جدید و به کمک منطق موجّهات و منطق ربط تحلیل کرده‌ایم و نشان...

منطق فازی که در آن ارزش درستی هر گزاره، یک زیرمجموعه فازی از بازه واحد است، معرفی و وجوه اصلی آن بررسی می شود. نخست مروری بر منطق های دو ارزشی می کنیم و آنگاه به معرفی منطق فازی می پردازیم. در این زمینه، متغیرهای زبانی، قیدها و سورهای زبانی، قوعد اگر- آنگاه فازی و روابط استلزام های فازی معرفی و بررسی می شوند. سرانجام استدلال تقریبی را مورد توجه قرار داده، یکی از مهمترین قوانین استنتاج در منطق ف...

چنانکه اصول اخلاقی افعالِ ما را هنجارگذاری نموده، آنها را به درست(correct)و نادرست(incorrect)تقسیم می‌نمایند، اصول و قوانینِ منطق نیز بر اساسِ نظریۀ هنجارمندیِ منطق (normativity of logic)تفکر و استدلالاتِ معمول در زبانِ روزمره را هنجارگذاری می‌نمایند. صورتبندی‌های گوناگونی از این نظریه در متون فلسفی وجود دارد که محل بحث و منازعاتِ گسترده‌ای در متون فلسفی از چند دهۀ گذشته تا حال حاظر بوده‌اند. در مقاله...

ریسک هر‎گونه بحران طبیعی تابع حادثه و آسیب‎پذیری است. بنابراین نقشه‏ی آسیب‎پذیری برای هرگونه نظام مدیریت بحران بایسته است. داده‎ها و اطلاعات منبع در فعالیت‏های اجرایی همراه با انواع عدم ‎قطعیت و عناصر نایقینی هستند. هر نوع ساده‎انگاری روی چنین نقشه‎هایی منجر به تصمیم‎گیری‏های نادرست خواهد شد. بنابراین برای کسب نتایج مناسب باید نقشه‎های آسیب‎پذیری با مؤلفه‎های نایقینی و عدم‎ قطعیت محاسبه شوند. ا...

یکی از پرسش‌های اساسی در منطق این است که چرا ارسطو به «منطقِ شرطی» نپرداخته است؟ او که به عنوان مدوّن منطق شناخته می‌شود چگونه ممکن است به این بحث مهم توجهی نداشته باشد؟ آیا این بی‌توجهی فقط یک غفلت است یا عمدی است و ارسطو دلیلی برای آن دارد؟ ما در این مقاله پس از بررسی منطق شرطی (قضایا و قیاس‌های شرطی) از دیدگاه رواقیون و بیان اهمیت آن نزد منطق‌دانان جدید، به مبانی نظری و فلسفی دو نظام منطق حملی...

امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آن‌ها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...

قبیل سخنان و گشودن رازهای نهفته در آن‌ها، چشم‌اندازی جدید از مواجهة تاریخی و سپس علمی با این پدیده است. تقریباً در همة آثاری که له و علیه شطحیات به نگارش درآمده‌اند، آن‌جایی که به انکار یا دفاع عقلانی از شطحیات پرداخته شده و نشانی از اثبات و رد توجیه منطقی این قبیل سخنان و تعابیر دیده می‌شود، منظور از عقل، عقل ارسطویی و مراد از منطق، منطق دوارزشی ارسطویی بوده است. با آن‌که منشأ اشکالات و مشکلات ...

تفکیک حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی، یکی از مهم ترین نوآوری های منطق دانان مسلمان است که با صراحت برای اولین بار در آثار علامه دوانی طرح و به کار گرفته شده است و منطق دانان بعدی مانند ملاصدرا و دیگران از این تفکیک در حل بسیاری از مسائل منطقی و فلسفی بهره جسته اند. با وجود این، تفکیک به صورت غیرصریح در آثار ارسطو، فارابی، ابن سینا و دیگران طرح و به صورت شگفت آوری با حمل اولی ذاتی مخالفت شده است...

شیو منطق جدید در تحلیل گزاره ها شیوه تابع ارزش است در حالی که منطق سنتی گزاره ها را با رویکردی مفهومی و ربطی تحلیل می کند.شیوه نخست ناشی از رویکردی ریاضیاتی به منطق است در حالی که شیوه دوم ناشی از رویکردی فلسفی است.از نتایج رویکرد ریاضیاتی به منطق پرداختن به بحث های فرامنطقی و منطق کلان است

چکیده منطق فازی در مقابل منطق باینری یا ارسطویی که همه چیز را به دو قسمت سیاه و سفید، بلی و خیر، صفر و یک، می بیند، قرار دارد و منطقی است که در بازه بین صفر و یک قرار داشته و از مطلق گویی(فقط صفر یا یک) دوری می گزیند و از مقدار تعلق عضوی به مجموعه ای بحث می کند. مثلاً یک فرد چهل ساله 15% به مجموعه جوان و 70% به مجموعه میانسالان و 25% به مجموعه پیران تعلق دارد و مطلقاً نمی گوید که مثلاً میانسال اس...