سرزمین مغرب اسلامی و اندلس از سرزمین‌های قدیمی و سنتی جهان اسلام و جزء لاینفک تاریخی آن محسوب است. شمال آفریقا سرزمینی وسیع و بسیار حادثه‌خیز بود؛ چرا که به‌خاطر وسعت و بافت جغرافیایی و همچنین دوری نسبی از حوزه مرکزی و شرق اسلامی، مکرر پذیرای جریان‌های متعدد موافقان و مخالفان سیاسی و مذهبی وضع موجود بود. خوارج، اسماعیلیان و علویان با همراه‌کردن ساکنان بومی بربر و قبایل آن سامان، تأثیرات و تحولا...

دو واژة «برگوش» و «برچشم»، نام موجوداتی اسطوره‌ای است. بسیاری از پژوهشگران آنها را به‌درستی نشناخته‌ و درنتیجه به‌اشتباه معرفی کرده‌اند. نویسنده در این جستار می‌کوشد تا با واکاوی چند منبع پهلوی و فارسی مانند درخت آسوریک، بندهش، یادگار جاماسپ، شاهنامه و برخی از فرهنگ‌ها، این موجودات را معرفی کند. درنتیجة این بررسی مشخص شد برگوش‌ها، همان گوش‌بستران، گوشوران یا گلیم‌گوشان هستند و کلمة «بزغوش» یا «...

تامین امنیت ملی هر کشور بدون داشتن الگویی راهبردی در منابع حقوق اساسی آن امکان پذیر نیست. از همین رو با بررسی نظریات مختلف امنیت ملی در اندیشه غربی و اسلامی و توجه به اقسام الگوهای راهبردی، منابع حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور کشف و توصیف الگوی راهبردی اتخاذ شده در آن به روش کتابخانه ای مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس چنین به نظر می رسد در سه دوره مختلف تاریخی بعد از استقرار جم...

یکی از نهادهایی که در عین عجین بودن با زندگی بسیاری از مسلمانان، موضوع مدیریت آن مورد کم توجهی قرار گرفته، مسجد است. تحقیق حاضر، با هدف شناسایی عناصر الگوی شایستگی منابع انسانی مسجد - که بخش ورودیِ سامانه ی مدیریت اثربخش مسجد را شکل می دهند - صورت گرفته است. روش طراحی الگوی مفهومی در این پژوهش، مفهوم سازی عملی منفرد بوده و روش تحقیق نیز روش ترکیبی شامل مصاحبه اکتشافی، مشاهده و نظرسنجی از خبرگان ...

با بروز خشکسالی های ممتد در ایران از یک سو و افزایش بهره برداری  از منابع آب زیرسطحی از سوی دیگر، امروزه شاهد کاهش سطح آبهای زیرزمینی و بحرانی شدن بسیاری از دشت های ایران بوده و در کنار آن بروز بحران های زیست محیطی در دریاچه ها و تالاب های کشور، بحران منابع آب را بیش از پیش نمایان ساخته است. در این بین قوانین مترتب بر بهره برداری از آب یکی از مهم ترین ابزارهای کنترل و بهبود فضای استفاده از آب م...

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تاریخی از بین رفتن اسناد دیوانی دوره های نخستین اسلامی و بررسی پیامدهای آن در پژوهش های مربوط به آن دوره است. رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه ای و آرشیوی و با رویکرد تاریخی به بررسی فقدان اسناد دیوانی در سده های نخستین اسلامی می پردازد. یافته و نتایج: یافته ها نشان می دهند که عواملی مانند: فقدان آرشیو به معنای واقعی آن، عدم ت...

در پژوهش‌هایی که از سده بیستم میلادی درباره تاریخ­نگاری دوره اسلامی انجام شد، الگوهایی ارائه گردیدکه دست­کم بر یکی از چهار مؤلفه زمان، موضوع، ساختار و خاستگاه جغرافیایی مؤلفان، متکی بود. در این بین، مؤلفه «خاستگاه جغرافیایی مؤلفان آثار» که با عنوان «نظریه مکتب» شناخته می­شود، تاریخ­نگاری دوره اسلامی را به دو مکتب اصلی حجاز به مرکزیت مدینه و عراق به مرکزیت کوفه تقسیم می­کند و اعتبار روایت­های تا...

یکی از نکات چشمگیر در منابع تاریخ اسلام، آمار و ارقام فراوان در زمینه های گوناگون است. این آمار موضوعات زیادی، مانند شمارگان سپاهیان، تلفات انسانی و مالی جنگ ها و درگیری ها، خسارت های ناشی از حوادث طبیعی، اعم از سیل، زلزله و بیماری های فراگیر و نیز اموال، درآمدها، هزینه ها و دارایی های حکومت ها و افراد را در برمی گیرد. با توجه به فقدان آمارگیری و عدم امکان سرشماری دقیق در قرون نخستین اسلامی و ...

نظام حقوقی خانواده در اسلام مجموعه ای از حقوق و تکالیف خانوادگی است که با اصل معروف یا اخلاق مداری در خانواده پیوندی وثیق دارد. اهمیت این پیوند با عنایت به هدف تشکیل خانواده در قرآن کریم یعنی ایجاد مودت و رحمت در روابط زوجین و با رجوع به منابع و متون اسلامی نمایان است. مفهوم «تکالیف زوجین» در بردارنده ی مجموعه مسئولیت های هر یک از زوجین در خانواده است که در دیدگاه اسلام، با طبیعت بیولوژیکی دو ج...

رونالد دورکین، از فیلسوفان مشهور قرن حاضر، تفسیر پراگماتیستی(عمل گرایانه ی) جدیدی از عدالت به مثابه فضیلت برتر ارائه داده است که مورد نقد و تحلیل جوامع علمی قرار گرفته است.در این تفسیر، عدالت، آزادی و دموکراسی در تعامل دائم با یکدیگر توصیف می شوند؛ تعاملی که هرگز نباید به دست دولتمردان از هم گسسته شود. در نظریه وی، که نام آن را «عدالت لیبرالی» می نهد، اولین اولویت جامعه، توزیع مساوی منابع و فرص...