در این رساله برآنیم تا به بخشی از معناشناسی که به دست آوردن حوز? معنایی دو واژ? مهم در نهج البلاغه بپردازیم؛ ایمان و کفر. ابتدا برای هر دو واژه هال? معنایی تشکیل داده و واژگان مرتبت با واژ? مورد نظر را فرض گرفته. تمام واژگان را به صورت گزاره های کلید واژه ای و همچنین گزاره های مفهومی در نهج البلاغه جستجو کرده و سپس بصورت مفهومی طبقه بندی کرده و عبارات و گزاره های مورد نظر را تحلیل می کنیم. در...

پژوهش پیش رو در پی بررسی معانی حروف الفبا و دلالت های آن در الفاظ و ترکیبات زبان عربی است. از دیرباز برخی از زبان شناسان بر این اعتقاد بودند که بین لفظ و معنا در ترکیب کلمات زبان عربی ارتباط خاصی است و یکسانی یا نزدیکی در مخارج صوتی کلمات، هم معنایی و یا مشابهت معنایی را نیز در بردارد. برای مثال برخی از حروف طبق تلفّظشان بر شدّت و صلابت و برخی دیگر بر نرمش و ضعف دلالت دارند. اکثریت اهل زبان معتقد...

وصیت نامه شهیدان انقلاب اسلامی یکی از آثار و اسناد مکتوب و با ارزشی است که شاید بدون اغراق بتوان گفت، بخش اعظمی از فرهنگ اعتقادی و مذهبی این مرز و بوم را در برهه ای از زمان به تصویرکشیده است. این پژوهش برآن است که به بررسی و تحلیل وصیت نامه های شهداء ، از جنبه ادبی و با رویکرد " نشانه- معناشناسی" پرداخته و پرکاربرد ترین مفاهیم انتزاعی را که شهیدان در آخرین نوشته های خود - جهت تذکر به خانواده...

یکی از مباحث پیچیده و در عین حال کامل در نحو زبان عربی بحث اشتغال است. اشتغال را می توان از مباحثی دانست که با قواعد ویژه اش، ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. از آنجاکه قرآن کریم نمونه عالی فصاحت و بلاغت است و در بهره مندی و استفاده از ذخایر و امکانات زبانی به گونه ای بی نظیر عمل کرده است، بنابراین مقاله حاضر تلاش می کند تا با نظر به برخی آیات شریفه قرآن کریم اسلوب اشتغال را معنا یابی کند. ...

این مقاله بر آن است که به معنا شناسی سیاحت و گردشگری در قرآن کریم بپردازد تا با کشف معارف جدید از قرآن اندیشه نظام دار بودن آن معارف روشن شود. زیرا واژگان مترادف با گردشگری گاهی در بافت زبانی آیات ذکر شده است و گاهی براساس سیاق آیات و تفاسیر مربوط به آن، روشن می شود. این مقاله به شرح و تبیین واژه سیاحت و سپس واژگان دیگری که به این مهم در ارتباط است در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات  می پردازد....

برکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای «اسم» پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود «برکة» مطلق است. گسترة معنایی مشتقات برکت، شامل برکت در نسل، برکت در سرزمین، خیرات انبیاء، آب باران، خانة خدا و کتاب خدا می با...

دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران تعاریف گوناگونی از تفسیر ارائه کرده‌اند. برخی به تبیین و شرح الفاظ و ترکیبات تأکید کرده‌اند و برخی دیگر از کشف مراد الله سخن گفته‌اند. غیر از کاستی‌هایی که در این تعاریف هست، لازم است در موضوع ابزارهایی که ما را به این اهداف می‌رساند، بحث شود. در این تحقیق نشان داده شده است که دانستن ادبیّات عرب و شعر و لغت شرط کافی برای تفسیر نیست و کسانی که با استمداد از این روش ب...

معناشناسی به مطالعة معنا می‌پردازد. «معنا» آگاهی از بافت فرهنگی و نیز رابطة یک واژه با واژگان دیگر در یک متن است. این مقاله با استفاده از معناشناسی، بر اساس بافت زبانی با بررسی روابط همنشینی و جانشینی به تحلیل معنایی «احسان» صرفاً در بافت قرآن کریم می‌پردازد. از همنشین‌های احسان به واژه‌های «تقوا»، «معروف» و «عدل» و از جانشین‌های احسان به واژه‌های «عمل صالح»، «بِر»، «خیر»، «فضل»، «انفاق»، «صدقه»،...

چکیده بصیرت به عنوان ابزار تشخیص حقیقت و ضروری هدایت، از واژگان کلیدی در فهم معارف قرآن به شمار می آید. استفاده از روش معناشناسی با بررسی روابط بینامتنی (روابط هم نشینی، جانشینی و سیاق) و روابط مفهومی (تقابل معنایی، شمول معنایی و ...) واژ? بصیرت در نظام معنایی قرآن، تبیین می سازد که بصیرت به معنای شناختی مبتنی بر معیارهای دینی است که دارای مولفه های شرطی چون تقوا، تذکر، تعقل، عبرت آموزی اس...

این پژوهش به بررسی معنا و مقصود عهد و وفا در قرآن کریم و نهج البلاغه از بعد اخلاقی اجتماعی بر اساس مبانی دانش معناشناسی می پردازد. از نتایج این پژوهش بیان چگونگی تحول معنایی عهد و وفا در قرآن و در نهج البلاغه است. همچنین بیان اینکه هرگناهی به مثابه بی وفایی به عهد الهی است و به آیه 60سوره یس( أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی‏ آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ: ای فرزندان آدم، مگر با شما عهد نکرده...