یکی از آشکارترین وجوه هویتی جامعه و شهر اسلامی مسجد است که هم از جنبه ظاهری و هم بعد معنوی، ایفای نقش بنیادینی را بر عهده دارد. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های مکان‌یابی احداث مساجد بین‌راهی است، که از حیث هدف کاربردی و حیث ماهیت در حوزه تحقیقات توصیفی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش خبرگان و کارشناسان فعال در حوزه احداث مساجد بین‌راهی بوده که تعداد آن‌ها 10 نفر است. نمونه آماری ...

ساختن بناهای مذهبی در گذشته با در نظر گرفتن آسایش و راحتی کالبد بنا در برابر شرایط اقلیمی سخت منطقه، مورد توجه معماران بوده است. ساختار مساجد به عنوان یکی از بناهای مذهبی کشورمان، در اکثر نقاط اقلیمی مخصوصاً مناطق بیابانی با سقف­های گنبدی گوناگون بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی عملکرد انواع گنبدهای مساجد مناطق بیابانی به لحاظ فرم و ابعاد در میزان جذب تابش خورشید است. بدین منظور داده­­های آب و...

تخت فولاد ازجمله آرامگاه های متعددی است که هنوز بقایای بسیاری از آنها در بافت قدیمی اصفهان به جای مانده و قسمتی از هویت تاریخی و فرهنگی این شهر را شکل می دهد. این آرامگاه پیش از اسلام تا کنون به حیات و گسترش خود ادامه داده و به یکی از شاخص های هنر و معماری اصفهان تبدیل شده است. در این مجموعه تکایای مختلف، مساجد، مدارس و آب انبارهای متعددی وجود دارد که با اضافه شدن موزه و کتابخانه، ارزش این آرام...

مسجدجامع عتیق قزوین مانند سایر مساجد جامع کشور، از ابهت خاصی برخوردار است. این مسجد از نوع مساجد چهار ایوانی است و شکل مربع‌مستطیل، شرقی ـ غربی و گنبدی، خربزه‌ای دارد. کتیبه‌های خاص آن، از نظر سبک هنری، نگارش و مفاهیم، در هنر خوشنویسی و معماری جایگاه خاصی دارد. این مقاله با هدف بازشناسی و بررسی زیباشناختی، کتیبه‌های مسجدجامع به‌طور عام و شبستان مسجد را به‌طور خاص مورد مطالعه قرار می‌دهد. با م...

مدارک تصویری ازجمله مهم‌ترین مدارک در مطالعۀ تاریخ و به‌خصوص تاریخ معماری ایران است. مدارک تصویری انواع مختلفی دارد که نقاشی نوعی مهم در میان آن‌هاست که ظرفیت‌های آن، چندان شناخته‌شده نیست و کمتر در تحقیقات معماری مورداستفاده قرارگرفته است. جای خالی این مطالعات، در خصوص مکتب نگارگری هرات که می‌توان آن را بازنمایی واقعی فضاهای معماری دوره تیموری قلمداد نمود بیشتر رخ می‌نماید. بر همین اساس جهت با...

فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ایوانی است نگارندگان مقاله، با این رویکرد، به مطالعه سیر تحول و تداوم فرم چ...

"Art Style" means the way of expressing the ideas, conscious or unconscious thoughts and emotions of the artist in his/her work. Social, political, economic and cultural conditions in any society has an essential role in the emergence and promotion of art styles. The changes in these conditions, will cause changes in artistic styles. In the Persian literary history, Persian poetry styles have d...

پوشش، قسمت بالایی حجم بناست که فضای واقع در زیر خود را می پوشاند. در مقایسه با معماری نقاط مختلف جهان، تنوع و غنای پوشش ها در معماری اسلامی ایران خیره کننده است. این امر در عصر صفوی که زبانی نمادین، بر ظاهر و باطن معماری سایه می افکند، جلوه ای ویژه می یابد. هدف اصلی در پژوهش حاضر بررسی معنای نمادین پوشش در عصر صفوی می باشد. این موضوع، با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانیِ شش نمونه موردی از پو...

هنر معماری اسلامی جهات مختلفی برای بحث دارد که یکی از آنها می تواند مبحث زیبایی شناسی این هنر اصیل و قدیمی جهان اسلام باشد. آنچه تاکنون کار زیادی راجع به آن نشده و جا دارد که با معیارهای ویژه زیبایی شناسی اسلامی بدان پرداخته شود. آنچه گذشت مقدمه ای بود برای معرفی کتاب ارزشمندی در زیبایی شناسی هنر اسلامی که اخیرا توسط محقق عربی به زبان عربی تحت عنوان مدخل الی علم الجمال اسلامی از عبدالفتاح رواس ...

نشانه‌شناسی دانشی با هدف چگونگی معنایابی نشانه‌ای است و خود نمود عینی از مفهوم یا پدیده‌ای غایب جهت برقراری ارتباط با مخاطب می‌باشد. رومن یاکوبسن و امبرتو اکو نشانه‌شناسی را برآمده از زبان می‌دانستند؛ یاکوبسن نشانه‌شناسی را فرایند معنی‌دار شدن بر اساس متن و اکو نشانه‌شناسی معماری را پدیده‌ای فرهنگی و ابزاری برای برقراری ارتباط معرفی کرده‌اند؛ شهرها در جوامع اسلامی نشانه‌هایی دارند و مسجد شاخص‌ت...