اخلاق در هندسه تمدن اسلام بسان ریشه‌ای است که ساقه و پایه بقیه معارف دینی، یعنی فقه و عقاید را فراهم می‌آورد. فقه‌ورزی نیز که با نوعی وسعت فهم و درک عمیق و ماهرانه در مجموعه معارف دین و با هدف مدیریت حیات طیبه انسان و راهبری و هدایت او انجام می‌گرفت، به‌تدریج در احکام عملی و رفتارهای ظاهری انحصار پیدا کرد و در شریعت و تشخیص حلال و حرام و ادای تکلیف در خصوص ظواهر رفتاری ویژه گشت و رفته‌رفته دانش...

0

نگارنده با هدف تحلیل و بررسی نقش ظنون در بازسازی نظام کلامی (اعتقادی) در پاسخ به یک پرسش اصلی ، پژوهش خود را سامان داده است؛آیاظن وگمان مستفاد ازمتون دینی درآموزه های معرفتی حجت است؟پژوهش حاضربه این نتیجه رسیده است که اولاً تبعیت و پیروی ازظنون نه تنها امکان دارد،بلکه دربسیاری ازمعارف واقع هم شده است،وباتوجه به این نکته که ادله حجیت ظنون،آیات ناهی از عمل به ظنون را تخصیص می زند.در ادامه رساله،به...

امکان دینی ساختن علوم انسانی و از جمله دانش تربیت، از مباحث مهم فراروی اندیشمندان مسلمان است. در این مقاله پس از ارائة تعاریفی از علم دینی دو تعریف اختیار شده است: 1.‌‌ دانش تجربه‌ای که از مبانی، اهداف، اصول و آموزه‌های دینی متأثر شده و رنگ و عطر جدیدی یافته است. 2. مجموعه‌ای از معارف دینی که در یک موضوع خاص (مثل تربیت) استخراج، تدوین و تنظیم شده‌اند. به نظر می‌رسد امکان دینی ساختن دانش تربی...

مقاله حاضر سعی دارد، ضمن بیان چیستی و تعریف «فلسفۀ فقه»، به رابطۀ آن با دیگر فلسفه های مضافِ مرتبط و همگن نظیر فلسفۀ دین و فلسفۀ معرفت دینی بپردازد. فلسفۀ فقه ـ به عنوان یکی از فلسفه های مضاف ـ به مطالعۀ عقلانی و فلسفی دربارۀ دانش فقه می پردازد و از این منظر که دانش فقه یکی از ساحت ها و رشته های معرفت دینی است، فلسفۀ فقه ارتباط وثیقی با فلسفۀ معرفت دینی دارد و ذیل آن تعریف خواهد شد. توجه شود که،...

مولوی معارف دینی و آسمانی را حکمت دینی نامیده است. دین نه تنها از نظر او معرفت است بلکه معرفتی محکم، استوار و بی رقیب است. حکمت دینی از نظر مولوی، حکمت متعالیه ای است که در پی تبیین و ارائه راهکارهای تعالی معنوی انسان است. دیگر حکمت ها، حکمت های دنیوی هستند و وظیفه تبیین معاش و مناسبات این جهانی را بر عهده دارند. مولوی حلقه واسط بین انسان و حکمت دینی را نیستی شناسی، هستی شناسی و متن شناسی می دا...

چکیده معارف قرآن به مجموعه دانش هایی اطلاق می شود که از قرآن قابل برداشت اند. بنابراین، همه گزاره های قرآنی مشمول و داخل در عنوان معارف قرآن اند. این دانش ها و گزاره ها بی شمار و گوناگون اند. از این رو لازم است در قالب هایی دسته بندی شوند. مقاله حاضر الگوهای دسته بندی معارف قرآن، اعم از الگوهای مأثور و غیرمأثور را، معرفی و ارزیابی می کند. الگوهای مأثور الگوهایی هستند که در روایات امامیه به آنها...

بحث از مبانی معرفتی یک نظام فکری، تلاش در جهت تبیین جایگاه، قلمرو، منابع، روش و منطق شناخت در آن منظومه است. مکتب تفکیک به مثابة یک نظام فکری در تاریخ اندیشة اسلامی مبانی معرفت شناختی ویژه ای در این میان دارد. این نحلة فکری گرچة تقریرهای متنوعی به خود دیده و در طول تاریخ تعدیل هایی در آن روی داده است اما، تأکید همة پیروان آن لزوم مرزبندی میان سه جریان شناختی یعنی قرآن (جریان وحی)، فلسفه (جریان ...

از منظر جامعه­شناسی دین (نگاه اجتماعی به دین) و جامعه­شناسی دینی (نگاه دینی به جامعه) دعاخوانی و دعا کردن یک کنش اجتماعی دینی است، کنشی است مؤثر (به لحاظ اعتقاد و باور دعاکنندگان مبنی بر اثرات مثبت آن بر فرد و زندگی­اش )، مستمر (به لحاظ شایع بودن و جاری شدن آن در تمام ساعات و آنات  زندگی روزمرۀ فردی و اجتماعی) و فراگیر (به جهت سریان دعا به تمامی رخ دادهای زندگی روزمره). در این میان، دعای دینی ا...