مظاهر مشترک میان طریقت های صوفیه و تشیع در کردستان، یکی از عوامل تأثیرگذار در گرایش طوایفی از کردها در چند قرن اخیر به پذیرش مذهب تشیع بود؛ زیرا در زیر سلطه دامنگیر آداب و مناسک طریقتی بر کردستان، نمادها و مظاهر بسیاری از عقاید شیعی در میان کردها رواج یافت و تبعیت مردم کُرد از مذهب امام شافعی را تا حد تکفف در نماز، کیفیت انجام وضو و ادای اذان تنزل داده بود. کردهای پیرو طریقت های صوفیه در موضوع ت...

چکیده نصر حامد ابو زید، متفکّر مصری، در کتاب هایی که در زمان اقامتش در مصر نوشت، کوشید با اتّکا به نظریة خیال در صوفیه، تبیینی طبیعی و غیرمتافیزیکی از وحی ارائه کند؛ چه آن­که او از تبیین های فراطبیعی نسبت به امور دینی پرهیز داشت. بدین منظور، او از مقایسة نبوّت و کهانت بهره برد، تا آن را از جهت فرهنگی مقبول و آشنا معرفی نماید. چنین نگرشی به ماهیت وحی، با اشکالاتی مواجه است. نخست آن­که از جهت فرهنگی...

از اوایل قرن ششم، تصوف و عرفان به یکی از موضوعات اصلی شعر فارسی بدل شد، به طوری که حتی شاعران دور از عوالم صوفیانه نیز پیرامون آن به طبع آزمایی پرداختند. با رواج تصوف میان شاعران، طبعاً آداب و رسوم و فرهنگ خاص صوفیه نیز در شعر آن ها نمود پیدا کرد که بسامد آن با توجه به شخصیت و جهان بینی و نیز آشنایی هر شاعر با تربیت عملی و نظری صوفیه متفاوت است. در این پژوهش که برای دست یابی به همین بسامد انجام ...

در متون صوفیه، به بسیاری از پدید‌ه‌ها و حالات در راه رسیدن سالک به مقصد نهایی طریقت، یعنی حقیقت، به چشم حجاب نگریسته شده است. در این مقاله، نوع تلقی از خوارق عادات صوفیه در این متون بررسی و تحلیل شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که سه نگرش یا رویکرد به خوارق عادات وجود دارد: رویکرد شریعت‌مدارانه، رویکرد عرفانی و رویکردی که اغلب از دید ناظر بیرونی در پی استنباط، کشف و توضیح هر چه بیشتر کرامت و کار...

خوارق عادات و کرامات از اصطلاحات و مفاهیم رایج در گسترۀ عرفان و تصوف است که در بسیاری از متون عرفانی و منابع اهل تصوف از گذشتۀ دور دربارة آن مباحثی مطرح بوده است. این مفاهیم همچنین در ادبیات فارسی بسیار به کار رفته است. از این رو شناخت مباحث مرتبط با آنها ضروری است. تحقق این شناخت منوط به مقدماتی است که منبع‌‌شناسی یکی از آنها است. در این مقاله با نظر به انواع متون عرفانی در دوران‌های مختلف، من...

چکیده ندارد.

با نگرش به شهر های اسلامی در دوره های مختلف زمانی از اوایل اسلام تا اوایل دوره قاجار همواره متوجه می شویم پویایی1 فضا در شهر های گذشته مسلمانان، تفاوت اصلی آنها با فضای شهری دوره های قبل از اسلام و معاصر در ایران بوده که از طریق پیچید گی سازمان یافته حاصل شده، این پیچیدگی در یک سیستم باز اتفاق افتاده و اجزای آن (فراکتال ها) با یک منطقی در طی زمان های متمادی تکامل و رشد یافته، منجر به توسعه درون...

تمثیل عرفانی چون حماسه ای است روحانی که از عشق ورزی به معشوق ازلی حکایت می کند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیل ها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می دهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می شوند که عمده ترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در سیر و سلوک است. مجموعه ای از این حکایات تمثیلی به ادبیات مانوی، به ویژه تمثیل های عرفانی این متون، بازمی گردد. با وجود اینکه هیچ...

رساله? حاضر با موضوع تصویر امامان شیعه علیهم السلام در متون زهد و تصوفِ نخستین در تلاش است با بررسی متونی که از دوره? زهد و تصوفِ نخستین، یعنی تا حدود سال 400 هجری، باقی مانده است تصویری را که از امامان شیعه علیهم السلام در ذهن و ضمیر زاهدان و صوفیان وجود داشته است استخراج و بازسازی کند. این رساله شامل پنج فصل است. فصل یکم درباره? کتابهای زهد است. در این فصل سیزده «کتاب زهد» معرفی و بررسی شده است...