از زمان بنیانگذاری مساجد اسلامی توسط نبی اکرم)ص(، نه تنها به صورت شکلی مساجد متحول شده اند، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز در جریان دگرگونی قرار گرفته و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است. برای آن که مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود را در جامعه محقق سازد، لازم است دو دسته کارکرد را به صورت همزمان تأمین نمایند: -1 کارکردهای آیینی 2- کارکردهای فرهنگی– اجتماعی؛ بسیاری از فعالیت ها به صورت همزمان هر ...

سرچشمه های ساختار شکل در ابنیه آیینی متنوع است که ریشه در فرهنگ، جغرافیا، اقلیم، معماری بومی و... دارد. با ثبات ساختار شکل این ابنیه در هر آیین، تکرار آن جزو لاینفکی از آن شده و به نمادی از آیین تبدیل می شود. به دیگر سخن شکل در ابنیه آیینی به عنوان امری مقدس قلمداد می شود. با چنین پشتوانه ای، ساختار شکل دیگر وابسته به جغرافیا، اقلیم، بوم و... نبوده و به صورت تحمیلی تداوم پیدا می کند. هریک از اد...

بافت‌های باارزش تاریخی جدای از رسالت خود در بازشناسی هویت شهری، نه‌تنها به‌عنوان فضای کسب‌وکار، بلکه از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری شهرها نیز به شمار می‌روند. این گنجینه‌های باارزش در کلان‌شهرهای جهان سوم معمولاً در دوره مدرنیسم به مناطق پرتراکم و گره‌های ترافیکی تبدیل‌شده و چالش‌های حاصله از این روند منجر به منزوی شدن آن‌ها و نیز هویت اصلی شهر گردیده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پهنه‌های مستعد گردشگ...

در این مقاله تلاش شده است تا آسیب‌های احتمالی ورود مدرنیته در ایران بر مساجد مورد بررسی قرار گیرد. مسجد در جامعه ایرانی همواره از جایگاه بالایی برخوردار بوده است. نقش مساجد در همبستگی اجتماعی و اعتلای روحی و معنوی مردم بسیار برجسته بوده است. مساجد، سنگر مقاومت مردم و حفاظت از کیان دین و فرهنگ در برابر هجوم بیگانگان بوده‌اند. در عین حال ورود مدرنیته در مساجد تحت عنوان شبه‌مدرن از طریق تکنولوژی ص...

مسجد جامع نی ریز در شهرستان نی ریز، در شرق استان فارس و در فاصله تقریبی 220 کیلومتری شیراز قرار دارد و یکی از قدیمی ترین مساجد تاریخ دار ایران محسوب می شود. این بنا که الحاقاتی را طی ادوار مختلف تاریخی تجربه کرده، امروزه مشتمل بر یک صحن مرب عمستطیل، دو ایوان شمالی و جنوبی، رواق ها و شبستان هایی در اطراف صحن است. یکی از بارزترین بخش های این مسجد؛ محراب نفیس گچ بری است که در انتهای ایوان جنوبی قر...

چنانکه گفته شد تاریخ اجتماعی شهرها از جمله موضوعات مهم تاریخ ایران است که متاسفانه منابع تحقیقاتی در مورد این موضوع در گذشته بسیار اندک است. از آنجا که در تحولات جدید شهر سازی بسیاری از اماکن تاریخی و قدیمی در حال نابودی است انجام این گونه تحقیقات بسیار مهم بوده و ضروریست. دیگر اینکه با بررسی حوادث تاریخی و طبیعی پیش آمده در این محلات که تنها در سینه افراد کهنسال نهفته است می توان به مطالب مهم ...

بافت‌های باارزش تاریخی جدای از رسالت خود در بازشناسی هویت شهری، نه‌تنها به‌عنوان فضای کسب‌وکار، بلکه از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری شهرها نیز به شمار می‌روند. این گنجینه‌های باارزش در کلان‌شهرهای جهان سوم معمولاً در دوره مدرنیسم به مناطق پرتراکم و گره‌های ترافیکی تبدیل‌شده و چالش‌های حاصله از این روند منجر به منزوی شدن آن‌ها و نیز هویت اصلی شهر گردیده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پهنه‌های مستعد گردشگ...

مدیریت یکپارچة شهری «مدیریت افقی» است، نه مدیریت «عمودی»، یعنی اینکه تمام سازمان‌ها و نهادهای‌ درگیر در مدیریت شهری به‌صورت افقی و هماهنگ در کنار یکدیگر قرار دارند. لذا این پژوهش ضمن بررسی و تحلیل ساختار مدیریت شهری بافت تاریخی کلان‌شهر شیراز به دنبال به‌کارگیری الگوهای جدید مدیریت شهری ازجمله مدیریت یکپارچة شهری در این سکونتگاه می‌باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی است. اطلاعات ...

خصوصیات کالبدی اجزا، معیاری است برای دسته‌بندی ویژگی‌های مساجد نخستین ایرانی و آشکار ساختن شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها. مطالعۀ مقایسه‌ای این ویژگی‌ها راهکاری برای تحلیل چگونگی و چرایی تفاوت‌های مساجد قرون نخست تا چهارم ایران و تفاوت‌های کالبدین اجزای آن‌ها ارائه می‌دهد. بررسی این خصوصیات کالبدین براساس کاربرد عناصر بصری و مطالعۀ مقایسه‌ای آن‌ها به‌منظور دسته‌بندی ویژگی‌های نخستین مساجد ایرانی تا...

الگوی «چهار ایوانی » از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی « شبستانی » که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، «کیفیت فضا » است. بدین منظور از نظریه «نحو فضا » استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ «کارکرد » و ویژگی ...