در باب استعاره و صورت‌های گوناگون آن، در کتب بلاغت بحث‌ها و نکته‌ها آورده‌اند و از دیدگاههای مختلف استعاره را تقسیم بندی کرده‌اند. یکی از بحث انگیزترین مباحث، موضوع استعاره تمثیلیه است که گاهی با عنوان‌های استعاره مرکب و مجاز مرکّب بالکنایه نیز تعریف شده است. در بسیاری از این کتاب‌ها، این سه موضوع تحت عنوان یک تعریف آمده و شواهد مشترکی برای آن ذکر کرده‌اند؛ امّا با غور در این کتاب‌ها و با دقّت نظر...

بنا بر نظریه هنجارینگی باور، مُقَوّمِ مفهومِ گرایش گزاره‌ای باور فهم این مطلب است که رابطه‌ای هنجارین میان عملِ ذهنی باور کردن و محتوای باور وجود دارد. مبحث نحوۀ صورت‌بندی رابطۀ هنجارینِ مذکور- که به طور خلاصه می‌توان آن را مبحث صورت‌بندی هنجارِ باور نیز نامید- بحثی است که به وفور در ادبیات فلسفی مربوطه بررسی شده است. در ادبیات فلسفیِ دو سه سال اخیر دو نحوه صورت‌بندی از هنجارِ باور مطرح شده است. نخست این...

مسئله مجاز در تاریخ مباحث کلامی و تفسیری از مسائل پرچالشی بوده که هر فرقه بر اساس ادله خود، سعی در اثبات یا نفی آن کرده است و منکران مجاز با انکار آن، در مواضعی دچار تشبیه و تجسیم شده‌اند. در این میان سلفیه اعتقادی در شناخت صفات الهی غالباً راه انکار مجاز را پیش گرفته‌اند، چراکه توجیه عقلانی در مجاز را بی‌اعتبار می‌دانند. چنین دیدگاهی موجب شد تا نگارنده به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از سخنان ع...

مجاز، از مهم‌ترین ابزارهای زیبایی‌آفرینی سخن شاعرانه است و سرایندگان برای غنا بخشیدن و گسترش دامنه تخیّل در آفرینش‌های شعری خویش بدان دست یازیده‌اند. مجاز، در تعبیر علمای بلاغت بکار بردن لغت است در معنایی «غیر ما وضع له». در بلاغت، مجاز را شامل موضوعاتی همچون تشبیه، استعاره، مجاز عقلی و مجاز مرسل می‌دانند؛ چنانکه در نقد نیز، رمز، اسطوره و خرافه را با آن در پیوند دانسته‌اند. مجاز عقلی را اسناد فع...

«مجاز» از مشهورترین پدیده‌های زبانی در زبان‌شناسی عربی است. یکی از شرایط به کارگرفتن مجاز همراه ساختن آن با «قرینه» است. وظیفه قرینه جلوگیری از برداشت معنی حقیقی از واژه‌ای است که به صورت مجازی به کار رفته است. «تأکید» نیز یکی دیگر از ابزار‌های مهم در زبان عربی است که بر خلاف قرینه غالباً برای جلوگیری از احتمال برداشت معنی مجازی استفاده می‌شود؛ بنابراین، منطقی به نظر نمی‌رسد که واژه‌ای مجازی بتو...

حافظ با جانشین کردن دو مفهوم در دو مصرع یک بیت، براساس روابط مجازی میان آن­ها، مجازهای تازه با معانی بدیع می­آفریند؛ به­صورتی­که مجاز در مصراع دوم با یک رابطۀ مجازی جانشین حقیقت در مصراع نخست می­شود. جانشینی مجاز و حقیقت، تسویه و برابری این دو امر را در پی دارد. مجاز علاوه­بر معنی مجازی، دلالت اصلی و مستقل نیز دارد؛ که موجب دوبعدی شدن کلام و گسترده­شدن دامنۀ معنی بیت می­شود. معنای حاصل از این ر...

در ترجمه های ادبی، یکی از بدیهی ترین ملزومات مترجمان جهت ارائه یک ترجمه ی روان و قابل قبول، فراگیری اصول و راهکارهای صحیح برگردان صور خیال و دیگر عناصر ادبی است. پژوهش حاضر می تواند مترجمان را در آشنایی با چنین راهکارهایی، بویژه راهکارهای پیشنهادی پیتر نیومارک (1988) برای برگردان عبارات و ایماژهای مجازی یاری رساند. در این پژوهش، کتاب غزلیات شکسپیر و دو ترجمه ی فارسی آن (به قلم تقی تفضلی و بهنام...

امروزه با توجه به افزایش بار ترافیک شهری و مشکلات عبور و مرور در سطح شهرها، سیستم های حمل و نقل زیرزمینی توسعه زیادی یافته اند. با رویکرد روز افزون استفاده از تونل به منظور حمل و نقل در مناطق پر جمعیت شهری کنترل نشست سطحی به معیاری تعیین کننده برای طراحی تونل مبدل شده است. علاوه بر این طراحی صحیح تونل های شهری، مستلزم استخراج اطلاعات کافی در خصوص پروفیل خاک، ساختمان های اطراف و مدلسازی صحیح مسئ...