اعتبار مجموعه روایات بخش امامت اصول کافی موسوم به کتاب الحجه که از مهمترین منابع روایی شیعه در موضوع امامت به شمار می رود ، در میان علمای متقدم امامی اجمالاً امری مسلم بوده است. علت این امر توجه ایشان به وثوق صدوری به عنوان مبنای پذیرش روایات و بهره گیری از قرائن خارجیِ صحت روایات بوده است. اما در نگاه متأخرین که تکیه آن ها در ارزیابی روایات بیشتر بر وثاقت راویان سند متمرکز شده ، آمار روایات مع...

حدیث پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره که در گذر زمان به مجموعه های حدیثی راه یافته اند. معیارهایی عنوان کرده اند. این معیارها از یک سو ناظر به سند حدیث و از سوی دیگر ناظر به متن احادیث هستند. از آنجا که بررسی سند حدیث با محدودیتهایی مواجه است، بررسی متن مهمترین راه ارزیابی حدیث است که حتی در صورت صحت سند آن، حکم بطلان حدیث را امضا میکند. قرآن، سنت، شأن معصوم، علم، واقع، عقل و تاریخ اموری ه...

عبدالله بن‌عباس صحابی برجسته پیامبر (ص) و از سرآمدان تفسیر است. با توجه به تصریح خود ابن‌عباس به علم-آموزی و به‌ویژه أخذ تفسیر از حضرت علی (ع) و همچنین اشارۀ عالمان به این مسئله به هنگام تبیین جایگاه وی در تفسیر، این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل آماری متن و اسانید، به بررسی میزان مطابقت روایات تفسیری وی با روایات ائمه (ع) با تأکید بر جامع البیان عن تأویل آی القرآن طبری و ن...

چکیده:از جمله آیاتی که از دیرباز بین مفسران مورد گفتگوست، آیۀ 37 سورۀ احزاب است که به ماجرای جدایی زید از زینب بنت جحش و سپس ازدواج پیامبر(ص) با زینب اشاره دارد. رهیافت های نادرست برخی از مفسران درتأثیرپذیری از روایات مجعول، سبب شد تا عشق و علاقۀ قلبی پیامبر(ص) به زینب، علت اصلی جدایی زید و زینب قلمداد شود. اینگونه برداشتهای نادرست زمینه را فراهم نمود تا دشمنان اسلام نیز ازآن یک داستان عاشقانه ...

انسان در نام گذاری موجودات همواره در پی وجه تسمیه ای بوده است تا بدین طریق بین نام و هویّت آن موجود ارتباط بر قرار کند؛ یکی از بهترین روش ها برای رسیدن به این مقصود، یعنی ارتباط دادن و ارتباط یافتن بین نام و هویّت موجودات چه از نظر ظاهری و چه از نظر رفتاری و اخلاقی، تحریف در نام و روایت مربوط به هویّت و زندگی آن موجود بوده است. از این رو نام و روایات مربوط به سرگذشت برخی از اعلام همواره در حال دگر...

برخی از آثار و ثواب هایی که در قرآن کریم و روایات اهل بیت آمده، غیرقابل باور، مبالغه آمیز و غیرمنتظره دیده می شود؛ یعنی برای یک عملِ به ظاهر کوچک، ثواب و عقاب یا اثری بسیار بزرگ بیان شده که در تلقی اولیه، بسیار عجیب و نامتناسب به نظر می رسد. مشکل آشکار این متون، مخالفت آنها با نظام عدالت الهی است. هم ازاین رو بسیاری از مبلغان دینی احساس می کنند مفاد این متون، نظام ذهنیِ مردم را در باب معارف دینی ...

حکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده می باشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مختلفی به دنبال انکار آن هستند. از مهمترین این رویکرد ها، رویکرد فقهی است؛ زیرا این حکم افزون بر اجماع، مستند به روایات عدیده می ب...

در برخی ادبیات دینی، احادیث و روایاتی مشاهده می شود که دربردارنده ی این معناست که زنان به لحاظ قوای عقلانی ناقص بوده و نقصشان در این زمینه هم ذاتی است. این گونه از بیان به صورتی تحقیرآمیز زنان را پایین تر از مردان تعبیر می کند؛ چرا که یک متن در حضور یک تقابل گفتمانی معنا می یابد. بررسی سندی این گونه از روایات، تشکیکی جدی را به دست می دهد، اما این پژوهش با گزارشی از بررسی سندی روایات - که توسط ب...

در میان روایات، دسته ای از روایات یافت می شود که شامل صلح امام حسن(ع) از زبان پیامبر است که در مجموعه های روایی اهل سنت به صورت گسترده انعکاس یافته است. براساس این روایات، رسول خدا(ص) از صلح میان دو گروه بزرگ از مسلمانان به وسیله امام حسن(ع) خبر داده است و این پیشگویی در سال ۴۱ هجری که به «سال جماعت» شهره شد، به وقوع پیوسته است. در این مقاله با هدف دستیابی به میزان صحت و سقم این روایت، ابتدا اس...

روایاتی که افعال خارق عادت امامان (ع) را گزارش می کنند بخشی از مواد تاریخی را درباره سیره ائمه (ع) تشکیل می دهند. این روایات مانند دیگر احادیث حاکی از قول و فعل امامان (ع) باید از نظر متن و سند مورد نقد و بررسی قرار گیرند. با توجه به اینکه نقل روایات دلائل و نسبت دادن افعال خارق عادت به امامان (ع) مورد توجه و علاقه غالیان بوده و احتمال وجود روایات ضعیف در آن بیشتر است، نقد و پالایش این دسته از ...