در این پژوهش، ابتدا به تعریف و شناسایی ماهیت تناقض در بلاغت پرداخته شده است. در بلاغت، برخلاف منطق صوری و ارسطویی، اجتماع دو مفهوم متناقض یا متضاد ( نه ضرورتاً تضاد منطقی بلکه هر نوع نسبت ناسازگاری میان دو چیز) ممکن است. ابهام، آشنایی زدایی، دوبعدی بودن و ایجاز از مختصات آن به شمار می رود. سپس، مقوله تناقض در شعر حافظ در سه بخش تحت عنوان عبارت و جملات متناقض (پارادوکس)، معانی و مفاهیم متناقض (دو...

دیدگاه میرداماد دربارة مجعول بالذّات، نظریة جعل بسیط ماهیت است. مطابق با توصیف وی، چون شیء ممکن (ماهیت) در حدّ ذات خود محتاج به علّت است، پس آنچه در فرآیند جعل، حقیقی و بالفعل می شود همانا خود و ذات ممکن الوجود است؛ نه اموری بیرون از ذات چون وجود یا اتّصاف. فهم منسجم و دقیق این دیدگاه، در گرو التفات به اصطلاح «وجود» و «ماهیت» و نیز دو ویژگی تقدیر و حقیقت ماهیت در اندیشة میرداماد است. به باور میردام...

احمد شاملو از معدود شاعرانی است که قابلیت های نمایشی را در اشعار خود به نمایش گذاشته است. مطالعه ی نقاط اشتراک دو حوزه ی نمایش و شعر در شناخت عناصر نمایشی موجود در آثار احمد شاملو کمک شایانی می کند. اکثر اشعار شاملو در قالب سپید سروده شده اند و «شعر سپید» قالب مورد علاقه ی سرایندگان «شعر نمایشی» همچون شکسپیر می باشد. به طور کلی وجود «گفت وشنود»، «تک گویی»، «دستور صحنه»، «روایت»، «اِفِکت نمایشی»...

در این پایان نامه کوشش شده است با مطالعه آثار منظوم سه شاعر قرن ششم (سنایی، انوری و نظامی) دیدگاههای آنها در باره شعر و شاعری تبیین و نقد و بررسی شود. در فصل مربوط به سنایی و سخنان او در باره شعر و شاعری مساله نسبت میان شعر و شرع از مهمترین درون مایه ها و دیدگاههای شعری اوست که در زمره نقد محتوایی قراردارد و به نظر می رسد محصول دوره بعد از تحول روحی اوست. این در حالی است که سنایی قبل از گرایش ب...

ادبیات کودک و نوجوان از نظر سبک شناسی در ادبیات فارسی بی سابقه است و با این که در ماهیت خود آموزشی است ،ولی درداشتن ارزش هنری ، با ادبیات بزرگسال تفاوتی ندارد . زمینه های رویش شعر کودک معاصر در زمان مشروطه فراهم و در زمان نیما یوشیج رویش آن آغاز شد . نوآوریهای نیما در شعر فارسی ، انعطافی را که شعر کودک نیاز داشت ، پدید آورد . بعد از او تلاشهای نظری محمود کیانوش و عوامل موثر دیگر موجب بالندگی شع...

خودستایی از مضامین پر اهمیت شعر فارسی است که در آثار شاعرانی که در ادوار گوناگون حیات ادبی ایران می‌زیسته‌اند جلوه‌گر شده است. این شاعران با ذهنیت های منحصر به فرد و تحت تأثیر محیط به مضمون‌آفرینی های بدیع در زمینة خودستایی دست یازیده‌اند و از این مهم در جهت دستیابی به اهداف خود سود جسته‌اند. خودستایی ممکن است ارزش تعلیمی داشته باشد، بدین صورت که شاعر خود را الگوی هر خصیصه اخلاقی نشان دهد تا ا...

چکیده این رساله با هدف بررسی، تحلیل و تأویل نمادهای پرندگان در شعر پنج شاعر برجسته ی معاصر (نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد) نوشته شده است. نگارنده نخست به ذکر مقدماتی پیرامون مبحث نماد چون تعریف آن در لغت و اصطلاح، انواع نماد، پیوند نماد با دیگر صور خیال و شیوه ی فهم نماد پرداخته است. سپس، انگیزه ها و عواملی که منجر به شکل گیری نماد در شعر شاعران معاصر شده م...

بیدل دهلوی (1054-1133 ه.ق.) یکی از بلندآوازه­ترین شاعران پارسی­گوی سرزمین هندوستان و بزرگترین شاعر شاخة هندی سبک مشهور به هندی است؛ اما اشعار او در ایران به قدر کافی نقد و بررسی نشده است. وزن یکی از عناصر اصلی شعر و از مهمترین عوامل تأًثیرگذاری آن است. بنابراین، در مسیر ارزیابی و نقد شعر، یکی از گامهای اصلی، بررسی کیفیت وزن آن است. اغلب بیدل­خوانان و بیدل­شناسان، غزل های او را ارزشمندترین محصولا...

چکیده اسطوره یکی از عمده‌ترین پدیده‌های فرهنگی اقوام مختلف است که همواره پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ کرده و با کارکردهای گوناگون و اشکال مختلف با آن تنیده شده است. عنصر تخییل در اسطوره، ماهیتی متناسب با ماهیت صور خیال برای آن پدید آورده است و بر این اساس، حضور اسطوره در شعر به هر دلیلی که باشد حضوری زیبایی‌آفرین است. اسطوره در گونه‌های مختلفی از انواع صور خیال در متن پدیدار می‌شود. این تصا...