طرح اندیشه اتوپیا از طرفی بیشتر در دوره‌هایی صورت گرفته که نظام‌های اجتماعی از عدم انعطاف سیاسی بیشتری برخوردار بوده و اندیشمندان خود را در تاثیرگذاری بر نظام سیاسی ـ اجتماعی زمان خود ناتوان دیده‌اند و از طرف دیگر وجود ساختی ناسالم و به تعبیر جامعه شناختی، غیرکارکردی، موجب می‌شده که هر کدام از اندیشمندان،‌ فیلسوفان و حتی جامعه­شناسان به ساختن تصویری ذهنی و آرمانی از جامعه‌ای که مردم و مخصوصاً طب...

دین همواره به مثابه یکی از ارکان زندگی انسان، از چشم اندازهای گوناگون مورد ارزیابی و تحلیلقرار گرفته است. مطالعه دین از منظر جامعه شناختی و انسانشناختی از جمله چشم اندازهایی بهشمار میآید که در عصر حاضر با اقبال فراوانی روبه رو شده است. در این میان، از یک سو آراء واندیشه های بزرگان جامعه شناسی کلاسیک مانند آگوست کنت 3، کارل مارکس 4، امیل دورکیم 5 واسپنسر 6، و از دیگر سو افکار کسانی مانند کلیفورد...

جدایی نادر از سیمین فیلمی دربارة همگانی بودن دروغ در جامعه است؛ در این فیلم دروغ، به مثابۀ پدیده‏ای اجتماعی، عامل جدایی و شکاف اجتماعی نمایانده شده است. از این رو، می‏توان با دغدغه‏ای جامعه‏شناختی به این اثر هنری به مثابۀ نقدی اخلاقی و اجتماعی نگریست و از پی بررسی آن شناختی از شکاف‏های اجتماعی و طبقاتی این جامعه کسب کرد. در این نوشتار کوشیده ایم برای تحلیل جامعه‏شناختی جدایی نادر از سیمین چارچو...

هدف مقاله حاضر، ارائه یک خوانش جدید از رابطه قدرت و فرهنگ در جامعه نوین است. بر این اساس، تلاش گردیده بر مبنای یک توصیف مفهومی، رویکردهای متعارف در خصوص معانی قدرت و فرهنگ و نیز نسبت این دو سازه اجتماعی از گذشته‌های دور تا آستانه قرن حاضر، پی‌جویی گردد. نگارندگان بر اساس یک سنخ‌شناسی از رویکردها، سه رویکرد: اول، محافظه‌کارانه و رسمی. دوم، ایده‌آلیستیک و الهیاتی و بنابراین نو محافظه‌کارانه و سوم...

در ادبیات معاصر جامعه‌شناختی،‌ بسیاری از مسائل اجتماعی از منظر نظریه‌های شهروندی مورد بررسی قرار می‌گیرند. این مقاله نیز ضمن مرور تاریخی بر ایده شهروندی در تلاش است تا با کاربرد تعاریف و نظریه‌های جامعه‌شناسانه شهروندی به درک و تحصیل رفاه اجتماعی بپردازد. برای این منظور به تعاریف شهروندی در رویکردهای فردگرایی –لیبرال و جمهوری‌خواهی – مدنی و نظریه‌های مارشال،‌ مارکس، گیدنز و ترنر پرداخته شده است...

دین همواره به مثابة یکی از ارکان زندگی انسان، از چشم اندازهای گوناگون مورد ارزیابی و تحلیلقرار گرفته است. مطالعة دین از منظر جامعه شناختی و انسانشناختی از جمله چشم اندازهایی بهشمار میآید که در عصر حاضر با اقبال فراوانی روبه رو شده است. در این میان، از یک سو آراء واندیشه های بزرگان جامعه شناسی کلاسیک مانند آگوست کنت 3، کارل مارکس 4، امیل دورکیم 5 واسپنسر 6، و از دیگر سو افکار کسانی مانند کلیفورد...

رئالیسم سوسیالیستی، در قلمرو هنر و ادبیات، نوعی زیبایی‌شناسی سیاسی است که قایل به وحدت مکانیکی اصول ایدئولوژیک و استتیک است. مباحث نظری این مکتب ادبی که پس از انقلاب اکتبر 1917م. در روسیه رخ داد برگرفته از آراء کارل مارکس، فردریش انگلس و ولادیمیر ایچ لنین است و رمان مادر ماکسیم گورکی بهترین الگوی هنری این جریان محسوب می‌شود. اصول اساسی رئالیسم سوسیالیستی در ماه اوت ـ سپتامبر 1934م. در مسکو تصوی...

در این مقاله برخی از دیدگاه­های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده) یکی از چهره‌های نام­دار چپ کمونیستی درباره تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر بررسی شده­است. اندیشه­های او در جهت­گیری و راهبردهای حزب کمونیست ایران از آغاز شکل‌گیری تا مدت­ها پس از کنگره دوم نقش عمده­ای داشته­است. مهم‌ترین مسأله از نظر سلطانزاده انکشاف اقتصادی در ایران است. او اتحاد سه­گانه امپریالیسم، دربار و فئودالیسم را مانع روند ط...

این مقاله با رویکردی کلان نگر ناظر بر تحلیل شرایط ساختاری ـ تاریخیِ «امکان و امتناع قانون و نظم در ایران» است. غالباً تبیین های ارائه شده از علل تاریخی غیبت قانون و نظم اجتماعی در تاریخ و جامعه ایران، با نگاهی غایت شناختی، به دنبال شرح موانع «کنونیِ» غیبت قانون در جامعه ایران هستند. در این انگاره، «تاریخ ایران» در خدمت فهم شرایط کنونی جامعه ایران و به شکل وارونه مفهوم یابی می شود. شناخت ناشی از ای...

این مقاله برسر آن است که چارچوب کلی نظریة برنامه‌ریزی مارکس‌گرا و تحولات آن را در طی سال‌های قرن بیستم و دهة اخیر ترسیم کند تا بتوان آن را با دیگر نظریه‌های برنامه‌ریزی مقایسه کرد و به‌این ترتیب گامی ‌دیگر در جهت تدقیق و تشریح نظریة برنامه‌ریزی به طور کلی برداشت. این  هدفی است که نویسنده مقاله تعقیب می‌کند، زیرا بر این باور است که هرنوع برنامه‌ریزی نیازمند چارچوب تئوریک قوی می‌باشد و فقط اندیشی...