در میان فلاسفة اسلامی معاصر محمدتقی مصباح یزدی دارای نظریه‌ای در باب ماهیت قضایای اولی است. وی قائل است که قضایای اولی قضایایی‌اند که اولاً تحلیلی‌اند و ثانیاً مفاهیم تشکیل‌دهندة آن‌ها، معقولات ثانیة فلسفی‌اند. در مقالة حاضر ابتدا نظریة مصباح یزدی دربارة ماهیت قضایای اولی را شرح می‌دهیم و سپس با توجه به تعریف رایج از قضیة اولی نشان می‌دهیم که قضایای اولی‌ای وجود دارند که طبق نظریة وی اولی محسوب ن...

طولانی شدن دورة زمانی میان اقامة دعوا نزد دیوان بین‌المللی دادگستری و صدور حکم نهایی، احتمال تضییع حقوق و منافع خواهان را مطرح می‌کند. ازاین‌رو به موجب مادة 41 اساسنامة دیوان بین‌المللی دادگستری، این نهاد اجازه دارد مبادرت به صدور قرار موقت کند. با عنایت به اینکه قرار موقت معمولاً در همان اوایل جریان رسیدگی از سوی طرفین درخواست می‌شود و با بذل توجه به اصل عدم صلاحیت دادگاه‌های بین‌المللی مگر در ...

از نظر فلاسفه و متکلمین اسلامی وحی، حاصل ارتباط نبی با عوالم برتر از عالم ماده از طریق قوه مخیله و عاقله اوست. این ارتباط اگرچه برای همه ی انسان ها میسر است، اما نفس نبی به دلیل طهارت و نورانیت ویژه و بخصوص به دلیل برخورداری از قوه حدس، از چنان قابلیتی برخوردار است که می تواند با مبادی وجودی و موثر در عالم ماده (نفوس فلکی، عقل فعال، عقول طولی و عرضی) به سرعت و قوت تمام ارتباط برقرار کرده و از ح...

إن الصوفیة قد دخلت  الأدبین العربی والفارسی منذ القدم والشعراء کان لهم قراءة خاصّة عنها حسب تجربتهم الشعریة والعصر الذی عاشوا فیه. فالمؤثرات الاجتماعیة والظروف السیاسیة کان لهما أکبر تأثیر على توظیف التصوف من قبل الشعراء. واستمرّت هذه المسیرة حتی وصلت إلی العصر الحدیث الذی تشهد فیه عودة إلی المفاهیم الصوفیة فی شعر هذا العصر. والصوفیة من أهمّ التیارات فی الشعرین العربی والفارسی المعاصرَین. ویحاول هذ...

دخلت دراسات المستشرقین حول حدیث الشیعة مجالات تخصصیة وجدیدة، وذلک بالتزامن مع انتصار الثورة الإسلامیة، وبالتحدید فی العقدین المنصرمین، فأصبحت تغطی جانبا واسعا من الدراسات التی تدور حول الحدیث الشیعی وتفسیر نص الروایات ودراستها، فقد کانت دراسة «التحلیل الانتقادی لنهج البلاغة» منطلقا لتلک الأبحاث، کما شکلت منعطفا فی قضیة نهج البلاغة فی مراکز الغرب العلمیة، ونظرا إلى المساعی الثمینة التی بذلت فی ت...

مفهوم «شرط»، از جمله مباحث علم اصول فقه و به معنای انتفای حکم موجود در قضیه شرطیه در فرض انتفای شرط است. برای اثبات و وجود مفهوم شرط، لازم است با انتفای موضوع، سنخ حکم موجود در قضیه شرطیه منتفی شود و نه شخص حکم. اما انتفای سنخ حکم در قضایایی که حکم مستفاد از هیأت است، با یک اشکال جدی روبه­رو است؛ چرا که بنا برنظریه مشهور در خصوص وضع هیأت، حکم مستفاد از هیأت، دارای معنای جزئی و به عبارتی شخص حکم...

فقه شیعه از آغاز پیدایش دچار تقیّه و سرکوب بوده است و نتوانسته کارآیی خود را در زمینه‏های گوناگون اجتماعی نشان دهد. حال این سؤال مطرح است که آیا فقه شیعه می‏تواند تمام نیازهای فردی، اجتماعی، عبادی، سیاسی، اقتصادی، قضایی، روابط داخلی و خارجی در عصر کنونی را پاسخ‏گو باشد و یا اختصاص به مسائل فردی دارد؟ برخی از نوشتارها، بسیاری از مسائل حکومتی را اموری عقلانی و برنامه‏ای به حساب آورده و از مسائل ف...

حالت نحوی ضمیر مستتر   محمد رضا پیروز[1]   تاریخ دریافت: 25/9/91         تاریخ تصویب: 26/8/92                                                                                                                                                                         چکیده بررسی حالت نحوی ضمیر مستتر همواره یکی از چالش­های نظریة زبان از آغاز کار دستور زایشی تاکنون بوده است. دستوریان حاکمیت و مر...

إنّ الخطاب عن العدل والحریة إحدى القضایا التی طرحتها روایات محفوظ، وعلى هذا أساس استطاعت روایاته أن تنفذ إلى أعماق المجتمع من حوله فتعکس أبرز همومه وآماله وانکساراته الداخلیة والخارجیة، فصورت الروایتان قضایا کالحریات الاجتماعیة وصراع المرأة من أجل الحریّة والمساواة، فأظهرت المرأة إمّا مهزومة أمام الوسائل المستخدمة لاستعبادها وتقییدها – وهی الجنس والفقر والجهل – أو ثائرة علیها؛ باللجوء إلى التعلیم ...