سرزمین ایران متشکل از اقوام مختلف با قدمتی دیرین و سرشار از باورهای عامیانه و نابی است که بازتاب آنها را می توان در ادبیات عامیانه یا فولکلور ایرانی مشاهده کرد. این نوع ادبی در درون خود دردها، آرزوها، جشن ها، آداب اجتماعی و مذهبی را پرورانده است؛ مجموعۀ بزرگ فرهنگی که بخش قابل توجه ای از آن را داستان های عامیانۀ شفاهی تشکیل می دهد که با گذر زمان به ادبیات رسمی و سنتی راه یافته اند و دست مایۀ بس...

نقالی جزو پیشه هایی است که در ایران قدمتی دیرینه دارد. شماری از صاحبان این پیشه، در دربار شاهان فعالیت می کردند و با عناوینی نظیر سمرخوان، قصه خوان و نقال شناخته می شدند. در دربار شاهان قاجار، منصبی با عنوان نقال باشی وجود داشت. بعضی از نقالان درباری این عصر، ملقب به نقیب الممالک بوده اند. یکی از مشهورترین نقیب الممالک ها، نقال قصۀ امیرارسلان است. تا سال ها پس از انتشار مقدمۀ محمدجعفر محجوب بر ...

داستان «امیرارسلان نامدار» یک نقالی شبانه در خواب‌گاه ناصرالدین شاه قاجار بود که توسط نقال باشی دربارش‏، نقیب الممالک، پرداخته و به قلم دختر شاه به رشته تحریر درآمد و علیرغم فضای اشرافی شکل گیری خود، به سرعت تبدیل به محبوب‌ترین و مشهورترین قصه عامیانه فارسی گردید. متاسفانه آثاری این‌چنین به دلیل ویژگی عامیانه بودن خود، هرگز آن­چنان­که باید و شاید مورد مطالعات ادب پژوهانه و خصوصاَ نمایش پژوهانه ق...

چکیده یکی از شاخه های فرهنگ عامیانه یا فولکلور،ادبیات عامه یا ادبیات شفاهی است که شامل قصه ها ،افسانه ها ،اسطوره ها،ترانه ها ،تصنیف ها ،بازی های منظوم ،ضرب المثل ها،حکمت ها ،متل ها و چیستان ها یی است که شفاهاً از فردی به دیگر یا از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود .این مجموعه از مشترکات فرهنگی یک ملت وعامل پیوند آنهاست . خور مرکز بخش جندق و بیابانک که فرهنگی گرانبار دارد و در گویش آن واژه های او...

قصه و افسانه بخش مهمی از ادبیات هر ملتی را که از فرهنگ دیرین و کهنسال برخوردار باشد، بوجود می آورد. قصه ها و افسانه ها و داستان های عامیانه ی فراوان و دل انگیز، ادب و فرهنگ هر کشوری را رونق می دهد. قصه و افسانه با اینکه جزو ادبیات تفننی بشمار می آید، اما فایده ی تاریخی و مردم شناسی هم دارد. در مطاله ی فرهنگ و احوال تاریخی و اجتماعی و وضع زندگی و اعتقادات و آداب و رسوم مردم می توان نمونه های زیا...

محققان سبک بیان مثنوی را مبتنی بر شیوه ای ((بلاغت منبری )) دانسته اند . موارد زیر ‘ از جمله عناصر این سبک گفتار برشمرده شده است .(سرنی ‘ ج 1 ص 121 تا 231 ) : (( تأثر از شیوه بیان و سطح ادراک عامه ‘ عرضه اخبار و احادیث ضعیف ‘ قیاسات تمثیلی ‘ اشتمال بر الفاظ و امثال و عقاید و خرافات عام ‘ خطاب به مخاطب مبهم ‘ احاطه و غلبه مشیت الهی بر امور ‘ تسلسل افکار و تداعی معانی یا جر جرار کلام و خواطر و جر...

چکیده یکی از بن­مایه ­های بسیار رایج در قصه­ های عامیانه­ ی ایران، پیکرگردانی «انسان ـ حیوان» و «حیوان ـ انسان» است که به سه صورت دیده می­ شود: تغییر هیأت، طلسم یا جادو و تجسد. در حالت تغییرهیأت فرد برای کمک به قهرمان داستان، درون­مایه­ هایی مانند وصلت با پسر یا دختر، کسب مال و ثروت، از بین بردن دشمن، جذب قهرمان داستان، جبران نیکی قهرمان، گریز از دست تعقیب کننده یا دشمن، گریز از غم و اندوه، پن...

داراب­نامه طرسوسی از جمله قصه­های عامیانه بلندی است که ظرفیت پژوهشی بالایی دارد؛ نقد نمادین و ظرفیت­های رمزی آن، نقد اسطوره­ای، نقد حماسی و نقد سوررئالیستی از جنبه­های پژوهشی این داستان است که اهمیت آن را نشان می­دهد. طرسوسی در این قصه با اقتباس از حماسه ملی ایران، نوعی حماسه تاریخی-دینیِ منثور به دست داده است. بی­تردید نقش حماسه­ها و شخصیت­های حماسی ملی در این قصه، بسیار تأثیرگذار بوده است. اسک...

امروزه کمتر نقدی را می¬توان یافت که از کارکردهای ساختاری بی¬بهره باشد. پیشرفت¬های نقد ادبی معاصر، منجر به ایجاد مکتب ساخت‌گرایی با الهام از نظریات زبان¬شناسانه "فردینان دوسوسور" گردید. تحلیل ساختاری به ویژه بر آثار روایی یکی از شگفت¬ترین دستاوردهای نقد ادبی معاصر است. در حوزه داستان¬ها و قصه¬های اساطیری و حماسی، بهترین شیوه تحلیل و طبقه¬بندی ساختاری را در آثار ولادیمیر پراپ روسی می¬توان یافت. ر...

زبان یک نظام یا سیستم به هم پیوسته است که مهمترین کاربرد آن، ایجاد ارتباط بین انسان‏هاست. انسان‏ها همه به یک زبان سخن نمی گویند، زبان‏های مختلفی در جهان وجود دارد و هر زبانی دارای ویژگی خاصی است که بوسیله ی آن از دیگر زبان‏ها متمایز می‏گردد. افراد یک ملت نیز به یک زبان واحد سخن نمی گویند، بلکه زبان‏ها در کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند و همین تفاوت‏ها باعث شکل گیری لهجه‏ها و گویش‏ها می شود. منظور ...