این پژوهش با تحلیل ساختارشناسانۀ دو اثر گلستان سعدی و مقامات حمیدی به بیان تشابهات و تمایزات آنها از ابعاد گوناگون ساختاری می‌پردازد. مقامه‌نویسی یکی از پیچیده‌ترین و متکلف‌ترین سبک‌های نوشتاریِ فنی و مصنوع بوده که با مقامات بدیع‌الزمان همدانی به عنوان یک نوعِ ادبیِ مستقل پذیرفته شده است. مقامه تحت‌تأثیر سبک نثر مصنوع به اوج خود رسید و با افول نثر مصنوع، رواج خود را از دست داد. با این همه- به عنوا...

قاضی سید نوالله مرعشی شوشتری از علمای مشهور قرن دهم و یازدهم هجری در سال 956 هجری قمری در شوشتر متولد گردید.تحصیلات خود را در شهر شوشتر شروع و در مشهد مقدس تکمیل نمود و سپس به هندوستان مهاجرت کرد و از طرف سلطان هند محمد جلال الدین اکبر قاضی القضاة گردید و بدین مناسبت به قاضی شهرت یافت. در سال 1019 هجری قمری با سعایت حسودان در سن حدود هفتاد سالگی شهید شد و در آگرا(از ایالت اتو پردیش هند) مدفون گ...

مقامه‌نویسی در نثر فارسی، اولین بار با مقامات قاضی حمیدالدّین ابوبکر محمّد بن عمر بن علی بلخی، از شاهکارهای متون نثر فارسی در قرن ششم، پدید آمد. این اثر از یک مقدمه، 23 مقامه و یک خاتمه تشکیل شده است. مقامه‌نویسی که متّکی بر ساختارِ روایت‌ و قصّه‌پردازی است، در زبان فارسی با تفاوت‌هایی از اسلوب نگارش مقامات عربیِ بدیع‌الزمان همدانی و ابوالقاسم حریری تقلید می‌نماید. این کتاب که به سبک نثرهای مصنوع فار...

چکیده از شرایطی که فقیهان برای عهده داری منصب قضا برشمرده اند، «اجتهاد» به معنای مصطلح آن است هر چند در مقابل، برخی نیز بر این باور نیستند. این نوشتار ضمن ترجیح قول به عدم لزوم اجتهاد، به نقد دلایل نظریه ی لزوم پرداخته، از رهگذر تبیین نظام قضایی ایران و با گذار در ادله ی شرعی، دو مطلب را در این خصوص، بنیادی و ضروری می داند: «نصب قاضی از سوی مرجع معتبر شرعی» و دیگری «دادرسی مستند به احکام و قوان...

اثر پیش­روی به تحلیل تطبیقی مقامه­نویسی در ادبیّات عربی و فارسی و تأثیرپذیری مقامه­نویسی فارسی از نوعِ عربی آن اختصاص دارد، به همین منظور، پژوهش حاضر بر آن است میزان کمّی عنصر مکان و نقش کیفی آن را همراه با شخصیّت قهرمان در مقامات همدانی و حمیدی بررسی کند تا: 1. شناختی کامل از محلّ حکایت هر مقامه در دو سطح مکانی کلان و خرد به دست آورد. 2. عملکرد شخصیّت قهرمان و تغییر چهره او را در پیوند با مکان­های ر...

مقامات بدیع الزمان همدانی(متوفی 398هـ) از جمله شاهکارهای داستانی ادبیات عربی قدیم است. قهرمان داستان مقامات همدانی ادیب دوره گردی است که با روش های گوناگون و با بهره گیری از هوش عاطفی خود، گفتمانش را محقق می کند. عملکرد قهرمان مقامات را می توان برای تحقق گفتمان خود و اثرگذاری بر گفته خوانان، از زاویه های گوناگون مورد تحلیل قرار داد. بهره گیری از هوش عاطفی، یکی از ویژگی های روان شناختی در تحقق و...

عین القضات همدانی مهّم ترین شخصیت معناگرای سدۀ ششم است که سبکی خاص و تازه در ادبیات عرفانی ارائه داده است. او در زمینه ی موضوع لفظ و معنا و تفاوت های بنیادین آن دو به شیوه ی عملی و با به دست دادن نمونه های تأویلی کوشیده است که نشان دهد چرا سبک زبانی او در ادبیات صوفیانه متفاوت است. او در عین این که هیچ گاه شطح پردازی را فراموش نمی کند، ترکیبی از نثر و شعر ارائه می دهد که انسجام و نظم صفت اصلی آن...

تاریخ نگارش رسائل اخوان‌الصفا به هیچ روی مشخص نیست.نام نویسندگان آن نیز به همگان پوشیده است که این امر نیز سبب نظرورزی‌های متعددی در این موارد شده است.به نظر می‌رسد موضوع تاریخ‌ نگارش رسائل با مقاله‌ی انتقادی پل کازانووا – که حاوی مطالعات تاریخی و ستاره‌شناسی پیچیده و نوینی بود- مرحله‌ی جدیدی شده است.نظریه‌های دیگری نیز در این زمینه به وجود آمد که روش استنادی آن‌ها با روش کازانووا متفاوت بود.نظ...

این رساله در پی آن است تا با روش تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی رابطه بین زبان در مکاتبات رشیدالدین فضل الله همدانی و ساختارهای اجتماعی زمان او بپردازد. در این تحقیق ابزارهای زبانیِ مختلفی چون نام دهی، ساختارهای موازی، واژه گزینی ، استعاره های مفهومی و بررسی نوع افعال به کار گرفته شده است تا تلاش رشیدالدین برای ساختن هوّیت های اجتماعی، ارتباطات اجتماعی و نظام های فکری و اعتقادی مورد بررسی قرار گیر...

میرسیدعلی همدانی یکی از عرفای بزرگ جهان اسلام است که در آثارش به اندیشه های اولیاء الله و نمایندگان تصوف اشاره داشته و در تبیین و تفسیر مسائل گوناگون، به آثار و افکار این بزرگان توجه بسیار کرده است. در این مقاله کوشیده ایم با مبنا قرار دادن برخی از آثار میرسیدعلی، ازجمله رسالۀ «فتوتیه» و «عقلیه»، ذخیره الملوک، مثنوی هفت وادی و... نمونه هایی از این اثرپذیری را ذکر کنیم. این اشارات در موارد گوناگ...