دو گروه از متألهین مسلمان به طور مبسوط درباره ولایت بحث کردهاند: نخست، عرفا و فلاسف های که در ساحت عرفان نظری اندیشهورزی کردهاند؛ دوم، فقیهان و متکلمین که از موضع فقهی کلامی به موضوع ولایت پرداخت هاند. لیکن به نظر میآید التفات هر دو گروه به مفهوم قرآنی ولایت، آنگونه که انتظار میرود نیست. از آنجا که برداشت عرفانی و فقهی کلامی از مفهوم قرآنی ولایت ممکن است مانعی برای فهم مفهوم سیاسی ولایت در قرآن...

 آراء امام على )ع( در زمینه علوم قرآنى و آثار منتسب به آن حضرت )ع( در این حوزه مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، پس از گزارش تعریف‌هاى گوناگون درباره علوم قرآنى، به بررسى طرق روایى و معرّفى بخشهاى رساله علوم قرآنى منتسب به امام على )ع( پرداخته و دیدگاه‌هاى امام على )ع( را درباره تأویل قرآن، تنزیل قرآن، محکم و متشابه، عدم اختلاف و تناقض در قرآن، عام و خاص، اسباب نزول، ناسخ و منسوخ و اعراب قرآن ...

پیشینیان با پرداختن به اسامی یا صفات متعدد برای یک یا چند مسمی، بدون اشاره به اصطلاح مترادف، لغت نامه هایی بسیط یا اندکی متنوع ارائه داده که تطور آنها به تشکیل معاجم گسترده ختم شده است. می توان گفت نخستین لغت نگاران، مترادف نگاران بودند. اختلاف الفاظ و اتفاق معانی نیز اصطلاح دیگری در همین زمینه بود. افزون بر این محورها، در موضوع های متنوع هم این هدف پی گرفته شد. پس از قرن سوم به تدریج واژه تراد...

یکی از مباحث جدید در علوم قرآنی،زبان‌شناسی تخصصی قرآن است که امروزه‌ شاخه‌ای مهم از اسلوب‌های فهم قرآن شمرده می‌شود.یکی از شعبه‌های زبان‌شناسی نیز معنی‌شناسی است که در آن به بررسی واژگان کلیدی قرآن می‌پردازند،منظور از واژگان‌ کلیدی آن دسته از مفرداتی هستند که اگر با روشی میدانی ارزیابی معنایی شوند می‌توانند در تفسیر آیه و وجوه معنایی آن نقش بالایی داشته باشند.در این مقاله با توجه به شاخهء معناش...

کتاب مناهل العرفان فی علوم القرآن اثر محمد عبدالعظیم زرقانی از عالمان برجسته مصری و استاد دانشگاه الازهر مشتمل بر اهم مسایل علوم قرآنی است که طی هفده مبحث و در دو جلد تدوین یافته است. وی در این کتاب کوشیده است ضمن پایداری به آراء و نظریات عالمان سلف هم چون زرکشی، ابن جزری و بویژه سیوطی نیازها و مقتضیات جدید را نیز در زمینه علوم قرآنی مدنظر قرار دهد. این مقال به معرفی و بررسی اجمالی هفده م...

قرآن حکیم مصداق بارز جامع الکلم است. تکلیم این جامع از خدای سبحان و استماع و دریافت آن از حضرت ختمی نبوت محمد بن عبدالله(صلی الله علیه و آله و سلم)  است، هوش و گوش پیروان آن حضرت از استماع و دریافت سروش آن جامع الکلم طرفی می‏بندد. معارف فراوان این جامع وحیانی به علوم قرآنی و معانی آن منقسم ‏اند. گسترش این دو فنّ مایۀ تدوین جداگانه رشتۀ قرآن‏شناسی و علم تفسیر قرآن است هرچند بخش مهم ادله قرآن ‏شن...

اهل بیت روایات گهرباری در زمینه‌های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته‌اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه‌های مختلف از آن‌ها بهره برده‌اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره‌وری‌های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل‌‌ بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره‌وری‌ها را در قالب موارد ذیل بیان می‌دارد...

هدف: هدف از این تحقیق، اثبات این مطلب بود که ایجاد تغییر در مبانی و پیش‌فرضهای انسان‌شناختی هابز، موجب تغییر در محتوای نظریة قرار اجتماعی وی خواهد شد. این پژوهش گام آغازین در راستای دستیابی به نظریة قرارداد اجتماعی اسلامی با محوریت آموزه‌های قرآنی است. روش: مقالة حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به استخراج مبانی انسان‌شناختی نظریة قرار اجتماعی هابز و جاگذاری مبانی انسان‌شناختی قرآنی در این نظریه پرد...

هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامه‌های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود.روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامه‌های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی، و علوم حدیثتشکیل می‌دادند. به منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد.ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی استخراج شده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاحنامه 450 اصطلا...