یکی از موضوع­های مورد توجه در دیوان میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی، موضوع عشق است. واژه عشق در دیوان بیدل بسامد بالایی دارد. در این مقاله سعی برآن است که مفهوم عشق عرفانی از دیدگاه بیدل مورد بررسی قرار گیرد. بیدل برای رسیدن به خداوند راه عشق را اختیار می­کند و آن را بر راه زهد ترجیح می­دهد و عشق را ازلی و منشاء پیدایش عا­لم و آدم می­داند. بیدل مذهب و آیین خویش را عشق معرفی می­کند و این عشق را خارج ...

چکیده: از جمله مفاهیمی که در تمامی اعصار توجه آدمی را به خود جلب کرده و او را به تدبّر، تعمّق و تلاش جهت تفسیر و تأویل آن واداشته است، مفهوم "عشق" می باشد. افراد زیادی در طول تاریخ در خصوص عشق سخن گفته اند، اما در آن میان نام افلاطون به عنوان نخستین فیلسوفی که عشق را مورد تفحص قرار داده و شهرت جهانی مفهوم "عشق افلاطونی" را تا ابد از آن خویش ساخته و نیز نام حافظ که در جهان اسلام و ادب پارسی از...

همه ­عاشق­ انگاری یا باور به سریان عشق در همه موجودات و مراتب هستی، هم در آرا ابن­ سینا و هم در اندیشه سهروردی به چشم می­خورد. شیخ­ الرئیس دو تعریف از عشق بیان می­کند که در یکی تنها کمال اخذ شده و در دیگری علاوه بر کمال، ادراک نیز ملحوظ شده است. بنا بر تعریف نخست، هیچ موجودی از شمول عاشقی بیرون نیست، هر چند بیش­تر اشیا به عشق خویش عارف نیستند. این عشق شامل دو گونه عشق طبیعی و ارادی است. عاشقی د...

عشق در تصوف عاشقانه روزبهان بقلی جایگاه ممتازی دارد. این عارف بزرگ قرن ششم قدر ادامه سنّتی که از قرون قبل آغاز شده بود، مفهوم عشق را به شکل برجسته ای در آثارخود، به ویژه در عبهر العاشقی ، ن مطرح کرد. در واقع روزبهان بنای طریقت خویش را درتصوف بر عشق نهاد و گسترۀ این مفهوم در اندیشۀ وی تا بدان جاست که عشق را در تماممراتب هستی، از بالاترین تا نازل ترین مرتبه ساری می داند. از نظر او عشق از صفات حقاس...

عشق، عمیق­ترین و محوری­ترین مفهوم در اندیشه و سلوک صوفیانه است. از منظر هستی­شناسیِ صوفیانه، هستی قائم به عشق است و از منظر سلوک و اخلاق، عشق حبل­المتین صوفی برای تعالی سعه وجودی تا مرتبه فناست. مشهور است که عشق هیچ نظم و آداب و ترتیبی ندارد؛ اما با این­حال دارای مراحل، مراتب و شرایطی است که فهم دقایق ­آن برای اهل­ حقیقت و نیز برای اهل تحقیق اجتناب­ناپذیر است. در این مقاله به نکته­ای اساسی دربار...

فرضیّه ی اصلی این جستار، اثبات تمایز و تفاوت موجود میان گونه ی عشق حماسی و غنایی بوده، موضوعی که تا کنون نه در ایران پژوهشی پیرامون آن انجام یافته و نه حتّی پژوهندگان چنین تمایزی را در تحقیقات خود مدّ نظر داشته اند. اکثر قریب به اتّفاق تحقیقات هم، پیوسته با دریافتی که از گونه ی عشق مطرح در متون غنایی داشته، بنمایه ی عشق و پیوند را در متون حماسی بررسیده اند. به دلیل فقر پژوهشی موجود در همین بستر، گا...

عشق از دیدگاه ابن عربی، عارف بزرگ اسلامی، از اسرار الاهی است و همچنان که قلم تاب نوشتن از عشق را ندارد، حد و تعریف منطقی هم قادر به تحلیل چیستی عشق نیستند. هرکس عشق را تعریف کند در واقع آن را نشناخته است. کسی می تواند عشق را بیابد که جرعه ای از این جام نوشیده باشد. نزد ابن عربی مقام عشق بس شریف است، چرا که اصل و اساس هستی و انگیزه ی تجلیات جمال مطلق و گوهر هستی انسان، کامل ترین آینه دار جمال رب...

هدف پژوهش حاضر، فهم چگونگیِ پدیدار شدن عشق بر مشارکت کنندگان مورد بررسی بوده است. برای این منظور با رویکرد پدیدارشناسی به انجام مصاحبه های عمیق با 6 مرد و 5 زن که به روش هدف مند و با رعایت قاعده ی حداکثر تفاوت انتخاب شده بودند، انجام شد. یافته های پژوهش به بازسازیِ دو الگوی متفاوت از عشقِ تجربه شده توسط مشارکت کنندگان انجامید، که عشق مبتنی بر جدابودگی و عشق هم دهشانه نام گذاری شدند. پس از استخراج ...

در این پژوهش، برای رسیدن به هدف، یعنی جایگاه معشوق در سبک عراقی و مکتب وقوع، دو تن از شاعران شاخص این دو سبک (سعدی و وحشی بافقی) را در نظر گرفتیم و با بررسی تعدادی از غزل های آن دو، توانستیم به نتایجی دست یابیم. در غزل سبک عراقی با توجه به غزلیات سعدی، معشوق دارای مقام والایی است و بر عاشق حکومت دارد، عاشق موجودی عاجز و دست بسته ی معشوق است که تمام جفاها و ناز و عشوه ی معشوق را به جان می خرد، ...

این پژوهش در پی بررسی موضوع عشق درداستان خسرو و شیرین نظامی، براساس دیدگاه‌های گیدنز، دانینو و مری ایوانز است. مسئلۀ اصلی آن، پاسخ به این پرسش است که مفاهیم و ویژگی‌های عشق در نظریه‌های غربی را ، تا چه میزان می‌‌توان با انواع عشق در این داستان تطبیق داد؟ گیدنز، سیر تحول مفهوم عشق در غرب را، برمبنای تاریخ عشق، بر سه گونه تقسیم می‌‌کند: 1. عشق شورانگیز؛ 2. عشق رمانتیک؛ 3. عشق سیال. دانینو ،عشق را...