تجربه دینی، یکی از مهم‌ترین مسائل دین‌پژوهی در سدّه‌های اخیر است. در باب این مسئله، ویلیام جیمز دین را تأثیرات، احساسات و رویداد‌هایی می‌داند که برای هر انسانی در عالم تنهایی رخ می‌‌دهد و احساسات را مقوّم ذاتیِ دین می‌داند. از دیدگاه او، تجربه دینی گوهر دین است؛ به این معنا که حقیقت دین، احساسات و عواطفی است که در انسان، هنگام رویارویی با حقیقت غایی پدید می‌آید و امور دیگر مانند عقاید، اعمال و منا...

زبان­شناسی دینی خواستار کشف رازهای زبان الاهی است که در قالب زبان بشری بیان شده است تا از این طریق، هم بتواند به سؤالات زیادی در مورد نحوه­ی نزول کلمات الاهی، چگونگی حفظ معانی کلمات در عالم علوی و عالم سفلی و ... پاسخ دهد و هم در مورد راه­یابی به فحوای اصلی متون الاهی که همان نظر شارع مقدس است، به حقایقی دست یابد. در راستای فهم «زبان قرآن کریم»، شناخت نظریات ملاصدرا و قاضی سعید قمی از اهمیت به­...

صدرالمتألهین شیرازی، معمار و طراح حکمت متعالیه، ازجمله فلاسفه‌ای است که بیش از دیگران به تبیین و تحلیل مفاهیم دینی اهتمام داشته است. علم غیب از مفاهیم کلیدی در منظومه اعتقادی مسلمین است. ملاصدرا تنها فیلسوفی است که به این مسئله مهم نگاه ویژه نموده، با مبانی و استدلال‌های فیلسوفان گذشته و با تکیه بر اصول مستدل مکتب فلسفی خویش مانند اصالت وجود، حرکت جوهری، وجود ذهنی، اتحاد عاقل و معقول، قوس نزول ...

چکیده سنت الهی بر آن تعلق گرفته است که تدبیر امور هستی، به وسیله وسائطی انجام گیرد. از سویی در جهان بینی اسلامی هیچ موجودی نقش مستقلی در آفرینش ندارد و نقش هر موجودی، به صورت واسطه و مجرا واقع شدن برای مشیت و اراده بالغه الهی است. گروهی از مخلوقات که به عنوان واسطه در تدبیر عالم هستی، نقش آفرینی می کنند؛ فرشتگان هستند. با توجه به این که فرشتگان موجودات نامحسوسی هستند که رویت آن ها برای انس...

برقراری موازنه بین عالم کبیر (جهان) و عالم صغیر (انسان) یکی از درون مایه های مشترک اسطوره، دین، حکمت و عرفان در ایران پیش و پس از اسلام به شمار می آید. طبق این موازنه، جهان و انسان، سرشتی یگانه و مشابه دارند و عناصر سازنده وجود آنها از یک منشأ پدید آمده است و همانند دو آینه، همدیگر را بازمی تابانند. با این حال، این هر دو جهان به خدا نیز شباهت دارند. به همین جهت، با شناخت آن دو می توان به معرفت ...

یکی از مباحث بنیادی تاریخ فلسفه و حکمت علمی و از آنجا فلسفه اخلاق پرسش تاریخی نسبت میان نظر و عمل است. انشقاق و وحدت این دو همواره نشانه گرایش نوع تفکر و تلقی بشر نسبت به کل عالم بوده است. این بحث اکنون در قول به جدایی امور تحصلی و تحققی از امور دستوری و معیاری و به عبارت دیگر جدائی امور اخلاقی از امور علمی‘ و ارزشی از دانشی ظاهر شده است در حالیکه از نظرگاه دینی مرزی میان دانش و ارزش وجود ندارد...

چکیده فلاسفه مسلمان قائل به وجود سه عالم عقل، خیال و ماده هستند و برای هر یک، احکامی برمی شمرند. نگارگران ایرانی نیز در آثار خود به عالمی غیر از عالم مادی نظر دارند. بررسی احکام مربوط به هر عالم و تبیین احکامی که نگارگر ایرانی در ساخت اثرش منعکس می کند، به شناخت بیشتر در مورد جایگاه نگارگری ایرانی و سهم دنیای مورد نظر نگارگر در آثارش کمک می کند. در این پژوهش جایگاه خیال به عنوان یک عالم و قوه ...

تربیت امری لازم و لاینفک در روند رشد و تعالی انسان ها به شمار می رود. ضرورت این امر باعث شده تا دانشمندان و فیلسوفان و حکمای در این راستا بروز کنند و به تعریف تربیت و مراحل آن بپردازند.تفاوت در ایدئولوژی ها و نگرش ها ی مکاتب ایده آلیسم، رئالیسم، پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم و اسلام منجر به دوشقه شدن تربیت به تربیت سکولار و تربیت دینی شد.سیر این رساله بعد از تبیین تربیت دینی و تربیت سکولار به جای...

تحلیل پارادوکس های رفتار سیاسی نخبگان فکری، کارگزاران حکومتی و اندیشمندان سیاسی، مشتاقان بسیار در عالم دور و نزدیک سیاست داشته (تاریخچه موضوع) اما تاکنون هیچ تحلیلی، کام تشنه همه پویندگان و جویندگان سیاسی را در درک رفتار سیاسی سیراب نکرده است (تبیین مسئله) و البته پاسخی در چارچوب تئوری نقش در تبیین تضادهای رفتار سیاسی عالمان دینی معاصر با تأکید بر سیدجمال الدین اسدآبادی، آیت الله محمدحسین نائین...

حیات پیشادنیای انسان که بعضی آیات قرآن به آن اشاره و تعداد زیادی از روایات با تعبیر عالم ارواح و ذر بر آن تأکید کرده‌اند، به علت ارتباط وثیق با مسائل بنیادینی همچون سرشت و سرنوشت، معرفت فطری، جبر و اختیار، عدل الهی در نظام اندیشه دینی جایگاهی ویژه دارد. تأکید متون دینی و ابهامات و پیچیدگی‌های این مقطع از حیات انسان از سویی و تعارض ظاهر برخی نصوص این باب با یکدیگر و نیز تعارض با مبانی عقلی از سو...