مسألۀ زایش معانی از صور و اصالت زبان از دیدگاه عارفان     لیلا پژوهنده [1]     تاریخ دریافت:4/4/92   تاریخ تصویب:18/9/92     چکیده   مسألۀ ظریف امکان زایش معنی و اندیشه از سخن، از نگاه عارفان پرسش اصیلی است که در این نوشتار به شیوه­ای تحلیلی در پی پاسخگویی به آن هستیم. این مسأله در حالی مطرح می­شود که در عرفان بر اصالت معنی و اندیشه تأکید شده است.   جهت تبیین موضوع، پس از ملاحظاتی در باب ویژگ...

عارفان برای بیان اندیشه های عرفانی خود از قالبهای متعددی همچون حکایت، تمثیل، داستان، روایت و ... استفاده می کنند. رویاهای صادقه یکی از متداول ترین این قالبهاست که به دلیل برخورداری از امکان فضا سازیهای فرا واقعی، شکل داستانواره ای و عام و ملموس بودن، یکی از کارآمدترین ابزار تعالیم عرفانی است. در واقع، رویا نزد عارفان وسیله ای است برای رساندن پیامهای اخلاقی، عرفانی و دینی؛ به همین دلیل این رویاه...

      ذات شعر عرفانی در اساس با رمز و راز گره خورده است. عارفان هم جهان را رازآلود می‌بینند و هم رازآلود می‌اندیشند. رازهایی در پس کائنات هست که هستی را قائم و پابرجا نگه داشته است؛ چنانکه این اسرار از پرده برون افتد مجموعه آفرینش از هم خواهد پاشید. عارفان رازدان و راز‌آشنایند و در مرحله‌ای دیگر پرده از برخی اسرار عالم برمی‌دارند. سالک در پایان سیر و سلوک و در برابر آن همه ابهام خلقت به مقام «ح...

توحید در دیدگاه عارفان اسلامی با نظریه وحدت وجود هماهنگ است؛ اما برخی از فقها این برداشت را کفر و معتقدان به آن را کافر و نجس دانسته‌اند. پژوهش حاضر برای شناخت دقیق مسئله می‌کوشد ضمن تبیین مستند دیدگاه عارفان و نظریه «وحدت شخصی وجود» در عرفان اسلامی، حکم برخی از فقها به کفر و نجاست آنان را بررسی و ارزیابی کند. در این مقاله روشن می‌شود که از نظرگاه عرفان اسلامی، وجود از آن جهت که وجود است واجب ب...

وحدت وجود و وحدت شهود از مفاهیم معروف در عرفان‌اند که بحث‌های گوناگونی دربارة آنها صورت گرفته است و دانشمندان و عارفان مختلف، نظرات و تعاریف گوناگونی در رابطه با آنها ارائه کرده‌اند. برخی وحدت وجود را مقامی عرفانی دانسته‌اند که از مقام وحدت شهود برتری دارد و برخی دیگر به اصالت وحدت شهود رأی داده‌اند و عارفانی نیز در آثارشان این دو را یک مفهوم با تعاریفی متفاوت دانسته‌اند. از آنجا که فیلسوفان و ...

در این نوشته کوتاه، قصد دارم یکی از مهم ترین آموزه های مولانـا جلال الدّین محمّد بلخی را در حدّ توان خویش بازگو کنم؛ و آن، تلقّی وی از « عید» است.      شاید بتوان گفت؛ مفهوم « عید» نزد مولانا، با تلقّی آن نزد سایر مکاتب و عرفا، تفاوتی گوهرین دارد و همین تفاوت است که مرا برانگیخت تـا بـه رسم ادب شاگردی نزد وی و شاگردانش، اندکی سخن بگویم.      هم چنین یکی از عللی که اهمیت توضیح درباره این مفهوم را نشـ...

در خداشناسی عارفان مسلمان، طریق عقل، مقام و منزلت شهود را ندارد؛ به همین جهت، عارفان کمتر به قابلیتهای شناخت عقلانی توجه کرده اند. امّا ابن عربی به این قابلیتها و تواناییها توجه نموده و حدود سیرآن را نشان داده است. در این مقاله امکان و عدم امکان معرفت عقلی به حق متعال از دیدگاه ابن عربی مورد پژوهش قرار گرفته و سعی شده تعارض و تهافت میان اقوال وی در باب امکان شناخت عقلانی خداوند حلّ گردد.

چکیده کتاب «مقالات شمس تبریزی» مجموعه سخنانِ شمس تبریزی است که توسط مولوی و مریدان او یادداشت شده و به همان صورتِ منقّح نشده به دست ما رسیده است. این کتاب، مجموعه ای از دیدگاههای بسیار ارزشمند شمس تبریزی در مسائل عرفانی، فلسفی، کلامی و ... است که به علّت پراکندگی مطالب و مشکلات آن، کمتر مورد توجّه محققان عرفان اسلامی قرار گرفته است. یکی از مواردی که در مقالاتِ شمس جالب توجّه به نظر می رسد، دیدگاهها...

ابوبکردلف بن حجدر شبلی از مشایخ وصوفیان بزرگ اواخر قرن سوم واوایل قرن چهارم هجری قمری است. (وفات: روزجمعه بیست وهشتم ذی الحجه سال334 قمری در سن 87 سالگی). شاگرد جنید بود ولی برخلاف رویّه معتدلانه استاد که به «صحو» تعلیم می کرد، وی به «سکر» گرایش داشت.بی پروایی وهیجانی که در بیان حالات وعقاید خود ابراز کرده است،طبعاً او را در زمره عارفان و صوفیان شوریده حال جای می دهد، و احوال و اقوال گاه متضاد ا...