موضوع این رساله «بررسی نظریه بطون با تأکید بر دیدگاه آیت الله معرفت ( ره ) و نسبت آن با جامعیت قرآن» است . وجود بطون برای قرآن از منظر روایات امری مسلم است که آیات قرآن و اعتبار عقلی هم موید آن است ؛ اما مسأله مهم تبیین چیستی باطن قرآن است که اندیشمندان شیعه در تحلیل آن سه رویکرد عمده ، عرفانی – شهودی ، اجتهادی – عقلی و اجتهادی- نقلی را برگزیده اند . استناد به روایات معصومین? جوهره اصلی این ر...

نظریۀ ادراکات اعتباری علامه طباطبایی (ره) که یکی از اندیشه‌های کانونی و محوری ایشان است همواره به‌منزلۀ نظریه‌ای معر‌فت‌شناختی تحلیل و بررسی شده ‌است، اما نگاهی جامع به آثار علامه طباطبایی (ره) جهت واکاوی موارد استفاده و بهر‌ه‌برداری از این نظریه از سوی ایشان، نشان می‌دهد که علامه به این نظریه نگاه وجود‌شنا‌ختی نیز داشته‌ است. از این زاویه، نشئۀ دنیا، نشئۀ اعتباریات است که مابین دو نشئۀ بدء و ع...

این که آدمی نیروهای فراحسی دارد، از گذشته های دور در نزد نحله ها و ادیان گوناگون امری پذیرفته، اما راه رسیدن به این نیروها و دستیابی به آن عوالم نیز متعدد و متفرق بوده است. به طور کلی، صوفیه و به طور خاص لاهیجی، شارح گلشن راز، راهی کوتاه اما دشوار برای رسیدن به عالم فراحس پیشنهاد کرده اند که آن تصفیة باطن از غیرحق است؛ چون زمینه آماده شد، حقایق برای فرد کشف می شود. از میان متأخرین، گوستاو یونگ ...

قاضی نعمان، از فقیهان معروف اسماعیلی، در آثار خود به مسئله تأویل به گونه ای خاص و متفاوت از دیگر اسماعیلیان پرداخته است. به رغم دیدگاه اسماعیلیان که به باطن و تأویل نگاه حداکثری دارند و در مواردی نیز دچار خطا می شوند، قاضی نعمان اعتقاد به تأویل را در کنار نص تبیین می کند و با ترسیم خط اعتدال می کوشد از خطا های دیگر اسماعیلیان در امان ماند. وی ظاهر قرآن را صامت و معجزه پیامبر(ص) و تأویل و باطن ر...

در سخنان صوفیان و مکتوبات عرفانی آنان همواره پرهیز از امور دنیوی، ترغیب به جوع و انزوا­طلبی و گریز از سیاست و اجتماع از امور مستحسن به شمار آمده است. علی­رغم آشنایی امام خمینی با مبانی و فلسفۀ عرفان و امّهات متون صوفیانه و تدریس کتب عرفانی، به نظر می­رسد که سلوک عرفانی ایشان متمایز از سنّت­های عرفانی متقدمین و حتی گاه در تعارض با آن است.      این نوشتار با روش توصیفی و تحلیل محتوا نشان می­دهد که...

نوشتار حاضر می‌کوشد مسئله نفس را از دیدگاه علامه طباطبایی با بهره‌گیری از شیوه‌ی توصیفی ـ تحلیلی، مورد بررسی قرار دهد و مسائلی چون حقیقت نفس، تجرد نفس، مراتب نفس و رابطه نفس و بدن از دیدگاه ایشان را روشن سازد، سپس با توجه به دیدگاه‌های وی، برخی از دلالت های تربیتی آن را تبیین نماید. با توجه به مبانی نظری علامه در شناخت نفس، برخی از دلالت های تربیتی آن عبارت است از: اصالت بُعد معنوی انسان در براب...

در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه‌ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. ا...

چکیده: در این مقاله سعی شده ارتباط بین اندیشه‌های فقهی و عرفانی امام خمینی درباره نظریۀ ولایت فقیه مورد کنکاش قرار گرفته و با نقد و بررسی نظرات مختلف ازقبیل تباین کلی، اتحاد کامل، استلزام منطقی و هماهنگی ظاهر و باطن به بیان اعتقاد امام خمینی پرداخته‌ شود. به اعتقاد ایشان اسلام نیز همانند دیگر شرایع آسمانی دارای ظاهر و باطنی می‌باشد و دستورات شرع مقدس ریشه در عالم حقیقت دارند و دست‌یابی کامل به ...

یکی از پرسش‌های عارفان مسلمان جایگاه تصوف در شریعت اسلام است. ایشان از آغاز شکل‌گیری تصوف بخش‌هایی از کتاب‌های خود را به بازشناسی پیوند میان شریعت و طریقت و اثبات اینکه خاستگاه طریقت و آموزه‌های صوفیانه، قرآن و روایات است اختصاص دادند. نقطه اشتراک بسیاری از این صوفیان این باور بود که شریعت پوسته و ظاهر دین است، درحالی‌که طریقت مغز و باطن آن است. احمد سرهندی، نیز به این مسئله پرداخته است. او بر ...