در دوره‌ای که سلجوقیان (431-590) بر ایران حکومت می‌‌کردند،تعداد قابل توجّهی از شعرا و نویسندگان در مناطق تحت نفوذ آنان زندگی می‌‌کردند.این مقاله با بررسی پادشاهان سلجوقی و وزیران آنان و نیز رجالی که در عصر ایشان می‌‌زیسته‌اند،سعی دارد نشان دهد هر یک از این افراد تا چه حدّ از ادبیّات فارسی حمایت کرده‌اند.در مرحلة بعد، تمام حامیان ادبیّات در این دوره در شش گروه شاهان، وزیران، حاکمانشهرها، کارکنان دیو...

ظهور و گسترش ابزارهای الکترونیکی مربوط به گردآوری، ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های زبانی و همچنین موفقیت چشم‌گیر شبکه‌های واژگانی، نگارندگان را بر آن داشت که به طراحی شبکة واژگانی صفات زبان فارسی اقدام کنند. مقالة حاضر ضمن بیان تاریخچه و مبانی کلی شبکة واژگانی، چگونگی شکل‌گیری شبکة حاضر را شرح می‌دهد. از آنجا که قصد طراحی شبکة واژگانی صفات فارسی را داریم، به طبقه‌بندی معنایی مقولة صفت می‌پردازیم. ...

در پژوهش حاضر، داده‌های ماهانة نیازهای سرمایشی و گرمایشی 28 ایستگاه هواشناسی شمال غرب کشور طی دوره آماری 20 ساله از سال 1984 تا 2003 با استفاده از روش‌های آماری، ابزارهای مشاهداتی نقشه و نمودار،‌ مورد بررسی قرار گرفت و توزیع فضایی و مکانی این مقادیر تحلیل گردید. همچنین با استفاده از سامانة جدید پهنه‌بندی اقلیمی از دیدگاه نیازهای سرمایشی ـ گرمایشی محیط، منطقة مورد مطالعه پهنه‌بندی شد و نقشة پهنه...

اگر واقعیت را دچار بی‌نظمی و شعر را کلیّتی منسجم و درهم‌بافته بدانیم، یکی از ابزار نمود این بی‌نظمی در شعر و انسجام بخشیدن به آن، آیرونی است. هر قدر شاعر دارای تجربیاتی ناهمگون از جهان پیرامون خود باشد، مسائل به‌ظاهر متناقض، بیشتر در شعر او به ‌چشم می‌خورد. آگاهی طنازانۀ شاعر از تناقضات موجود، به متن، خاصیتی آیرونیک می‌بخشد، خواننده را به چالش فکری وامی‌دارد و دید گسترده‌تری به وی می‌دهد. تج...

حاکم نیشابوری در تعامل با احادیث و جرح و تعدیل راویان و تعریف برخی اصطلاحات حدیثی چون صحیح، حسن، شاذ، مرسل، موقوف و... تمایزاتی با دیگر محدثان دارد. او در مستدرک روایاتی را صحیح می‌شمارد که براساس مبانی دیگر محدثان و حتی مبانی خود حاکم در سایر آثارش همچون معرفه علوم الحدیث صحیح نیست و به این علت او را متساهل خوانده‌اند. در این مقاله که با شیوۀ توصیفی-تحلیلی صورت یافته، تلاش می‌شود اولاً آرا و نظ...

نوسازی و اصلاحات در ترکیة دوران آتاتورک و جانشینش اینونو علی رغم ایجاد تغییرات اساسی در حوزه های فرهنگی و سیاسی فاقد یک چارچوب نظری مستقل و ملی و بدون تغییرات ساختاری ملازم با آن در حوزة اقتصادی- اجتماعی بود. دولت جدید برخاسته از ویرانه های امپراتوری عثمانی به قصد حل بحران های هویت و مشروعیت یک نوع ایدئولوژی کمالیستی را به زور و از بالا تحمیل کرد که فقط در قالب ها و ظواهر ناسیونالیستی و با محتو...

هدف پژوهش حاضر، تحلیل زمینه ­های اجتماعی داستان بانوگشسپ در حماسه­های شفاهی است. داستان زندگی و دلاوری بانوگشسپ، دختر رستم، از قدیم‌ترین روایات حماسی ایران است که علاوه بر بانوگشسپ‌ نامه، در ادبیات عامیانه و حماسه‌های شفاهی ایرانی نیز راه جسته است. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی به تطبیق حماسه­های شفاهی و کلاسیک داستان بر مبنای چگونگی تکوین شخصیت زن- قهرمان در آنها بپردازد. نتایج ...

الگوی تصویر‌شدة پوشش زنان در دورة تیموری و صفوی از دیدگاه هنرمند آن زمان در تصاویر برجای‌مانده از شاهنامة بایسنقری و شاه‌طهماسبی انعکاس یافته است. مطالعة منابع مکتوب تاریخی و مقایسة تطبیقی نگاره‏های دو شاهنامة یاد‌شده، نوشتاری به شیوة تحلیلی‌ـ تطبیقی را ارائه می‏دهد که در مسیر خویش به ابهامات زیر پاسخ می‏گوید؛ پوشش زنان تصویر‌شده در دو شاهنامة یاد‌شده از چه وجوهی قابلیت انطباق دارند؟ تزیین در پ...

مروری بر همة مدل‌ها و گویه‌های طراحی‌شده به‌منظور سنجش دینداری در ایران نشان می‌دهد که در هیچ‌کدام از این مدل‌ها به‌صورت منظم و روشمند، ویژگی‌های خاص مذهب تشیع، به‌عنوان مذهب غالب در جامعة ایران دیده نشده است. در این مقاله، به‌منظور رفع این نقیصه، با تکیه به آرای هانری کربن، شیعه‌شناس معاصر، یکی از وجوه خاص شیعه، یعنی پیوستگی و استمرار رابطة انسان با خدا به‌واسطة امامان و اولیای الهی برجسته شده...