به اعتقاد بسیاری از ادب پژوهان، حافظ در به کار گیری زبان دقّت و دغدغه فراوانی داشت و پیوسته در پی جرح و تعدیل واژگان و نشاندن مناسب‌‌ترین عناصری بود که با بافت سخن وی سازگاری و همگامی بیشتری داشته باشد. در این پژوهش،  تمرکز بر روی کارکردهای هنری  و ظریف ضمایر ‌یا اسم‌های اشاره‌ی فارسی؛ یعنی دو واژه‌ی «این» و «آن» در شعر حافظ است. وی همچنان که در دیگر حوزه‌های زبان، توانمندی شگفت انگیزی در استفاد...

تفسیر صافی، اثر مرحوم ملا محسن فیض کاشانی است، که آن را در سال 1075 ق تألیف نموده است. هرچند استفاده مفسّر از روایت برای فهم آیات پررنگ است، ولی در تفسیر خود در زمینه های ادبی همچون معنای واژگان، مرجع ضمایر، تحلیل ادبی و بلاغی آیات و در زمینه های فلسفی، عرفانی و عقلی و در گزینش منابع روایات به اجتهاد پرداخته است. فیض در این اجتهاد، از مبانی معرفتی یعنی باورهای مذهبی، دانسته های ادبی و قواعد فلسف...

بررسی دستور و واژگان زبان ها و گویش های بازمانده از زبان های ایرانی می تواند به شناخت بهتر زبان فارسی - هم از نظر واژگان و هم از نظر دستور زبان - کمک نماید. در این مقاله ابتدا نظام آوایی گویش ایرونی و سپس اجزاء کلام (اسم، صفت، ضمیر، عدد، فعل، حروف، قید و ادات) آن به اختصار مورد بررسی قرار گرفته است. در مقوله اسم، چگونگی جمع بستن اسامی با استفاده از پسوندهای مختلف و نیز صرف آنها در حالت های دستو...

چکیده زبان سیستم کاملی ازقوانین است که برای ایجاد ارتباط و تبادل معانی مورد استفاده قرار می گیرد که در رابطه تنگاتنگ با روابط قدرتی افراد می باشد. این رابطه و قدرت افراد می تواند مستقیما در انتخاب ضمایر و سایر ساختارهای زبانی حتی در رفتار افراد تاثیرگذار باشد. در هرجامعه ای ، تقریبا نوعی روابط قدرتی درمیان افراد موجود می باشد و این رابطه درنحوه ی استفاده ی آنها در زبان منعکس می شود. بررسی ای...

این مقاله تلاش می کند تا، برای نخستین بار، الگو(های) انطباق در زبان سُهی را بررسی کند. بدین منظور، نخست نظام ضمیری این زبان توصیف و سپس بر مبنای تعامل ضمایر و سایر گرووهای اسمی الگوهای مطابقه و حالت نمایی در این زبان تحلیل می شوند. برایند تحلیل حاضر این است که در زبان سُهی، در زمان حال، مطابقه و حالت نمایی از الگوی فراگیر فاعلی-مفعولی تبعیت می کند. اما، در زمان گذشته، مطابقه الگوی سه بخشی و حالت ...

پسوندهای شخص و شمار در گویش لکی دلفان توزیع گسترده ای دارند و می توانند به گروه­های اسمی فاعلی و مفعولی، حروف اضافه و فعل اضافه شوند. رفتار نحوی یکسان فاعل بندهای لازم و متعدی و تقابل آنها با رفتار نحوی مفعول بند متعدی نشان می دهد که پسوندهای مذکور را نمی توان نشانة ساخت ارگتیو در این گویش تلقی کرد. به علاوه، شواهدی مانند حضور این پسوندها بر روی حروف اضافه، علاوه بر افعال، اولویت میزبانی ستاک ف...

فعل زبان روسی، گونه ای از کلام است، که ویژگی های دستوری متعددی را بیان می کند، و به لحاظ این ویژگی های دستوری- نحوی و چگونگی بیان شخص، آن را به گروه افعال شخص دار و افعال بدون شخص دسته بندی می کنند. تفاوت این دو گروه فعلی، در بیان یا عدم بیان ویژگی های دستوری شخص است. هدف از این پژوهش، بررسی ابزار بیان مقولة شخص در گزاره های فعلی جملات روسی است. معنی دستوری شخص را گاهی وندهای فعلی بیان می کنند،...

مطالب نوشتاری عمدتا برای انعکاس بعضی یا تمام خصیصه های یک بافت ویژه به اذهان آگاه تدوین می شوند. این خصیصه ها اغلب حضورشان و ارتباطشان با متن را از طریق علائم زبانی الفاظ اشاره ای (یا شاخصها) آشکار می کنند، از این رو شاخصها بهترین راهنما برای فهم عوامل محیطی که تفسیر درست متون وابسته به آنهاست می باشند. براساس چنین شناخت کلی، تحقیق و بررسی کنونی جهت یافتن وجود یا عدم وجود عملی ارتباط بین الفاظ ...

شناخت این‌که افراد چگونه باب گفت‌وگو را باز می‌کنند یا چگونه همدیگر را خطاب می‌کنند موضوعی مهم در مطالعات جوامع به‌منظور ایجاد روابط اجتماعی بین افراد است. در این پژوهش رفتار خطاب در گونۀ گفتاری فارسی بررسی می‌شود. در این مطالعه، تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از 43 گویشور فارسی نشان داد که ده نوع اصطلاح خطاب در مکالمات روزمره استفاده می‌شود: اسامی شخصی، عناوین (القاب)، اسامی مذهبی، اصطلاحات شغلی،...

فعل زبان روسی، گونه‌ای از کلام است، که ویژگی‌های دستوری متعددی را بیان می‌کند، و به لحاظ این ویژگی‌های دستوری- نحوی و چگونگی بیان شخص، آن را به گروه افعال شخص‌دار و افعال بدون شخص دسته‌بندی می‌کنند. تفاوت این دو گروه فعلی، در بیان یا عدم بیان ویژگی‌های دستوری شخص است. هدف از این پژوهش، بررسی ابزار بیان مقولة شخص در گزاره‌های فعلی جملات روسی است. معنی دستوری شخص را گاهی وندهای فعلی بیان می‌کنند،...