چکیده حبوه در لغت به معنای بخشش و در اصطلاح اموالی است که از میّت، وجوباً و بلاعوض به پسر بزرگ او داده می شود و ویژ? فقه امامیّه می باشد. حبوه بنابر قول مشهور فقها و قانون مدنی قرآن، لباس ها، شمشیر و انگشتر متوفّی است. در بحث حبوه، به پسر بزرگ محبوٌله، به متوفّی محبوٌمنه، و به اموال موضوع حکم محبوٌبه (یا حبوه) گفته می شود. بنابر دیدگاه برخی فقهای امامیّه در خصوص جایگاه حکم حبوه، این حکم از ضروریّات...

در قرون اولیه اسلامی، انساب نگاری آل ابی طالب چندان گسترده نبود و این رشته، مانند بقیه انساب عرب در کتاب­های عمومی انساب عرب و قریش ثبت می­شد اما از اواخر قرن سوم به بعد با توجه به آموزه­های دینی، مذهبی و جایگاه خاندان پیامبر6 در نزد مسلمانان و به خصوص شیعیان، انساب­نگاری اختصاصی طالبیان شکل گرفت. برای تألیف انساب طالبیان در آغاز از منابع انساب­نگاری عمومی استفاده می­شد اما به مرور زمان و تحت ت...

این مقاله با اشارهای گذرا به پیشینه تاریخی شهر قم به چگونگیپیدایش شیعه و گسترش آن در این منطقه جغرافیایی ایران میپردازدو درصدد یافتن پاسخی برای این سؤا ل است که چرا قم پس ازپذیرش اسلام به عنوان یک شهر شیعی مطرح شد و مذهب تشیع رادر حالی پذیرفت که سایر نقاط ایران هنوز در تردید پذیرش اسلام یاباقی ماندن بر آیین آبا و اجدادی خود بودند . عوامل تأثیرگذار برپذیرش تشیع و گسترش آن در قم کداماند؟نتایج برر...

این رساله در پنج فصل و یک خاتمه تنظیم شده است و در هر فصل مطالب و مباحث به ترتیب از نظر فقه امامیه و مذاهب چهارگانه اهل تسنن و قانون مدنی، بطور مبسوط بیان گردیده است که در این میان عنایت به نظرات و اقوال بزرگان امامیه در همه مباحث ، محور اصلی تحقیق بوده است . برای دستیابی به آراء و نظرات بزرگان شیعه، سعی بر این بوده که از اقوال فقهاء معظم شیعه، چه متقدمین مانند شیخ طوسی، ابن براج، ابن ادریس و.....

با افول مدرسه کلامی امامیه در کوفه از نیمه سده سوم هجری، گروهی از متکلمان امامی و معتزلیان شیعه شده که چندان به نام شناخته نیستند، نمایندگی کلام امامیه را بر عهده گرفتند و با گرایش به اندیشه های معتزله از کلام امامیه در دوران حضور فاصله گرفتند. این پژوهش با تکیه بر مقالات الاسلامیین ابوالحسن اشعری ـ تألیف دهه آخر سده سوم ـ برخی از اندیشه های کلامی این جریان فکری را بازیابی کرده و رویکرد متکلمان...

تحولات فقه سیاسی شیعه، ارتباط مستقیمی با تغییرات اجتماعی جوامع شیعه دارد به نحوی که می توان آن را منعکس کننده خصوصیات یک عصر تاریخی دانست. با شروع عصر غیبت کبری، دوران جدیدی برای جامعه شیعیان امامیه اغاز شد که طی آن، مفهوم جدیدی از مرجعیت دینی در میان شیعیان امامی مذهب که پیشتر تنها مرجع دینی آنها در مسایل فقهی شخص امام و تعالیم او بود، شکل گرفت. در این دوره نظام مرجعیت به شکل مفتی و مستفتی است...

چالشهای نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامی است که ابعاد گسترده ای را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامی، موضوعاتی همچون حسن و قبح عقلی، جبر و اختیار، تفضّلی یا استحقاقی بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن می گفتند، شیعه و معتزله حقوقی را نیز برای بنده قائل بودند. از این میان، حس...

ولایت واژه‌ای است که در آثار بسیاری از صوفیه از آن سخن به میان آمده است؛  بااین‌همه پژوهش در آثار سلطان ‌محمد گنابادی ملقب به سلطان‌ علیشاه، عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم نشان می‌دهد که او در آثار خویش به تقریر معانی جدیدی از ولایت در حوزه عرفان و تصوف پرداخته است. به اعتقاد وی لفظ ولایت که در احادیث مروی از پیامبر اسلام و امامان شیعه ـ علیهم السلام ـ  فراوان به‌کار رفته است به یکی از سه معنا...

یکی از مباحث اساسی در حوزه تاریخ تشیع ، سی تکاملی آن بویژه در ایران می باشد، که متاسفانه کمتر بدان پرداخته شده است. تشیع در طول تاریخ طولانی خود یک سیر تکاملی را پیموده است. که برای درک آن نیازمند توجه به سیر تاریخی تشیع می باشیم. یکی از نقاط عطف تاریخ تشیع عصر ایلخانیان (654-756ه) می باشد. به اذعان بسیاری از مورخین ، شیعه در این دوره توانست به موفقیتهای بسیاری دست یابد. مسلما عوامل بسیاری در ا...

خراسان در عصر سلجوقی ترکیب مذهبی خاصی داشت. منازعات مذهبی و درگیری بین مذاهب مختلف، ویژگیاصلی این دوره است. سیاست های مذهبی حکومت سلجوقیان در تشدید اختلافات فرقه ای تاثیر زیادی داشت.تعصبات مذهبی عمیدالملک کندری و خواجه نظام الملک طوسی سبب شد تا بین حنفیان و شافعیان رقابت هایشدیدی در بگیرد. حملة غزها به خراسان سبب ویرانی و کشتار شدیدی گردید؛ به دنبال این حملة درگیری هایشدید فرقه ای و مذهبی شکل گ...