ایل بختیاری از دوره ی صفویه و پس از آن همواره نقش مهمّی در تحوّلات تاریخی ایران ایفا نموده است. اوضاع سیاسی آشفته ی پایان صفویه فرصتی را برای ایل بختیاری فراهم کرد تا با حضور در عرصه ی حوادث به تکاپوهایی در زورآزمایی قدرت دست برنند. ایل بختیاری در زمان حکومت نادر شاه افشار نقش فعّالی در تحولات سیاسی موجود داشتند، امّا با سیاست تند و خشنی که نادر در برابر آن ها در پیش گرفته بود نتوانستند کاری از پیش...

شرایط جغرافیایی و استراتژی ایران به گونه ای است که علی الدوام در معرض هجوم مهاجمان و اقوام ماجراجو قرار می گرفته، و به همین سبب ضرورت تأسیس نهادهای نظامی و نگهداری ارتش نیرومند را ایجاد کرده است. تمامی حکومتهای که در خلع تاریخ طولانی این مملکت تشکیل شده اند، بی تردید تکیه بر قدرت نظامی خود داشته اند و تا آنگاه که از وجود سپاهیان نیرومند و کارآمد برخوردار بودند توان حفظ و ماندگاری را در برابر شد...

شعر دوره سقوط با ویژگیهای خاص در تاریخ ادب عربی معرفی شده است .تقلید و تکرار و عدم نوآوری شعرا ‘ رشد کمی شعر‘ معماگویی‘بازی با حروف و کلمات ‘ و استعمال بیش از حد صنایع بدیعی ‘از جمله صفاتی است که شعر دوره سقوط را به آن متصف نموده اند . شرف الدین انصاری از شعرای قرن هفتم این دوره است . اغراض شعری او به مدح اختصاص یافته و فقط سه مورد رثاء در کل دیوان او ملاحظه می شود . او ابیات امرؤالقیس ‘ متنبی ...

بدون تردید هاتف اصفهانی یکی از مشهورترین شاعران دوره بازگشت ادبی در عصرهای افشاریه و زندیه است. متأسفانه مقام شعر و شاعری او چنان که باید و شاید شناخته نشده است. عقاید و افکار متنوّع او، توجّه به صورخیال، مزیّن ساختن اشعارش به آرایه های گوناگون لفظی و معنوی بویژه بهره گیری او از آیات قرآن و احادیث، اسطوره های مذهبی و ملّی، استعمال اوزان متناسب با افکار عاشقانه و عارفانه و توجّه بیش از اندازه به عشق ...

شعر همواره با حوادث روزگار و دگرگونی های جامعه همراه و وسیله ای برای بازتاب آن بوده است؛ از جمله شعر عربی که سند ثبت تمام وقایع تاریخی از زمان پیدایش آن تا دوره کنونی بوده است. جنگ از جمله حوادثی است که جلوۀ ویژه ای در شعر و ادبیّات دارد. در این میان، جنگ های صلیبی نسبت به دیگر جنگ های صورت گرفته در تاریخ و سرزمین های اسلامی،  مدّت زمان بیشتری به درازا کشید و آثار فراوانی از خود در سروده های عربی...

یکی از ویژگی های شعر دوره مشروطه، بهره برداری شاعران از عناصر اسطوره ای است. شاعران با اشاره به نام و وقایع زندگی شاهان و پهلوانان ایران باستان، کوشیده اند مخاطبان خویش را به تحرک وادارند. هر چند شاعران برجسته عصر مشروطیت کمابیش به این امر توجه داشته اند، اما شیوه برخورد آنها با عناصر اسطوره ای یکسان نیست. در این میان، شاعرانی چون ادیب الممالک و بهار با برداشتی کلاسیک گونه و معتدل در معرفی اساط...

اگـر بتوان ادبـیات را آیـینة جامـعه دانسـت که در آن فــراز و فـرود فرهــنگ و انـدیشـه بازتابانده می شود، سنّت پذیری و سنّت گذاری و نیز سنّت و نوآوری در آن جایگاه بارزی دارد. برای شناخت هر چه بیشتر این جایگاه، مباحث جریان شناسی ادبی، به خوبی می تواند پژوهشگر را با عوامل برون ساخت و درون ساخت ادبیات، «تحوّل» در چارچوب پویایی و «انحطاط» در چارچوب ایستایی و دلایل این پویایی و ایستایی آشنا کند. جریان شن...

محور اصلی این مقاله بر این نکته استوار است که محمد علی بیک، نقاشباشی شاه طهماسب دوم و نادرشاه علاوه بر اینکه از بازماندگان علی قلی بیک جبادار، نقاش فرنگی ساز دوره شاه عباس دوم، بلکه پدر محمد باقر، نقاش نامدار دوره زندیه و اوایل قاجاریه هم هست. نکته دیگر این مقاله اثبات این فرضیه است که محمدباقر هم پدر محمد حسن اصفهانی، نقاش زیرلاکی دوره قاجار است. سومین نکته که در این مقاله تائید شده اینست که م...