ادبیات فارسی – چه شعر و چه نثر – آمیخته با مطالب اخلاقی ، عرفانی و تربیتی است . گویی ادبیات بدو ن آنها بی روح و جان است و فارسی زبانان با چنین ویژگی به ادبیات خو گرفته اند . سعدی از میان دیگر همترازان خود نسبت به مسائل تربیتی و اخلاقی عنایتی ویژه داشته و حتی به این مهم در مدح پادشاهان نیز توجه کرده است . از آنجا که در گلستان ، بخصوص در باب های هفتم و هشتم ، موضوعات تربیتی فراوان مشاهده می شو...

ناصرِخسرو قبادیانی شاعر بزرگ و از نابغه های بزرگ فکری قرن پنجم هجری است و در زمینه های مختلف دینی، حکمی، فلسفی سخن گفته است. در مورد فلسفی و حکمت آمیز بودن اشعار ناصرخسرو غلامحسین یوسفی چنین بیان نموده اند: «مفاهیم فلسفی و آراء حکمت آمیز هرچند گاهگاه شعرش را پیچیده و دشواریاب می کند خواننده را به ژرف نگری ها و افق های تازه نیز رهنمون می شود که ادراک آن ها برای اندیشه های جوینده و دور پرواز متضمن...

شیخ اشراق، شهاب الدین سهروردی، با تکیه بر میراث کهن ایران باستان و حکمای یونان و تاملات ویژه در آیات قرآن، حکمت اشراقی خویش را بر بنیان نور، استوار کرد. در اندیشه ی این حکیم، حکمت، منحصر در حکمت بحثی نیست؛ بلکه حکمت بحثی مقدمه ای برای حکمتی بالاتر و شریفتر به نام حکمت ذوقی است و بدین طریق، حکمت ذوقی را که در سیر تحول فلسفه، تا حدی رو به فراموشی رفته بود بار دیگر احیاء نمود. او در حکمت خود نوآور...

ناصرخسرو اصیل ترین شخصیت ادبی قرن پنجم هجری است. او به گفتۀ خودش تا حدود چهل و سه سالگی دبیر پیشه و متصرف در اموال و اعمال سلطانی بوده و زندگی توأم با عیش و رفاهی داشته است. در این هنگام در افکارش تغییری حاصل می شود و تصمیم به سفر حج می گیرد، و سفر هفت ساله ای را به سوی دیار مغرب می آغازد، که در اثنای آن چهار بار حج می گذارد و ایران و ارمنستان و شام و مصر و تونس و سودان و جزیره العرب را سیاحت م...

ابوتمّام از شاعران بزرگ و نوآور در شعر عربی است. در دیوان او نمونه هایی از آرایه های ادبی و تعابیر شاعرانه را می توان یافت . بعدها بسیاری از شعرای ادب عربی و فارسی متأثّر از مضامین شاعرانه او بوده اند . در این پژوهش ابتدا مقدّمه ای در شرح زندگانی ابوتمّام ، نوشته هایی درباره او ، روی آوردنش به شعر، سفرها، کسب شهرت و منصب، ارتباطش باشاعران هم عصرش، ویژگی های شخصیتی، فکری و شعری اش، شعر دوره عبّاسی، م...

میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، نا شناخته و نازک خیال شبه قاره هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکره ها و تاریخ ها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهم ترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینه ای سرشار از مضامین و بن مایه های غنایی است. فضای کلّی...

جورج شکور (1935 - ... ) شاعر و ادیب لبنانی مسیحی، از شاعران برجسته جهان عرب و لبنان می باشد. ویژگی عمده شعر شکور که وی را از شاعران دیگر متمایز نموده است، پایبندی به قالبهای کلاسیکی شعر عرب و بویژه غزلهای عاشقانه نسبت به اهل بیت (ع) می باشد. او در اکثر اشعار خود به سه موضوع حبّ، حریه و حکمت می پردازد. به همین خاطر او به شاعر "حاءات" مشهور گشته است. از جمله دیوانهای وی که در بین جهان اسلام مشهور...

کیده بدون شک زهد و حکمت و موعظه از مهمترین موضوعات شعری در ادب عربی وفارسی به شمار می آید که این موضوع در این دو ادبیات سهم زیادی را به خود اختصاص داه است، زیرا شعر زهد تأثیر زیادی در پالایش نفوس بشری دارد. شعرای زاهد در خلال اشعارشان به تصویر احساسات و دریافتهای پنهان خود پرداخته اند تا از تجربه های فردی خود پرده بردارند. شعر زهد در ادبیات عربی و فارسی جایگاه والایی را به خود اختصاص داده است...