هر چند عین القضات تفسیری مستقل از قرآن مجید از خود به یادگار نگذاشته است، امّا سراسر آثار او مزیّن به آیات قرآن و تفسیر و تأویل آنست. او مراتب فهم قرآن را در چهار مرحله خلاصه می نماید: الف- مشاهده­ی کلمات به شکل حروف متّصل ب- عرضه ی جمال قرآن به شکل حروف منفصل ج- تحول حروف به نقط د- محو نقط و قرائت بیاض قرآن در فهم این مراتب، درک معنی و جایگاه حروف و نقط از دیدگاه عین القضات اهمّیت خاصی دارد. در ای...

بی شک عرفان ابن عربی مبتنی و متکی بر قرآن، روایات و مکاشفه است، اما در رویکرد او به قرآن تفاوتهائی با دیگران وجود دارد، واساسی ترین مبنای او مکاشفه و افکار حاصل از این مکاشفات است که مکتب تفسیری او را از سایرین متمایز می گرداند. ابن عربی با اینکه به الفاظ و ظواهر قرآن سخت پایبندی نشان می دهد، دو اصل را مورد توجه قرار می دهد: یکی اینکه در فهم آیات نباید قابلیت وقدرت فهم گیرنده را مورد بی توجهی ق...

آموزه‌های وحیانی و فرازمند قرآن کریم در دو گروه کلی آیات محکم و متشابه، نازل شده‌‌است. محکمات کلید فهم متشابهات می‌باشند، و نیاز تفسیری قرآن را به منابع مستقل و بیرونی رفع می‌نمایند. بر خلاف پندار ظاهرگرایان و اخباریان، قرآن مستغنی از هرچیز دیگر در فهم مراد و مقصود است. البته این به معنای استغنا از معلم الهی؛ نبی و وصی معصوم، برای آموزش کیفیت ارجاع متشابه به محکم و بیان جزئیات و تفصیل احکام و ت...

یکی از اصول مهم در ترجمه وفاداری به متن اصلی یا برابریابی است. از این روی، علاوه بر تسلط بر دستور زبان مبدأ و مقصد، لازم است مترجم از بافت فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و غیره متن مورد ترجمه نیز آگاه باشد. این مسأله در ترجمه متون مقدس از جمله قرآن کریم از اهمیت بیش‌تری برخوردار است. در مقاله حاضر، با تکیه بر رویکرد تحلیل گفتمان، سه ترجمه فرانسوی سوره توحید با یکدیگر سنجیده شده است تا مشخص شود که کدام...

بررسی دیدگاه های گوناگون درباره بطون و ژرفای قرآن است. نویسنده با تقسیم دیدگاه های موجود راجع به بطون قرآن به دو بخش مدلول گرا - یعنی دیدگاه هایی که ژرفایی را ناشی از خصوصیت معانی کلمات و آیات می داند، و دلالت گرا - که ژرفایی را معلول چگونگی دلالت الفاظ می داند - از بخش نخست به چهار نظریه پرداخته و آنها را نقد کرده است، سپس در بخش دوم از شش نظریه سخن گفته است و برخی را نقد و بعضی را تأیید نموده...

 در این گفت‌وگو پاسخهاى استاد معرفت به پرسشهاى چندى در باب فهم قرآن گزارش شده است. در آغاز این پرسش مطرح مى‌شود که آیا فهم قرآن ممکن است یا نه و در صورت امکان، معیار فهم صحیح و معتبر چیست؟ استاد معرفت پس از بیان هدفِ طرحِ نسبى بودن فهم قرآن از سوى کسانى و زمینه نداشتن آن در رابطه با متون دینى اسلام، به پرسش فوق پاسخ داده و معیار فهم را وضع معرفى مى‌کند. سپس به این پرسش که آیا قرآن زبان خاص دارد ی...

فهم و تفسیر کانون هرمنوتیک قرار گرفته و هرمنوتیست های بسیاری چون شلایر ماخر، دیلتای، هرش، هایدگر، گادامر و... این دو اصطلاح را به بحث و بررسی نشسته اند. در دانش تفسیر نیز فهم و تفسیر بسیار پرکاربرد نموده، تا آنجا که علامه طباطبایی در جای جای تفسیر المیزان، فهم را به تعریف نشسته، قرآن را فهم پذیر خوانده، از انواع فهم سخن گفته و در بحث تفسیر، تفسیر را تعریف کرده، روش تفسیر آیات را شرح کرده و هدف ...

 این متن در صدد نقد و بررسى و پاسخ به شبهات ظاهرگرایان در فهم و تفسیر قرآن است. فهم و برداشت از قرآن، در طول تاریخ تفسیر، گرفتار دو رویکرد نادرست بوده است؛ تأویل‌گرایى بى‌ضابطه و برداشت‌هاى باطنى و دیگر جمود و سطحى‌نگرى و ظاهرگرایى که به تعطیل شدن عقل در مقام فهم قرآن و کند شدن حرکت علمى انجامید. نویسنده، نخست به تبیین این رویکرد و ارائه نمونه‌هایى از آن پرداخته و سپس شبهات کلى ظاهرگرایان در مق...

هرمنوتیک دانشی است که از قدیم الایام مورد توجه اندیشمندان مختلف در تمدن های گوناگون بوده است. در جهان اسلام نیز همانند ملت های دیگر این دانش مورد توجه بوده است. اگرچه مسلمین کتاب مستقلی با این نام تالیف نکرده اند اما به طور خاص در تفاسیر مختلفی که برای قرآن به رشته ی تحریر درآمده است مباحث دانش هرمنوتیک را ذکر کرده اند. از جمله متفکران بزرگ اسلامی که به این مسئله پرداخته است ملاصدرا می باشد. او...