نظریه تکامل زیستی از دو جزء اصلی نیای مشترک و انتخاب طبیعی تشکیل می‌شود. این نظریه به اواسط قرن نوزدهم و آراء داروین باز می‌گردد. صاحب نظرانی گفته‌اند که پیش از این، برخی مسلمانان مانند اخوان‌الصفا، ابن مسکویه و بیرونی، نظریه تکامل زیستی را طرح کرده بودند. ما بویژه آراء ابراهیم‌زاده، مطهری و اذکایی را مطرح می‌کنیم. در برابر اینان، مخالفان مانند نصر و فلاطوری، این تقدم را رد کرده‌اند. نصر معتقد ...

ساحت تاریخ و منزلت معاریف را می‌توان به دور از هر شائبه و خطا، به سرانگشت پژوهش‌های علمی و مطالعات گسترده و مستند، تبیین و تدوین ساخت. لیکن در این میان پاره‌ای از رخدادها و حکایات پیشینیان، چنان در هاله‌ای از ابهام و تاریکی قرار دارد که مجال بسیاری را برای محققان صاحب نظر می‌طلبد، تا به درستی در آن غور کرده و چراغ روشنی را بر فضای ظلمانی آن بیفروزند. یکی از مصادیق بارز چنین مفروضه‌ای، تامل بر ح...

از آن جا که نوع نگرش متدیّنان، نسبت به پلورالیسم دینی در زندگی آنان تأثیر بسزایی داشته و در تعاملات اجتماعی روزمره و در برخورد با طرفداران ادیان و مذاهب دیگر کاربرد دارد و نیز با توجه به اینکه برداشت های متفاوت از این مساله می تواند درقلمرو اقتصاد، سیاست، فرهنگ ودین تأثیرگذار باشد ، در این پژوهش قصد داریم آثار اعتقاد به پلورالیسم دینی در متدیّنان را مورد بررسی قرار دهیم. لذا با تکیه بر آرای دو تن...

معنویت و رویکردهای مختلف به آن ، از مباحث مهم کلام جدید و دغدغ? کثیری از متفکران و محققان این حوزه است که در قرن حاضر بسیار به آن توجه شده است . در بین متفکران مسلمان ، چهار اندیشمند که در عین برخورداری از اشتراکات عقیدتی – فرهنگی ، رویکردهای نسبتاً متفاوتی بر این مقوله دارند . آیت اللّه عبداللّه جوادی آملی ، سید حسین نصر ، عبدالکریم سروش و مصطفی ملکیان که هر چهار دین پژوه مسلمان ، شیعی و ایرانی...

این مقاله نزاع کُربن و حائری پیرامون اطلاق فیلوسوفی و تئوسوفی بر فلسفه اسلامی در محافل غربی را می­کاود؛ از نظر کربن و پیروانش اطلاق فلسفه به معنای غیردینی و مصطلح آن در غرب بر فلسفه اسلامی رسا نیست و با بخش مهمی از آموزه­های آن در تعارض است. بدین منظور واژه تئوسوفی نظر به معنا و موارد کاربرد آن از آغاز فلسفه در یونان تاکنون ترجیح دارد. در طرف مقابل، حائری که فلسفه اسلامی را در اصل هلنیکی و کار ف...

یکی از مفاهیم نیازمند بررسی در تاریخ اسلام و ایران، به‌ویژه در دورة صفوی، مفهوم سیادت است. گرچه این مفهوم از آغاز تا دورة صفویه مسیری انقباضی (هاشمی، طالبی، علوی، و فاطمی) طی کرد، دربارة انتساب سیادت (پدری یا مادری) دیدگاه‌های تازه‌ای نیز پدید آمد. نگارندگان این مقاله موفق شدند دو رساله به نام‌های الاشراف علی سیادة الاشراف تألیف سیدحسین ‌بن مجتهد کرکی (د 1001ق) و رسالة فی اولاد البنات یا اثبات ...

مقاله‌ای با عنوان «تبریز، شهر بدون گدا: مطالعه جامعه‌شناختی مواجهه شهروندان با پدیده تکدی‌گری» از سیدحسین سراج‌زاده، توکل آقایاری هیر و نشمین خضری در مجله مسائل اجتماعی ایران (بهار و تابستان 1396) به چاپ رسید که در آن برخی نارسایی‌ها به چشم می‌خورد که مبنای نقد حاضر قرار گرفته است. آگاهی از این نارسایی‌ها شاید بتواند مانع از تکرار آنها شده و تحقیقات آتی را در مسیر درست‌تری قرار دهد. مقاله مذکو...

ماهیت و آثار معاملات هرمی در فقه و حقوق ایران، اثر دکتر رسول مظاهری کوهانستانی و سیدمهدی نصر اصفهانی، کتابی است که مجمع علمی و فرهنگی مجد، در سال 1394، آن را منتشر کرده است. نویسندگان این اثر، ماهیت و آثار معاملات هرمی را از منظر فقه و حقوق ایران، مطالعه تطبیقی کرده­اند. گرچه نویسندگان تلاش شایسته­ای در تدوین کتاب انجام داده­اند، اما کتاب مزبور، دارای برخی اشکالات شکلی و محتوایی است که رفع آنها...

یکی از کهن‌ترین متون عربی در زمینۀ تعبیر خواب التّعبیر القادری اثر نصر بن یعقوب دینوری نگاشتۀ سال 397ق است. ترجمۀ فارسی کهنی از این کتاب با نام کتابُ الناصری فی ترجمة کتاب القادری فی التّعبیر توسّط سراج‌الدّین عبدالعزیز الیزدی در سال ۶۹۲ق به انجام رسیده که از دیدگاه زبان فارسی اهمیّت دارد. نسخۀ منحصربه‌فرد این ترجمه در سال‌های اخیر شناسایی شده و به همین دلیل در منابع تاریخ نگارش‌های...

توغ از جمله علَم های مذهبی است که از جنبه های مختلف آیینی، دینی، مرد مشناختی و هنری درخورپژوهش است. به ویژه کتیبه های توغ ها که به طور عمده دربرگیرنده سوره ها، آیات قرآنی، اسماءالحسنی،اسامی چهارده معصوم، صلوات کبیره و دیگر ادعیه است، می تواند جهت گیری های کلی آنها را که بیشترمبتنی بر حاج تخواهی، تسبیح و ذکر خداوند و یادکرد از معصومین و استمد اد و نصر ت خواهی وآرمان های تشیع است، عرضه کند. این تو...