یکى از راه هاى شناخته شده در نظام هاى مختلف حقوقى براى دریافت مستقیم آراى عمومى است که در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران و نیز در فضاى سیاسى کشور مورد توجه واقع شده است. براى پاسخ به این سؤال که «آیا موضوع همه پرسى هم باید از نظر مغایرت با موازین اسلامى و اصول قانون اساسى مورد بررسى شوراى نگهبان قرار بگیرد یا نیازى به این کار نیست»، ناچار به آشنایى با تعریف، اهداف و گونه هاى مختلف همه پرسى هست...

«حقوق شهروندى» از جمله مفاهیمى است که اخیراً در گفتمان سیاسى و اجتماعى جامعه رونق گرفته است. این مفهوم ترجمان حقوق و آزادى‌هاى اساسى و عمومى جامعه بوده و اساسى‌ترین نیازهاى هر ملتى را در برمى‌گیرد. اگرچه شهروندى تنها شامل حقوق نیست و با مجموعه‌اى از تعهدات در قبال آن متوازن مى‌شود اما این آگاهى از حقوق است که شهروندان را نسبت به وظایف خود آگاه و متعهد مى‌کند. بنابراین باید نسبت به آگاهى همه مردم...

از آنجا که اسطوره و نماد در بازنمود تحولات فکرى فردى و اجتماعى مى‏تواند نقشى عمیق ایفا کند، در این مقاله مى‏کوشیم با بررسى کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امین‏پور، به تحلیل گفتمانى آثار او مبادرت کنیم. شایان ذکر است که اسطوره‏ها عینى شدن تجربه اجتماعى بشرند و مى‏توانند بیانگر اوضاع اجتماعى مخاطبان خود باشند و به مخاطبان خود کمک کنند تا دنیایى را که در آن زندگى مى‏کنند بهتر درک نمایند. امین‏پ...

این مقاله میزان تأثیر اسطوره و بن مایه هاى آن را در اشعار سه شاعر معاصر عرب: بدرشاکر سیّاب، أدونیس، و عبدالوهاب بیاتى بررسی مى کند. اطلاق نام شاعران تموزى برآن­ها، به واسطه کثرت استفاده از اساطیر، به ویژه اسطوره ى "تموز" است. این شاعران بر اثر تحولات موجود در جامعه عرب آن روزگار و استعمارگرى دول اروپایى و در نتیجه احساس غربت و پوچى و فرار از واقعیت به دنیاى تازه در دامان میراث کهن پناه مى برند. ...

در آثار اولین نسل از داستان‌نویسان ایرانى از جمله سیمین دانشور، بسیارى از ویژگی‌هاى مکتب رئالیسم را می‌توان دید. مجموعه داستان "به کى سلام کنم؟" از موفق‌ترین آثار این نویسنده به شمار می‌رود. در مقالة حاضر، بازتاب انواع رئالیسم از جمله انتقادى، نمادین و اجتماعى در دو حوزة فرم و محتوا در این مجموعه‌داستان بررسى شده است. ویژگى‌هاى محتوایى در دو بخش مسائل سیاسى- اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى ایران به‌و...

ورود اسلام به شبه‌‌‌‌‌‌‌‌قاره هند افزون‌‌بر تحولات مذهبی، تحولات و تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به‌‌دنبال داشت. یکی از مهم‌‌‌‌ترین جلوه‌‌‌‌های این تحولات، ایجاد سنّت تاریخ‌‌‌‌نگاری بود. نخستین دورۀ تاریخ‌‌‌‌نگاری در هند هم‌‌‌‌‌‌‌‌زمان با فتح آن توسط «محمدبن‌‌قاسم» بوده و نخستین اثر در این زمینه کتاب «فتح‌‌‌‌نامۀ سند» (چچ‌‌نامه) است. اصل این اثر در سدۀ ‌‌‌‌‌‌‌‌سوم ﻫ.ق نوشته ‌‌‌‌شده‌‌است که ...

مباحث مربوط به قرآن و علوم تجربى سابقه اى هزار ساله دارد، که گاهى تحت عنوان استخراج علوم از قرآن، تفسیر علمى قرآن یا روش برداشت علمى از خوانده مى شود و در طول تاریخ تفسیر با فراز و نشیب هایى مورد توجه مفسران و دانشمندان اسلامى و حتى غیر مسلمانان بوده است. این مسأله از طرفى به تفسیر و از طرف دیگر به اعجاز علمى قرآن و از طرف سوم به علوم تجربى مرتبط است از این رو مباحث بین رشته اى و پایه اى براى م...

 سیر تاریخى »آیات الأحکام« در عصر تابعین مورد بررسى قرار گرفته است. عصر تابعین، عصر شکوفایى و گسترش فقه قرآنى به شمار مى‌آید. در این برهه، دگرگونى‌هایى در پژوهشهاى فقهى - قرآنى پدید آمد و در بستر آن، نهال مذهبهاى فقهى شکوفه زد و رو به رشد نهاد. مهم‌ترین آموزگاران صاحب مکتب تابعین، امام على(ع)، ابى بن کعب و ابن مسعود بوده‌اند.  در زمان تابعین، گرایشهاى گوناگون کلامى سیاسى و فقهى شکل گرفت. فاصله...

 بررسى نقش علم اسباب نزول در تفسیر آیات وحى و بهره ورى از تفسیر آیه در جهت ارزیابى و نقد سبب نزول است. شکل روایتى اسباب نزول، کثرت اسباب نزول رسیده از طریق اهل سنّت، تأثیر پذیرى از اسرائیلیّات، تسامح و تساهل در برابر اسرائیلیّات و مسأله دار بودن راویان، اهمیّت نقد اسباب نزول و شناخت ملاکهاى آن را دو چندان مى‌سازد. از سوى دیگر، افزون بر ضعف‌هاى سندى، روایات اسباب نزول به لحاظ دلالت و محتوا با ضعفهاى...

 دیدگاه‌هاى قرآن و لیبرالیسم غربى در مورد »حق آزادى« به صورت تطبیقى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. دست‌یابى به آزادى و رهایى از قیدها و محدودیّت‌ها، یکى از پرشورترین آرمانهاى بشر به شمار مى‌آید. از این‌رو، در مکاتب مختلف تعاریف گوناگونى را بهع دنبال داشته است. لیبرالیسم غربى - مکتب رهایى - در تعریف آزادى با تأکید بر دیدگاه‌هاى »رفتارگرایانه«، دچار محدود نگرى شده و دو بعد آزادى را »ارتباط انسان...