در دوران قاجار که مقارن بود با تحولات بزرگ فرهنگی و اجتماعی درایران از جمله انتقال علوم دقیقه از حوزه به مدرسه، به دانشمندی جامع بهنام میرزا ابوتراب برمی خوریم. وی به مسأله تثلیث زاویه پرداخته و در رسالهدر معرفت وتر ثلث قوس معلومه الوتر، راهی نوین برای حل آن گشودهاست. مقاله حاضر درصدد روشن نمودن شرایط زندگی و شخصیت میرزاابوتراب و نیز معرفی رساله و تبیین راه حل اوست.

فرآیند مدرن سازی و اصلاحات تجددگرایانه در دوره ی ناصری، جنبه های گوناگون حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی جامعه ی آن روز را در بر گرفت. اساسی ترین عنصری که در فرآیند مدرن سازی در این دوران مؤثر واقع شد، عنصر نقد و اندیشه ی انتقادی است. در مقاله حاضر، ضمن بررسی جایگاه های ظهور گفتمان انتقادی، ویژگی های این گفتمان و نتایج حاصل از رواج آن ارزیابی و نشان داده شده است. که علی رغم تنوع کانون ها...

گفتمان مذهبی عهد قاجار متاثر از عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی از طرفی دچار نوعی عوام زدگی و شعارگرایی و از طرف دیگر، بیگانه با وضع جدید اجتماعی شده بود. در این میان، اماکن مذهبی در نگاهی کلی، با وجود تعدد و تنوع درخور تامل، چندان قادر به ایفای رسالت ذاتی خود در هدایت و اصلاح و ارتقاء گفتمانی جامع و مانع، در عرصه مذهبی نبودند؛ مگر مساجدی که در کنار کارکرد عبادی خود، فعالیت های علمی ...

"گفتمان زیبایی" را می توان شیوه ای تلقی نمود که افراد و گروه ها برای سخن گفتن درباره زیبایی به عنوان نظامی از رمزگان و نشانگان مرتبط با بدن به کار می گیرند. این نظام طی فرایند تاریخی، درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرت های موجود اجتماعی شکل می گیرد. در پژوهش حاضر سعی شده است با برگزیدن نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه سیر تحول تاریخی پدیده ی زیبایی و تاثی...

هدف این پژوهش بررسی جایگاه نگارش زنان در مطبوعات مشروطه با تأکید بر روزنامه زبان ­زنان به سردبیری ­صدیقه ­دولت­آبادی است که یکی از برجسته­ ترین مطبوعات زنان در اواخر دوره قاجار (1298 شمسی) به‌شمار می‌رود. روزنامه ­ای که حاوی مطالبی چون برابری ­جنسیتی و توجه به حقوق اجتماعی زنان، ازجمله تساوی­ ِحقوق اجتماعی با مردان و مشارکت سیاسی زنان بود و نقشی اساسی در بیداری و آگاهی زنان ایرانی داشت. این پژوه...

در میان مردان دربار قاجار، عباس میرزا، قائم مقام و امیر کبیر از پیشگامان نوگرایی و توجه به تمدن اروپا بودند. اما حدود آشنایی زنان دربار قاجار با تمدن غرب مشخص نیست. این پژوهش با تکیه بر سه زن عصر ناصری یعنی مهد علیا مادر، عزت‌الدوله خواهر و تاج‌السلطنه دختر ناصرالدین شاه، حدود آشنایی زنان را با دانش و از سوی دیـگر با استعمار غـرب بررسی می‌کند. به نظر می‌رسد زنان دربار قاجار در جهت گسترش مظاهر ع...

در این تحقیق با هدف گردآوری منابع تصویری و اطلاعاتی از ظروف سفالی و سرامیکی دوره ی قاجار ، سفالینه های منقوش این دوره مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند و بر اساس شیوه ی ساخت و تزیین ، طرح و نقش سفالینه طبقه بندی شده اند که پس از بررسی، ویژگی های هنری ظروف سفالی و سرامیکی دوره ی قاجار در طرح و تزیین تبیین گشته است. در نمونه های دوره ی قاجار در نقش و تزیین علاوه بر پایبندی به شیوه های ساخت و تزی...

بیشترین نقوش در فرش های دوره صفوی و قاجار را نقوش گیاهی فرا می گیرد و تعداد اندکی از نقوش از به صورت حیوانی و انسانی می باشد.تفاوت ها و شباهت های زیادی میان نقوش گیاهی دوره صفوی و قاجار وجود دارد ولی نقوش گیاهی موجود در دوره قاجار به نوعی تکامم یافته ی نقوش در دوره صفوی می باشد و تنها تعدادی طرح جدید به آن ابافه گردیده است

جامعه ایران در دوره قاجار به عنوان جامعه ای پیش مدرن و سنتی دچار تحولات ویژه ای شد. ورود فکر تجدد عامل اصلی ایجاد این تحولات بود. تجددی که نتایج سیاسی شکست آن سبب روی کارآمدن سلسله پهلوی گردید و تحولاتی را نیز در جامعه ایرانی دوران پهلوی بر پایه ی همین تفکر تجددخواهی شکل داد. تغییر و تحولاتی که در دامنه ی آن بحث تحول پوشاک ایرانیان نیز مطرح می شود. مطالعه و پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع تحقیقات...

مروری بر نقش زنان در طول تاریخ مکتوب ایران نشان می دهد که همیشه زنان، جویای مشارکت و فعّالیت سیاسی و اجتماعی بوده اند. نمونه های این فعّالیت ها را با ورق زدن صفحه های کتاب تاریخ کشورمان می توان یافت؛ چراکه بررسی و تحلیل میزان سهم و نقش زنان ایرانی در وقایع و رویدادهای سیاسی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دوره های مختلف تاریخ، یکی از مهم ترین مباحث و مسائل جامعه شناسی تاریخی است. از این رو، ...