شهر غزنه واقع در ایالت زابلستان با برخورداری از موقعیت جغرافیایی مناسب، در روزگار باستان تا دوره اسلامی، مرکز حکومت خاندان‌های قدرتمند و شاهد حوادث گوناگون بوده است. این شهر، به سبب همسایگی با خراسان، سیستان و هند، همچنین قرار گرفتن در مسیر کابل ـ قندهار و ارتباط با مراکز تجاری مهم آن روزگار مانند بامیان، از نظر اقتصادی مهم و قابل توجه حاکمان بود. غزنه در دوره اسلامی، با حضور سلاطین غزنوی (حک: ...

نویسندگان در این مقاله، سروده‌های تمثیلی مهدی اخوان ثالث، در دو مجموعۀ «زمستان» و «آخرِشاهنامه» را بازخوانی و بررسی کرده‌اند. بدین منظور، درونمایه و محتوای تمثیل‌های به کار رفته در سروده‌های دو مجموعه شعر یادشده را با تکیه بر منابع معتبر، مطالعه و بررسی نموده و دریافته‌اند که شاعر در این دو مجموعه، به روشی تازه دست یافته و اغلب شعرهای خویش را به شیوه‌ی تمثیلی و روایی سروده است. این تمثیل‌ها به‌و...

روش گفتمان انتقادی از جمله رهیافت‌هایی است که پس از انقلاب پساساخت‌گرایی، به حوزه‌های نقد معاصر راه یافته است. این شیوه در پی بررسی ساز و کارهای قدرتی است که نه‌تنها بر ارتباط اجتماعی بلکه بر شیوه‌ی اندیشیدن نیز تأثیر می‌گذارد. نگارنده در این مقاله‌ کوشیده ‌است‌ با بررسی سفرنامه‌ی ناصرخسرو نشان دهد که چگونه، علاوه بر نگاه فردی، ایدئولوژی حاکم بر جامعه‌ی روزگار ناصر خسرو نیز در نگرش او نسبت به ج...

سعدی با وجود این‌که اصل آزادی و اختیار انسان را هرگز به‌طور کامل نفی نکرده، به شدت تحت‌تأثیر اندیشه‌های جبرگرایانه و تقدیرگرایی ناشی از آن بوده است. اغلب سعدی‌ پژوهان در ریشه‌یابی جبرگرایی‌ وی، اندیشه‌های اشعری را مهم‎ترین عامل دانسته‌اند؛ در حالی‌که این رویکرد ریشه‌ها و سرچشمه‌های کهن‌تری دارد و چنان‎که یافته‎های این پژوهش نشان می‌دهد، سعدی جدا از اقتضای اوضاع سیاسی و مذهبی و اجتماعی خاص روزگا...

اخوانیه و اخوانیه­سرایی یکی از گونه­های دیرپای ادبیات فارسی و جزو زیرشاخه­های ادب غنایی است که شاعران از سده­های نخستین ادب فارسی، بدان توجه داشته‌اند. اخوانیه به اشعاری گفته می­شود که میان دو شاعر که با یکدیگر رابطه­ی دوستی و برادری دارند، رد و بدل می­شود. درون‌مایه­ی اخوانیه­ها بسیار گسترده است؛ امّا بیشتر حول محورهای: ستایش از دوستان اهل فضل و ادب، احوال‌پرسی­های دوستانه، شکوه و گلایه­های خصو...

هدف مقاله حاضر بررسی و ارزیابی کتاب ترکان غزنوی و سلجوقی: شعر به عنوان منبعی برای تاریخ ایران است. در کتاب اخیر هدف اصلی مولف به کارگیری محتوای شعر فرخی سیستانی در روزگار غزنویان و امیر معزی در روزگار سلجوقیان به منظور تکمیل داده های منابع تاریخ نگاری بوده است. بنابراین در این مقاله پرسش چنین است: مولف تا چه اندازه در دستیابی به هدف اخیر موفق بوده و تا چه حدی اصول علمی در این زمینه رعایت شده اس...

گلستان و بوستان، به عنوان دو اثر برجسته ی بازمانده از قرن هفتم هجری، علاوه بر ارزش ها و برجستگی های هنری و ادبی، از جهت اجتماعی و جامعه شناسی عصر خویش نیز دارای ارزش و اهمیت خاصی است، این دو اثر مانند آیینه ای، سیمای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی روزگار سعدی را با شفافیت کامل منعکس می سازد، سعدی در این دو اثر درباره همه ی جنبه های زندگی فردی و اجتماعی مردم آن روزگار سخن گفته است، از طریق این ...

روزگار هخامنشی باشکوهترین ادوار تاریخ ایران است. در این روزگار ایران زمین در تمام عرصه های سیاسی ؛اجتماعی ؛ اقتصادی ؛ نظامی ؛ مذهبی ؛ هنری و معماری به شکوفایی می رسد. پارسیان آریایی بودند و در هزاره ی دوم پیش از میلاد ؛ وارد ایران می شوند و نخستین امپراتوری بشریت را تشکیل می دهند. آنان در کشورداری و نگرش سیاسی – مذهبی؛ طرحی نو در جامعه ی بشری می اندازند و نظام اداری بسیار پیشرفته و توانمند شکل ...

چکیده: شعر فارسی با موسیقی پیوندی عمیق دارد و گونه های مختلف موسیقی را بدون فهم درست شعرآن نمی توان بخوبی درک کرد. تصنیف و ترانه از جمله گونه های ضربی (ریتمیک )در موسیقی ایرانی است که همراه ریتم و رنگ ، معمولا بعد از یک آواز یا بداهه خوانی و بداهه نوازی طولانی اجرا می شود؛ عنصر شعر در این گونه های موسیقایی نیز از اهمیت بسیاری برخور دار است وگرچه در تعریف و تلقی از آنها نظر یکسانی دیده نمی شود ...

بررسی محتوایی ناظر به بررسی معانی، مفاهیم و درون مایه هاست. این نوع بررسی برای درک سبک فردی شاعر یا نویسنده ضروری است و بدون توجه به آن نمی توان به تحلیل درستی از آثار و متون ادبی دست یافت. اهمیت جایگاه دو شاعر مطرح در این پایان نامه (محمدتقی بهار و مهرداد اوستا) در میان شاعران معاصر ایران، سبب ساز بررسی اشعار آنها و مقایسه ی وجوه اشتراک و افتراق آن گردید. نتایج تحقیق بیانگر این است که : به...