اسکندر، شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشورگشایی­های او در کتاب اخبارالطوال و شاهنامه روایت شده است. این مقاله در صدد است تا با بررسی تطبیقی چهرۀ اسکندر و داستان شهر زنان در هر دو متن - روایت دینوری و فردوسی - را از نظر شیوه­های روایت­گری مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. به این منظور ضمن بررسی چهرۀ اسکندر در متون قبل و بعد از اسلام، به تفاوت­ها و تشابه­های روایت داستانی و تاریخ روایی بر اساس دیدگاه ر...

استفاده از القاب، کنیه­ها یا اوصاف غیر مشهور امامان معصوم از شیوه­های رایجی بوده که راویان شیعه بیشتر به دلیل شرایط تقیه از آن بهره برده­اند. از این رو، برخی از رجالیان، درایه نویسان و یا شارحان روایات، بخشی از اهتمام خود را صرف تعیین معصوم مورد نظر در این­گونه موارد نموده­اند. در این بین، بروز عواملی همچون تصحیف و تحریف اسناد یا متون روایی، عدم دقت کافی در طبقه راویان سند و قراین موجود در متن،...

بعد از دوره صحابه و تابعین عده ای در قرائت از شهرت خاصی برخوردار شده، و به عنوان استادانی ماهر و صاحب نظر دارای مقام و موقعیت قابل توجهی در این فن شدند. یکی از این استادان ابن کثیر مکی است که راویان زیادی قرائت را از او نقل کرده اند. اما دو راوی که بیش تر از همه از او نقل کرده اند و به شهرّآالبزیت رسیده اند البزی و قنبل می باشند. این مقاله در پی آن است که ابتدا اصول قرائت صحیح را بیان کرده، و سپ...

در این مقاله سعی شده است تا مبنای اصولی و نظری علامه طباطبایی در مورد حجیت و اعتبار اخبار- اعم از روایات پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابیان و تابعیان- و نیز سلوک عملی ایشان در بحث‌های روایی تفسیر المیزان مورد بررسی قرارگیرد؛ تقریبا همة مواردی را که علامه، بحثی هرچند مختصر دربارة اعتبار و یا عدم اعتبار اخبار آحاد، سند روایات و یا راویان واقع در اثنای سند انجام داده‌، بررسی و کاربردهای آن‌ها در ابعا...

در میان شرایط مطرح شده برای پذیرش روایت راویان از سوی حدیث پژوهان متأخر، عنصر مذهب نقش محوری در ‫تقسیم حدیث به انواع اربعه ایفا می­کند و این خود سوالی را به وجود می‌آورد که آیا واقعا مذهب راوی چنین نقش محوری را داراست که بر اساس آن بتوان درجات روایات را پی ریزی کرد؟  این نوشتار بر آن است که مقوله مذهب راوی را نزد چهره شاخص رجالی شیعه، ابوالعباس نجاشی، بررسی نماید. با بررسی جایگاه راویان واقفی ...

در تاریخ تفکر اسلامی اختلاف در تعابیر معتقدان به وحدت وجود، تفسیرهای متفاوتی را به وجودآورده و ادعاهایی از جانب برخی از ایشان، مبنی بر بدیع بودن نظریاتشان، طرح شده است. از آنجمله عارف جنجالبرانگیز اندلسی، ابن سبعین، نظریة وحدت مطلقة وجود خود را دارایتفاوت های بنیادین در این باب میداند. مقالة حاضر به بررسی این ادعا میپردازد و در پایان به ایننتیجه میرسد که چنین ادعایی درست نیست و نظریة او همان با...

 اسکندر، شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشورگشایی­های او در کتاب اخبارالطوال و شاهنامه روایت شده است. این مقاله در صدد است تا با بررسی تطبیقی چهرۀ اسکندر و داستان شهر زنان در هر دو متن - روایت دینوری و فردوسی - را از نظر شیوه­های روایت­گری مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. به این منظور ضمن بررسی چهرۀ اسکندر در متون قبل و بعد از اسلام، به تفاوت­ها و تشابه­های روایت داستانی و تاریخ روایی بر اساس دیدگاه ...

بعد از دوره صحابه و تابعین عده‌ای در قرائت از شهرت خاصی برخوردار شده، و به عنوان استادانی ماهر و صاحب نظر دارای مقام و موقعیت قابل توجهی در این فن شدند. یکی از این استادان ابن کثیر مکی است که راویان زیادی قرائت را از او نقل کرده‌اند. اما دو راوی که بیش‌تر از همه از او نقل کرده‌اند و به شهرّآالبزیت رسیده‌اند البزی و قنبل می‌باشند. این مقاله در پی آن است که ابتدا اصول قر...

پدیده غلو و غالی گری از جمله پدیده هایی است که از دیرباز بعنوان آسیبی جدی و ویرانگر پیکره و جوهره آیین الاهی را تهدید به نابودی و یا انحراف می کرده است از این رو رجال شناسان همواره در جهت شناسایی راویان اقوال ائمه اطهار ع و اشکار ساختن کج اندیشی ها و کژروی های اعتقادی و موجبات ضعف آنان به ویژه غالیان و متهمان به غلو کوشیده اند در این نوشتار تلاش شده است تا ضمن تبیین دیدگاه احمد بن علی نجاشی م ...

تصحیح روایات به قرینۀ وجود آنها در یکی از جوامع اولیه و آنگاه استثنا کردن برخی از آنها، از روش‌های معمول در ارزیابی روایت و شناساندن راویان نزد قدما بوده است. امروزه نیز بسیاری با پیروی از ابن‌ولید (م 343 ه.ق) – که روایت عده‌ای از راویان نوادرالحکمه یا مشایخ مؤلّف آن، محمد بن احمد (م حدود 290 ه.ق)، را استثنا کرده است – تمام روایات نوادرالحکمه، جز آنها که از مستثنین نقل شده است، را معتبر دانسته‌ا...