آن چه فلسفة دین هگل نامیده می شود حاصل نگاه فلسفی وی به دین است. در نظام فلسفی هگل، هنر، دین، و فلسفه در بخش روح مطلق قرار دارد. هنر نمود حسی، دین نمود تمثّلی، و فلسفه صورت عقلی (مفهوم) امر مطلق است. این سه مقوله در نسبتی دیالکتیکی با یک دیگر قرار دارند. دین آنتی تز (وضع مقابل) هنر، و فلسفه سنتز (وضع مجامع) هنر و دین است. مهم ترین تحولی که به وسیلة هگل، دربارة دین، در تاریخ تفکر پدید آمد پیدایش ...

مفهوم دین سیاسی در طول تاریخ چالش برانگیز بوده و دستخوش تغییر و اصلاحات فراوان گردیده است. این مفهوم در عصر حاضر به حداقل تعریف خود رسیده و با ظهور نظریاتی مانند لیبرالیسم و دموکراسی، از سیاست محو و به حوزه امر خصوصی رانده شده است. لئو اشتراوس فیلسوف و متفکر سیاسی معاصر است که در آثار خویش بررسی فراوانی درباره دین به عمل آورده، دیدگاههای جنجال برانگیزی در این باره بیان کرده است. وی در این زمینه...

جنسیت و دین داری دو مفهوم جامعه شناختی در روزگار ما هستند که مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان قرار گرفته اند و گسترش نهضت های طرفدار حقوق زنان و اهمیت جنبش های دینی در جهان سبب افزایش توجه به این دو پدیده و رابطه ی بین آن ها شده است. این پژوهش با هدف مطالعه ی رابطه ی بین جنسیت و میزان و ابعاد دین داری انجام می پذیرد. جامعه ی مورد مطالعه، دانشجویان دانشگاه یزد هستند که حجم نمونه با استفاده از فر...

بینش دوگانه پرستی یا دوآلیسم، نمودار جدال مستمر میان قوای دوگانه در طبیعت است. در پرتو این نمایش آیینی، همواره نیکی، روشنی، زندگی، فرشته و... بر بدی، تاریکی، مرگ، دیو و... پیروز می شود. اما بر مبنای عصیان و نواندیشی در شعر معاصر خصوصا در اندیشه سپهری تاریکی، مرگ، شب، مرداب، لجن و... مقولاتی قابل ستایش هستند و همواره روشنی از دل تاریکی بر می آید و مرگ پایان حقیقت تصور نمی شود. در این مقاله این ن...

امروزه دین پژوهی رشته ای نوین به شمار می رود که در بین شاخه های آن، روانشناسی دین مورد توجه بسیاری از متفکران حوزه دین و روانشناسی قرار گرفته است. مسئله کارکردهای دین و آثار ایمان نیز در دو سده اخیر از مباحث جدید حوزه دین پژوهی است، چنانچه جامعه شناسان و روانشناسان به این مسئله پرداخته و دربار? آن دیدگاه های مختلفی ارائه داده اند و از آثار مثبت و سازنده آن سخن گفته اند. روانشناسان دین از جمله ز...

رواج تعاریف ساده انگارانه از علم در میان بسیاری از پیشگامان علوم اجتماعی مانند فروید سبب شد تا انبوهی از معتقدات ملحدانه و فلسفی با برچسب علم بودگی، جواز ورود به مطالعه علمی دین را بیابند و به عنوان شناخت های معتبر و بی طرفانه معرفی شوند. اگر بتوان به گونه ای حقیقتاً بی طرفانه، درباره دین به تولید دانش تجربی پرداخت، آنگاه سخن از ورود اهل ایمان به دایره مطالعه علمی دین بی وجه نخواهد بود. اگر «انس...

یکی از پرسشهایی که بخصوص معمولاً افراد مختلف جامعه در برخورد با اهل علم و اهل دین مطرح می‌کنند دربارة این است که چرا در جامعة فعلی گرایش به سمت و سوی مذهب و آموزه‌های دینی در نسلهای جوان ضعیف شده است و چه می‌توان کرد تا این ضعف اقبال به قوت تبدیل شود. در این مقاله ما ضمن تحلیل یکی از علتهای این امر که عبارت است: قلب ماهیت واقعی دین و تبدیل آرام آرام آن به یک مقولة مجعول توسط بشر غیرمعصوم، (ک...

شناخت چیستی و هویت دین در دین پژوهی معاصر اهمیتی شگرف دارد زیرا بسیاری از نزاع های پژوهشگران این عرصه با نوع تعریف آنها از دین پیوندی وثیق دارد و بدون ابهام زدایی از هویت دین ورود به بسیاری از چالش های دین شناسی نزاعی بی حاصل و عقیم است . این امر در جای جای عناوین دین پژوهی معاصر چون زبان دین ، عقل و دین ، کثرت گرایی دینی ، رابطه دین و آزادی ، دین و هنر ، دین و توسعه و سایر مباحث چالش زای موجود...

فلسفه دین، تفکر فلسفی و عقلانی در باب دین است؛ بدین معنا که گزاره­ها و اعتقادات دینی را تبیین می­کند، ادله و شواهد به نفع و یا علیه را مطرح می­نماید و به درستی و نادرستی و صدق و کذب آن می­پردازد. فلسفه اصول نیز به مبادی تصوری و تصدیقی علم اصول همچون اجتهاد، حکم، عقل و ارزش و انواع آن و یقین و انواع آن و مباحث زبانی و تفسیری می­پردازد. بین این دو علم در مباحث زبان دینی، مباحث تفسیر و هرمنوتیک، ع...