توجّه بسیار دانشمندان به شخصیّت و نام مرداس، علیرغم ناچیز بودن ذکری که از او در شاهنامه رفته، مدیون اهمّیّت پسرش ضحّاک در اساطیر ایرانی است. نبود نام و نشان او در متون اوستایی و تشویش صورت های نگارشی آن به خط پهلوی در متون فارسی میانه و کثرت بیش از حدّ گونه های مضبوط آن در متون اسلامی و همسانی نوشتاری و احتمالاً آوایی صورت مضبوط در شاهنامه با نام خاصّ عربی مرداس مسائلی هستند که این شخصیّت و نامش را در ا...

محتوای اشعار اسلامی حسان در مقایسه با اشعار جاهلی وی هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی دچار تغییر و دگردیسی شده است. در پاره ای از اشعار اسلامی حسان شاهد مفاهیم و تعابیر کاملا جدیدی هستیم که در دوران جاهلی شاعر سابقه نداشته است، مزید بر اینکه وی در دوران اسلامی از پاره ای اغراض شعری مانند خمریات و قصاید صرفاٌ عاشقانه که در دوران جاهلی به آنها پرداخته بود، روی برتافته ، و به جای اینچنین اغراضی شعر خ...

شماری از آثار هنری ایران سده­های 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شده­اند که شاهی کمان­گیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش می­دهد، درحالی­که بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگ­نواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت می­کند. البته انتساب این روایت به شاهنامۀ فردوسی در سال های اخیر موضوع انتقاد بوده و حتی ...

در فروردین­ماه سال 1389، بررسی باستان­شناسی دشت مهران با هدف شناسایی و ثبت محوطه­های پیش­از­تاریخی مشهود انجام شد. طی این بررسی تعداد 36 محوطة باستانی اعم از محوطة باز، پناهگاه صخره­ای و تپه شناسایی و ثبت شد؛ از این تعداد، 15 محوطه مربوط به دوران پیش­از تاریخ (روستانشینی تا شهرنشینی) می­باشند که در این مقاله به بحث در مورد دوره­های زیستگاهی این محوطه­ها از دوران نوسنگی تا آغاز شهرنشینی پرداخته ...

هدف اصلی در این تحقیق بررسی ساختار قدرت در سرزمین حجاز پیش از ظهور اسلام است. در واقع بحث و بررسی اصلی در این تحقیق آن است که سرزمین حجاز، با این که در آستانه ظهور اسلام از دولت واحد و متمرکز برخوردار نبود، اما درهرنقطه از این سرزمین ساختار قدرت به صورت پراکنده وجودداشت وازچارچوب خاصی همچون صاحبان قدرت ،موضوع اعمال حکم (مردم)ونظام حکمرانی که مطابق آن احکام اعمال قدرت می کرد،پیروی میکرد. این ساخ...

محوطة باستانی نچیر خانلق، واقع در بخش فشافویه شهر ری، با عرصه دست کم 11 هکتاری، یکی از محوطه های مهم دورة اسلامی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه بخش هایی از آن توسط ادوات کشاورزی تسطیح شده است. علاوه بر وسعت بسیار زیاد، پراکنش فراوان و گسترده آثار فرهنگی در سطح آن بویژه قطعات مختلف سفالینه-های بدون لعاب و لعاب دار بر اهمیت فرهنگی و تاریخی این محوطه، دلالت می نمایند. به همی...

چهار طاقی از شکل های ارزشمند معماری ایران در دوران پیش از اسلام و بعد از آن بوده که در ساخت بنا های مذهبی و جز آن به کار رفته است. بنابر شواهد موجود باستان شناسی، این نوع معماری در پیش از اسلام به ویژه از دورة ماد در نقشة آتشکده ها مشاهده شده است. پس از مدتی این شکل از معماری کاربرد عام تری یافت و در بنا ی کاخ ها نیز به کار رفت. طرح چهارطاقی در دوران اسلامی نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ هرچند در ...

یکی از موضوعات قابل مطالعه در اندیشه دوره میانه اسلامی، برداشت اندیشمندان مسلمان از «امر سیاسی» است. هر برداشتی از امر سیاسی نیز متضمن تجویز گونه­ای خاص از الگوی دولت است. این‌که نگاه اندیشمندان مسلمان به امر سیاسی چه بوده و چه تاثیری بر الگوی دولت داشته است مسئله نوشتار حاضر است. ایضاح این موضوع با ابتنا بر بررسی روایت امر سیاسی دشمن ­انگار در اندیشه اشمیت و اشمیت­گرایان از یک‌سو و از طرف دیگر...

هدف اصلی رساله حاضر بررسی تحول گفتمان های دموکراسی خواهی پس از انقلاب اسلامی است. برای تحقق این هدف، ویژگی گفتمان نیروهای سیاسی گفتمان ساز، مطالعه شد. نوع و میزان تحول این گفتمان در اول انقلاب تا سال 1363، دولت جنگ تا سال 1368یعنی دوران حیات امام، دولت سازندگی و اصلاحات و آغاز دولت نهم مشخص گردیده است. در تبیین دموکراسی خواهی به عنوان متغیر وابسته، از نظریات پیرامون دموکراسی و نظریات مرتبط با ا...

در این نوشتار پرسش اصلی این است که چه تحولی در نظریه ولایت فقیه در دوران مشروطه بوجود آمد؟ در پاسخ به این پرسش چهار بخش در نظر گرفته شده است که در بخش اول سیر اجمالی از بحث ولایت فقیه از آغاز تا دوران مشروطه آمده است و در بخش دوم به ترابط نظریه دولت مشروطه و نظریه ولایت فقیه اشاره شده است و تحولی که در این دوره صورت گرفته است . در بخش سوم که از سال 1320 تا 1342 ه.ش می باشد نظریه آیه الله کاشانی...